نمایش مبدأ برای بنیادهای فقهی حقوقی نظم اجتماعی (کتاب)

{{نویسنده
|نویسنده = مهدی محمدی
|نویسنده۲ = 
|نویسنده۳ = 
|گردآوری = 
|ویراستار۱ = 
|ویراستار۲ = 
|ویراستار۳ = 
}}
{{جعبه اطلاعات کتاب
| عنوان =بنیادهای فقهی حقوقی نظم اجتماعی
| تصویر =کتاب بنیادهای فقهی حقوقی نظم اجتماعی.jpg
| اندازه تصویر = 
| توضیح_تصویر = 
| نام‌های دیگر = 
| نویسنده = محمدرسول آهنگران
| تاریخ نگارش = 
| موضوع =
| سبک = تحلیلی
| زبان = فارسی
| ویراستار = 
| به تصحیح = 
| به کوشش = 
| تصویرگر = 
| طراح جلد = 
| تعداد جلد = 
| تعداد صفحات = ۲۰۰
| قطع = 
| مجموعه = 
| ترجمه به دیگر زبان‌ها = 
| ناشر = انتشارات مجد
| محل نشر = تهران
| تاریخ نشر = ۱۳۹۶ش
| نوبت چاپ = اول
| شمارگان = 
| شابک = 
| نوع رسانه = 
| وبسایت ناشر = https://majdpub.ir/
| نام کتاب = <!--  نام کتاب به زبان فارسی -->
| مترجم = <!-- مترجم به فارسی -->
| مشخصات نشر = <!-- مشخصات نشر در زبان فارسی -->
| نسخه الکترونیکی = 
}}*'''چکیده'''
بنیادهای فقهی حقوقی نظم اجتماعی پژوهشی درباره مبانی نظم و [[امنیت اجتماعی]] و همچنین بایسته‌های رفتاری مأموران نظامی و انتظامی در نظام حقوقی اسلام است. به گفته محمدرسول آهنگران نویسنده کتاب، در نگاه اسلام نظم و امنیت اجتماعی، تامین کننده ارزش‌های والای انسانی است، بر خلاف نگاه بشری که نظم و امنیت اجتماعی را موجب حداکثر شدنِ انتفاع مادی انسان می‌داند. به باور نویسنده رویکرد اسلام به نظم و امنیت باید در ویژگی‌های اخلاقی و رفتاری نیروهای انتظامی مشهود باشد. از ویژگی‌های این نیروها مصون بودن از آلودگی به طمع‌ورزی و خیانت به مال و ناموس دیگران است و نیز شکیبایی و مهارت کنترل خشم و عدم تسلیم در برابر صاحبان قدرت نامشروع. وی قائل است، از دیدگاه حقوق اسلامی اجرای عدالت از مهم‌ترین وظایف نیروی انتظامی بوده و این نیرو می‌تواند، عامل پیوند حکومت و مردم باشد. 

== معرفی اجمالی و ساختار ==
کتاب «بنیادهای فقهی حقوقی نظم اجتماعی»، پژوهشی در حوزه [[فقه اجتماعی]] است که به بررسی دیدگاه نظام حقوقی اسلام درباره نظم و [[امنیت اجتماعی]] و مبانی آن و همچنین خصوصیات رفتاری برقرارکنندگان نظم و امنیت اجتماعی می‌پردازد. این کتاب توسط محمدرسول آهنگران، دانشیار دانشگاه تهران تدوین شده و در سال ۱۳۹۶ش توسط انتشارات مجد به چاپ رسیده است.

=== ساختار ===
این پژوهش در دو بخش تنظیم شده است: در بخش اول به اصول و مبانی نظم و امنیت اجتماعی در نظام حقوقی اسلام پرداخته شده است. در این بخش نویسنده به مباحثی چون مبانی نظم و امنیت در حالت تحریف شده و غیر تحریف شده می‌پردازد و همچنین تفاوت مبانی اسلام و حقوق بشریِ نظم اجتماعی را بررسی می‌کند (ص ۹-۱۱۵). بخش دوم نیز به بایسته‌های رفتاری ماموران نظامی و انتظامی در نظام حقوقی اسلام اختصاص یافته است. در این بخش ویژگی‌های نیروهای انتظامی، بایسته‌های رفتاری فرماندهان نظامی با نیروهای زیردست و مهم‌ترین وظیفه نیروی انتظامی مورد بحث قرار گرفته شده است (ص۱۱۷-۱۹۲). در نهایت نیز به نتیجه‌گیری پرداخته شده است (ص۱۹۳-۱۹۵).

== تفاوت مبانی نظم و امنیت اجتماعی در نظام حقوقی اسلام با نظام حقوق بشری ==
از نظر نویسنده، در دین اسلام تدابیری برای نظم و امنیت اجتماع اندیشده شده است؛ لیکن در پی رنسانس دو روش مقابله با دین صورت گرفت که شکل نخست آن در تفکر سکولاریسمی تبلور یافت. نگرش سکولاریسمی به معنای [[جدایی دین از سیاست]]، و انعکاس‌دهنده مقابله غیرمستقیم با دین و روش دوم مقابله رو در رو و مستقیم با دین بود، در مکاتب مذکور دین معلول جهل بشر انگاشته شد که در نتیجه درصدد حذف یا حداقل تحریف آن برآمدند (ص۹-۱۵). با تحریفات صورت گرفته در دین، نظم و امنیت اجتماعی نیز از مسیر تعیین شده از سوی شارع تغییر جهت داده و معنایی متفاوت پیدا کرد، به‌صورتی‌که نظم و امنیت اجتماعی از دیدگاه دین، مطابق منافع ظالمان معرفی و بر اساس تحمّل نظام ظالمانه تجویز شد (ص۲۵).

اما با بازگشت مجدد دین به عرصه زندگی، یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های نظم و امنیت اجتماعی یعنی [[عدالت]]، ظهور کرده و محور زندگی اجتماعی انسان‌ها قرار گرفت، در نگاه ادیان و اسلام، عدالت یک اصل است که بر اساس درک عقلی، پسندیده بودن آن به اثبات رسیده است. نظم و امنیت در نگاه اسلام دارای رویکرد عدالت محور بوده و در آن کوچک‌ترین تبعیضی به چشم نمی‌خورد. در اسلام رعایت نظم و امنیت اجتماعی به معنی رعایت حقوق افراد است و بی‌نظمی به معنای تضییع حق است (ص۴۴-۶۹).

نویسنده بیان می‌کند در نگاه دین اسلام، نظم و امنیت اجتماعی به گونه‌ای تعریف شده است که تامین کننده ارزش‌های والای انسانی باشد، از این نظر نظم و امنیت اجتماعی عبارت است از در جای خود بودن و مورد تضییع قرار نگرفتن حقوق به گونه‌ای که وجود آن حقوق برای سعادتمند شدن انسان و رسیدن به کمالات معنوی‌اش لازم و ضروری است (ص۹۲)؛ اما در نگاه بشری نظم و امنیت اجتماعی باید به گونه‌ای تعریف شود که موجب حداکثر شدن انتفاع انسان از این دنیا شود و بر این اساس روابط انسانی نیز مبتنی بر اصل رقابت است (ص۹۲).

== بایسته‌های رفتاری ماموران نظامی و انتظامی در نظام حقوق اسلام ==
مولّف بر اساس باور خود مبنی بر تفاوت رویکرد اسلام به نظم و امنیت اجتماعی با نگاه بشری، به بررسی ویژگی‌های نیروهای انتظامی می‌پردازد که وظیفه برقراری نظم و امنیت اجتماعی را بر عهده دارند. او در این زمینه به سه موضوع ویژگی‌هایی نیروهای نظامی، نوع رابطه موجود میان نیروها و فرماندهان آنان و در نهایت به وظایف و دستاوردهای نیروهای نظامی در زمینه نظم و امنیت اجتماعی پرداخته است (ص۱۱۷).

به اعتقاد نگارنده اسلام وظایف و تکالیف ویژه‌ای برای نیروهای انتظامی در نظر گرفته شده است به همین منظور آنان برای انجام صحیح و کامل آن وظایف باید متصف به خصوصیاتی باشند؛ (ص۱۱۸) ازجمله خیرخواهی و مصلت اندیشی نسبت به دین (ص۱۱۸ و۱۱۹)، طهارت نفس از رذایل اخلاقی (ص۱۲۸ و ۱۲۹)، شکیبایی و توان کنترل خشم (ص۱۳۴ و ۱۳۵) و ایستادگی در برابر قدرت‌های نامشروع (ص۱۴۸ و ۱۴۹). 

نویسنده تأکید می‌کند در نظام حقوقی اسلام علاوه بر ایجاد انگیزه معنوی و مربوط به آخرت که افراد و نیروهای انتظامی را به برقراری نظم و امنیت اجتماعی ترغیب می‌کند، به نیازهای مادی و بهره‌گیری از نعمت‌های دنیوی نیز اهمیت داده شده است. البته بهره‌گیری در چارچوب دین و بدون آسیب به سعادت اُخروی دیگران. بر همین اساس دین به مسئولان و فرمانده‌هان دستور می‌دهد که نسبت به این نیروها به گونه‌ای رفتار کنند که علاوه‌بر تلاش در جهت رفع نیازهایشان، شرایط دلگرمی و آرامش روانی آنان را فراهم آورند (ص۱۵۱). او در این باره به چند مورد از وظایف فرماندهان نیز اشاره می‌کند مانند رفتار محبّت‌آمیز با زیردستان (ص۱۵۱ و ۱۵۲) تلاش برای رفع نیازهای نیروها (ص۱۶۱) و قدرشناسی از آنها (ص۱۶۴).

نگارنده در نهایت به برخی دستاوردهای نیروهای نظامی در راستای نظم و امنیت اجتماعی اشاره می‌کند؛ مانند برقراری عدالت (ص۱۷۰)، مهرورزی اعضای جامعه به یکدیگر به‌عنوان دستاورد عدالت (ص۱۷۹-۱۸۳) و ایجاد همدلی و همگامی دولت و ملت (ص۱۸۵-۱۸۶).

[[رده:مقالات کتاب‌شناسی]]