نمایش مبدأ برای موضوع‌شناسی در فقه (منابع مطالعاتی)

{{منابع مطالعاتی}}
[[موضوع‌شناسی در فقه]] مکمل و ممتم اجتهاد است. درباره اهمیت موضوع‌شناسی گفته شده سلامت اجتهاد منوط به موضوع‌شناسی دقیق و کامل است و اینکه فهم احکام الهی و عمل به آن، علاوه بر اجتهاد به موضوع‌شناسی هم نیاز دارد. موضوع‌شناسی را پایه و اساس توسعه مسائل و از ارکان توسعه فقه نیز دانسته‌اند. موضوع‌شناسی در دوران معاصر اهمیت مضاعفی پیدا کرده است؛ زیرا با پیدایش موضوعات نوظهور در همه عرصه‌های زندگی انسان، تشخیص صحیح این موضوعات نوظهور به استخراج بهتر احکام منجر خواهد شد.

موضوع‌شناسی را به دو دسته پیشینی و پسینی تقسیم کرده‌اند. موضوع‌شناسی پیشینی مقدم بر حکم‌شناسی است و به شناخت دقیق موضوع یک حکم به صورت عقلی و ماهوی یا عرفی اشاره دارد و در آن شرایط و قیدهای یک موضوع کاملا فهم می‌شود. این نوع موضوع‌شناسی وظیفه فقیه است که با لحاظ شرایط زمانی و مکانی به استخراج حکم یک موضوع می‌پردازد. در مقابل، موضوع‌شناسی پسینی متأخر از حکم‌شناسی است و با وجود یا عدم وجود موضوع در خارج سروکار دارد نه ماهیت موضوع و از حدود وظایف فقیه خارج است و بیشتر وظیفه مکلف است که باید به حکم شرعی عمل کند.

در این صفحه منابع موضوع‌شناسی در فقه از منظر فقه معاصر جمع‌آوری شده است.
==کتاب==
=== فارسی ===
# موضوع شناسی فقهی از منظر مراجع فقها و علمای معاصر، گروهی از نویسندگان، قم، مرکز موضوع‌شناسی احکام فقهی، ۱۴۰۲ش. 
# موضوع‌شناسی دانشی نو «مبانی نظری»، عباس ظهیری، نشر مرکز تخصصی مهدویت حوزه علمیه قم، ۱۳۹۸ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/98/98a22937.pdf از اینجا ببینید]
# نقش موضوع‌شناسی در فقه، طه سمیعی، اصفهان، نشر مرکز تحقیقات رایانه‌ای قائمیه اصفهان، ۱۳۹۷ش.
# علم موضوع‌شناسی: فقه الموضوعات، محمدجعفر جعفری لنگرودی، نشر گنج دانش، ۱۳۹۷ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-book/%d8%b9%d9%84%d9%85-%d9%85%d9%88%d8%b6%d9%88%d8%b9%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%b3%db%8c-%d9%81%d9%82%d9%87-%d8%a7%d9%84%d9%85%d9%88%d8%b6%d9%88%d8%b9%d8%a7%d8%aa/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# جایگاه موضوع‌شناسی در اجتهاد، محمدرضا خادمیان دامغانی، نشر بوستان کتاب، ۱۳۹۶ش.
# موضوع‌شناسی فقهی، علی‌اکبر ابوالحسینی، بابل، نشر مبعث‏‫،‫ ۱۳۹۶ش.
# موضوع‌شناسی عنصر زمان در فقه معاملات،محمدتقی محبی، نشر [[دانشگاه امام صادق (ع)]]، ۱۳۹۴ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/94/94806058.pdfد صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید]
# موضوع‌شناسی در فقه: گفت‌وگو با جمعی از اساتید حوزه و دانشگاه، علیرضا فرحناک و ابوالقاسم آرزومندی، نشر [[پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی]]، ۱۳۹۰ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/90/90a25605.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید]

==مقالات==
=== فارسی ===
#موضوع‏‌شناسی و موضوع‌‏سازی فقهی با تأکید بر حوزۀ سیاست و اجتماع، اسماعیل پرور، دوفصلنامه مطالعات فقه سیاست، شماره ۳، ۱۴۰۱ش. [https://spj.markazfeqhi.com/article_701657_383cd762b459b77ca5d2114c68efe8d7.pdf مقاله را از اینجا ببینید]
#تحرک علمی فقه بازتابی از موضوع‌شناسی ساختاری، محمدهادی یعقوب‌نژاد، [[فصلنامه پژوهش‌های فقهی]]، دوره ۱۸، شماره ۴، ۱۴۰۱ش. [https://jorr.ut.ac.ir/article_84887_52484b1fd8d385a822c4d57cdb227b49.pdf از اینجا ببینید]
# شناخت موضوع در فقه نظام با تأکید بر نوآوری شهید صدر، [[احمد مبلغی]] و عبدالحسین مشکانی سبزواری، [[دوفصلنامه فقه و سیاست]]، شماره ۲، ۱۳۹۹ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%ae%d8%aa-%d9%85%d9%88%d8%b6%d9%88%d8%b9-%d8%af%d8%b1-%d9%81%d9%82%d9%87-%d9%86%d8%b8%d8%a7%d9%85-%d8%a8%d8%a7-%d8%aa%d8%a3%da%a9%db%8c%d8%af-%d8%a8%d8%b1-%d9%86%d9%88%d8%a2-2/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# روش‌شناخت فقهی موضوعات عرفی، حجت‌الله بیات، [[فصلنامه جستارهای فقهی اصولی]]، شماره ۱۹، ۱۳۹۹ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%b1%d9%88%d8%b4%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%ae%d8%aa-%d9%81%d9%82%d9%87%db%8c-%d9%85%d9%88%d8%b6%d9%88%d8%b9%d8%a7%d8%aa-%d8%b9%d8%b1%d9%81%db%8c/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# نقش آنتولوژی فقه در موضوع‌شناسی فقهی، حسین حسن‌زاده، مدیریت دانش اسلامی، شماره ۲، ۱۳۹۸ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d9%86%d9%82%d8%b4-%d8%a2%d9%86%d8%aa%d9%88%d9%84%d9%88%da%98%db%8c-%d9%81%d9%82%d9%87-%d8%af%d8%b1-%d9%85%d9%88%d8%b6%d9%88%d8%b9%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%b3%db%8c-%d9%81%d9%82%d9%87%db%8c/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# بازخوانی ویژگی‌ها و فرایند شناخت موضوعات احکام فقهی، حجت‌الله بیات، [[فصلنامه فقه]]، شماره ۹۷، ۱۳۹۸ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%a8%d8%a7%d8%b2%d8%ae%d9%88%d8%a7%d9%86%db%8c-%d9%88%db%8c%da%98%da%af%db%8c%d9%87%d8%a7-%d9%88-%d9%81%d8%b1%d8%a7%db%8c%d9%86%d8%af-%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%ae%d8%aa-%d9%85%d9%88%d8%b6%d9%88/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# کاوشی نو در متصدیان شناخت موضوعات احکام فقهی، حجت‌الله بیات، فصلنامه فقه، شماره ۹۹، ۱۳۹۸ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%da%a9%d8%a7%d9%88%d8%b4%db%8c-%d9%86%d9%88-%d8%af%d8%b1-%d9%85%d8%aa%d8%b5%d8%af%db%8c%d8%a7%d9%86-%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%ae%d8%aa-%d9%85%d9%88%d8%b6%d9%88%d8%b9%d8%a7%d8%aa-%d8%a7%d8%ad%da%a9%d8%a7/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# بررسی منطق موضوع شناسی فقه سنتی در موضوعات مستحدثه، محسن سعیدی ابواسحاقی، دوفصلنامه پژوهش‌نامه فقه اجتماعی، شماره ۸، ۱۳۹۵ش.[https://sj.isu.ac.ir/article_2031_57225915dcd236e13728719d282696ee.pdf مقاله را از اینجا ببینید]
# موضوع‌شناسی دانشی نو «مبانی نظری»، عباس ظهیری، [[فصلنامه موضوع شناسی فقهی]]، ۱۳۹۵ش. [http://mozoomag.ir/magazine/no1/topic-knowing-a-new-science/ از اینجا ببینید]
# کارکردگرایی در موضوعات عرفی احکام شرعی، مسعود فیاضی، فصلنامه حقوق اسلامی، شماره ۴۸، ۱۳۹۵ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%da%a9%d8%a7%d8%b1%da%a9%d8%b1%d8%af%da%af%d8%b1%d8%a7%db%8c%db%8c-%d8%af%d8%b1-%d9%85%d9%88%d8%b6%d9%88%d8%b9%d8%a7%d8%aa-%d8%b9%d8%b1%d9%81%db%8c-%d8%a7%d8%ad%da%a9%d8%a7%d9%85-%d8%b4%d8%b1%d8%b9/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# موضوع‌شناسی احکام فقهی (فقه حج)، محمدحسین فلاح زاده، فصلنامه میقات حج، شماره ۷۵، ۱۳۹۰ش. [http://miqat.hajj.ir/article_38041_8bf5dd7acc6380c845440418a81de52d.pdf از اینجا ببینید]
# موضوع‌شناسی فقهی و رابطه آن با علوم، علی‌اکبر نوایی، اندیشه حوزه، شماره ۳۴، ۱۳۸۱ش. [http://ensani.ir/fa/article/98763/موضوع-شناسی-فقهی-و-رابطه-آن-با-علوم از اینجا ببینید]
# موضوع‌شناسی در مکتب فقهی محقق اردبیلی، برج‌علی یعقوبی، فصلنامه فقه، شماره ۹، ۱۳۷۵ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d9%85%d9%88%d8%b6%d9%88%d8%b9%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%b3%db%8c-%d8%af%d8%b1-%d9%85%da%a9%d8%aa%d8%a8-%d9%81%d9%82%d9%87%db%8c-%d9%85%d8%ad%d9%82%d9%82-%d8%a7%d8%b1%d8%af%d8%a8%db%8c%d9%84%db%8c/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# جایگاه موضوع‌شناسی در اجتهاد، [[ابوالقاسم فنایی]]، [[فصلنامه نقد و نظر]]، شماره ۵، ۱۳۷۴ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%ac%d8%a7%db%8c%da%af%d8%a7%d9%87-%d9%85%d9%88%d8%b6%d9%88%d8%b9%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%b3%db%8c-%d8%af%d8%b1-%d8%a7%d8%ac%d8%aa%d9%87%d8%a7%d8%af/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# مرجعیت و موضوع‌شناسی، مجله حوزه، شماره ۵۶ و ۵۷، ۱۳۷۲ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/nr/%d9%85%d8%b1%d8%ac%d8%b9%db%8c%d8%aa-%d9%88-%d9%85%d9%88%d8%b6%d9%88%d8%b9%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%b3%db%8c/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]

==پایان‌نامه==
=== فارسی ===
# روش موضوع‌شناسی پدیده‌های اجتماعی در فقه حکومتی با تاکید بر آراء آیت الله خامنه‌ای و شهید صدر، عبدالحسین مشکانی، رساله دکتری، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه باقرالعلوم، ۱۳۹۹ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/fcc5b108cff5875610fe2a39bd2d1d0a صفحه رساله در سامانه گنج]
# روش تطبیق احکام فقهی بر موضوعات مستحدثه در فقه نظام‌ساز، محسن سعیدی ابواسحقی، کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق علیه السلام، دانشکده الهیات، معارف اسلامی و ارشاد، ۱۳۹۷ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-thesis/%d8%b1%d9%88%d8%b4-%d8%aa%d8%b7%d8%a8%db%8c%d9%82-%d8%a7%d8%ad%da%a9%d8%a7%d9%85-%d9%81%d9%82%d9%87%db%8c-%d8%a8%d8%b1-%d9%85%d9%88%d8%b6%d9%88%d8%b9%d8%a7%d8%aa-%d9%85%d8%b3%d8%aa%d8%ad%d8%af%d8%ab/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# موضوع‌شناسی عنصر زمان در فقه معاملات و مکتب اتریش، محمدتقی محبی، رساله دکتری، دانشگاه امام صادق علیه السلام، دانشکده امور اقتصادی، ۱۳۹۲ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/573771d7cdf050cbbc7a29c44b27eb30 از اینجا ببینید]

==منابع دیگر==
# فتوا بدون موضوع‌شناسی امکان ندارد/ جامعه با «اما» و «اگر» قانع نمی‌شود، گفتگو با [[محمدجواد فاضل لنکرانی]]، پایگاه اجتهاد، ۱۴۰۱ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/nr/فتوا-بدون-موضوعشناسی-امکان-ندارد-جا/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# فقیه نمی‌تواند در حوزه‌هایی که تخصص و تمحض ندارد، نظر بدهد، سخنرانی [[ابوالقاسم علیدوست]]، پایگاه اجتهاد، ۱۴۰۱ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/nr/فقیه-نمیتواند-در-حوزههایی-که-تخصص-و/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# اهمیت موضوع‌شناسی و رویکرد اجتهادی در شناخت موضوعات، یادداشت حسین بنیادی، پایگاه اجتهاد، ۱۴۰۰ش. [http://ijtihadnet.ir/اهمیت-موضوعشناسی-و-رویکرد-اجتهادی-در/ از اینجا ببینید]
# موضوع‌شناسی مسائل جدید فقهی باید با دقت انجام شود، سخنرانی ناصر مکارم شیرازی، پایگاه اجتهاد، ۱۴۰۰ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/nr/موضوعشناسی-مسائل-جدید-فقهی-باید-با-د/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# نباید با موضوعات جدید سطحی برخورد کرد، گفتگو با [[محمدرضا یوسفی]]، پایگاه اجتهاد، ۱۴۰۰ش. [http://ijtihadnet.ir/نباید-با-موضوعات-جدید-سطحی-برخورد-کرد-س/ از اینجا ببینید]
# باید بین موضوع‌شناسی حکم‌شناسی و مصداق‌شناسی تفکیک قائل شویم، گفتگو با ابوالقاسم علیدوست، پایگاه اجتهاد، ۱۴۰۰ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/nr/باید-بین-موضوعشناسی-حکمشناسی-و-مصد/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# جایگاه فقیه در موضوع شناسی احکام از منظر استاد شهیدی‌پور، تقریر درس خارج فقه، پایگاه اجتهاد، ۱۴۰۰ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/nr/جایگاه-فقیه-در-موضوع-شناسی-احکام-از-منظ/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# موضوع‌شناسی در حوزه‌ها تحول یابد، گفتگو با محمدصادق کاملان، شفقنا، ۱۴۰۰ش. [https://fa.shafaqna.com/news/1296144/کرسی-های-درس-خارج-موضوع-شناسی-در-حوزه/ از اینجا ببینید]
# مجتهد در مباحث اجتهاد تمدنی بیش از همه نیازمند موضوع شناسی است، سخنرانی محمد حاج ابوالقاسم، پایگاه اجتهاد، ۱۴۰۰ش. [http://ijtihadnet.ir/مجتهد-در-مباحث-اجتهاد-تمدنی،-بیش-از-همه/ از اینجا ببینید]
# ۵۰ درصد پاسخگویی به مسائل فقهی به موضوع شناسی برمی‌گردد، سخنرانی محمدحسین فلاح‌زاده، پایگاه اجتهاد، ۱۴۰۰ش. [http://ijtihadnet.ir/۵۰-درصد-پاسخگویی-به-مسائل-فقهی-به-موضوع/ از اینجا ببینید]
# فقیه باید در موضوع‌شناسی دخالت کند، سخنرانی [[محمدجواد ارسطا]]، پایگاه اجتهاد، ۱۴۰۰ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/nr/فقیه-باید-در-موضوعشناسی-دخالت-کند/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# موضوع شناسی به دلیل ابهامات تئوریک، در مواردی نتوانسته فقه مسائل پیچیده اجتماعی و اقتصادی را یاری دهد، گفتگو با [[احمد مبلغی]]، پایگاه اجتهاد، ۱۳۹۸ش. [http://ijtihadnet.ir/موضوع-شناسی-به-دلیل-ابهامات-تئوریک،-در/از اینجا ببینید]
# بانک جامع سوالات مبانی موضوع‌شناسی احکام فقهی، گروه پژوهش‌های بنیادین، حجت الله بیات، ۱۳۹۸ش. [http://mozooshenasi.ir/pajoohesh/wp-content/uploads/2019/10/banke-soalat.pdf از اینجا ببینید]
# نقش علوم انسانی در فقه/ موضوع‌شناسی کار کیست؟، گزارش نشست علمی «ظرفیت‌ها و چالش‌های اندیشه دینی در حوزه نظریه‌پردازی»، [[داود فیرحی]]، ۱۳۹۸ش. [https://fa.shafaqna.com/news/737729/نقش-علوم-انسانی-در-فقه-موضوع-شناسی-کار/ از اینجا ببینید]
# بررسی انتقادی منطق موضوع‌شناسی فقه سنتی در موضوعات مستحدثه، گزارش نشست علمی، محسن سعیدی ابواسحاقی، ۱۳۹۶ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/بررسی-انتقادی-منطق-موضوعشناسی-فقه-سن/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]


[[رده:نقص منابع عربی]]
[[رده:منابع مطالعاتی مبادی فقه معاصر]]
[[رده:بروزرسانی ۱۴۰۲]]