کاربر:Ms.sadeghi/صفحه تمرین
- چکیده
واکاوی سینمای دینی و نظام مسائل فقه هنر هفتم، نوشته علی نهاوندی توسط مرکز فقهی ائمه اطهار قم در سال ۱۴۰۰ منتشر شده و به تحلیل سینمای دینی و مسائل فقهی مرتبط با آن پرداخته است. در بخش اول، نویسنده به مفاهیم سینمای دینی مانند سینمای قدسی و معنوی اشاره می‌کند و دیدگاه‌های امام خمینی و رهبر انقلاب را درباره رسالت‌های سینما، از جمله تربیت دینی و اجتماعی افراد، بررسی می‌کند. همچنین نظرات اندیشمندانی چون شهید بهشتی و جوادی آملی درباره سینما و نقش آن در جامعه ارائه می‌شود.
در بخش دوم، مسائل فقهی سینما مورد توجه قرار می‌گیرد. نویسنده به بیش از صد موضوع فقهی مربوط به تولید فیلم‌ها مانند پوشش بازیگران، موسیقی، روابط زن و مرد، و تبلیغ خرافات می‌پردازد. همچنین به موضوعات فقهی مربوط به تماشاگران سینما مانند نگاه به زنان نامحرم و تماشای فیلم‌های مبتذل اشاره می‌شود. در نهایت، مسائل فقهی تجارت سینما و سیاست‌گذاری‌های آن بررسی شده و قواعد فقهی سینما، مانند وجوب نشر معارف دینی و تعظیم شعائر الهی، مورد بحث قرار می‌گیرد.
معرفی و ساختار
کتاب "واکاوی سینمای دینی و نظام مسائل فقه هنر هفتم" نوشته علی نهاوندی در سال ۱۴۰۰ توسط مرکز فقهی ائمه اطهار در قم منتشر شده است. این کتاب شامل دو بخش، شش فصل و یک ضمیمه است. بخش اول به بررسی مولفه‌های سینمای دینی می‌پردازد. فصل اول این بخش به تحلیل سینمای دینی از دیدگاه امام و رهبری اختصاص دارد.(ص۱۳) همچنین انواع سینما مانند سینمای قدسی، دینی، آیینی، معناگرا و ماورایی بررسی و مفهوم‌شناسی آنها ارائه شده است. (ص۱۴-۲۰) فصل دوم بخش اول به دیدگاه برخی از اندیشمندان معاصر درباره سینما می‌پردازد (ص۴۸-۱۲۳).
بخش دوم به نظام مسائل فقه هنر هفتم اختصاص دارد. نویسنده در فصل اول به مسائل و موضوعات مرتبط با اثر سینمایی پرداخته، در فصل دوم به مسائل مربوط به مخاطبان سینما، در فصل سوم به مسائل تجارت سینما و در فصل چهارم به مسائل کلان فقه سینما و دغدغه‌های مرتبط مانند مبانی و قواعد فقه سینما و سیاست‌گذاری‌های سینمایی می‌پردازد. در پایان، از صفحه ۱۶۹ تا ۱۹۷ اصطلاحات فیلم‌سازی و سینما ذکر شده است.
سینمای دینی از نگاه اندیشمندان شیعی
در فصل اول بخش اول، مؤلف به ۱۱ رسالت سینمای اسلامی از جمله اصلاح ملت و کشور، تربیت انسانی و اسلامی افراد و جوانان، و جنبه آموزشی سینما از دیدگاه امام خمینی اشاره کرده است. (ص۲۳) همچنین، نهاوندی به اهمیت سینما،(ص۳۸) تأثیرگذاری آن،(ص۳۹) جایگاه سینما و سینماگران،(ص۴۰) بایدها و نبایدهای سینما،(ص۴۱) و اصالت پیام در سینما از نگاه مقام معظم رهبری پرداخته (ص۴۴) و مصاحبه‌ای مفصل از ایشان درباره سینما آورده است (ص۲۵-۳۸).
فصل دوم بخش اول به دیدگاه برخی از اندیشمندان معاصر مانند شهید بهشتی،(ص۴۸) جوادی آملی،(ص۵۱) مکارم شیرازی،(ص۵۴-۶۳) فاضل لنکرانی (ص۸۵-۱۲۳) و شهید آوینی (ص۶۴-۸۵) درباره سینما می‌پردازد. در این فصل، موضوعاتی چون چیستی سینما، تأثیر فیلم و سینما بر زندگی مردم، سینمای دینی، سینمای پویا، عفت‌ورزی در سینما و پیامدهای الگوسازی از بازیگران سینما مطرح شده است. همچنین، مؤلف گفتگویی مفصل با آیت‌الله فاضل لنکرانی درباره حضور روحانیون در سینما،(ص۹۴-۱۰۴) موضوعات و ملاکات حکم در فقه هنر (ص۱۰۴) و هنر و مسائل اجتماعی انجام داده است (ص۱۰۸).
همچنین مؤلف، نه ملاک سینمای دینی که مورد اتفاق نظر صاحب‌نظران است، مانند سینمای دینی توحیدگرا و معادباور، سینمای ولایت‌مدار و عدالت‌پایه، سینمای اخلاق‌مدار، سینمای دارای مبانی و اصول دینی، سینمای مخالف با لذت‌های نامشروع و سینماگر اسلام‌شناس را بیان کرده است (ص۱۲۳).
مسائل و موضوعات فقهی سینما
نهاوندی در بخش دوم به مسائل فقهی مرتبط با سینما می‌پردازد.
- تولید اثر سینمایی
در فصل اول بخش دوم، مولف به مسائل فقهی مرتبط با یک اثر سینمایی می‌پردازد. (ص۱۳۱) او بیش از ۱۰۰ موضوع فقهی را درباره یک اثر سینمایی مطرح کرده است؛ موضوعاتی مانند اختلاف زن و مرد، موسیقی و غنا، پوشش لباس بازیگر، حذف و سانسور سکانس‌های سینمایی، دروغ گفتن در سینما، لمس و تماس با نامحرم، تقلید صدا، ترویج خرافات و انحرافات، آرایش و گریم زنان توسط مرد نامحرم و بالعکس، سینمای خانگی و احکام آن، ترویج و تبلیغ ادیان و فرقه‌های منحرف، تبلیغ و ترویج رقص، مشروب‌خواری و قماربازی، دوبله فیلم‌های سینمایی مبتذل خارجی (ص۱۳۲-۱۴۰).
- مخاطبان سینما
نهاوندی در فصل دوم بخش دوم به نظام مسائل فقهی ناظر به مخاطبان سینما پرداخته است. (ص۱۴۱) وی از صفحه ۱۴۳ تا ۱۴۶، ۳۷ موضوع فقهی نسبت به مخاطبان سینما همچون یدن تصاویر زنان برهنه و نیمه برهنه در فیلم‌های سینمایی دیدن فیلم‌هایی که زنان و دختران بی‌حجاب در آن بازی می‌کنند یدن فیلم‌های مبتذل به جهت سانسور کردن نگاه به زنان خارجی غیر مسلمان در فیلم سینمایی ماشای فیلم‌های سینمایی که با موسیقی لهوی همراه است نگاه به صورت زنان نامحرم تماشای فیلم‌هایی که دارای انحرافات اخلاقی اعتقادی است
نهاوندی در فصل دوم بخش دوم، به مسائل فقهی مرتبط با مخاطبان سینما می‌پردازد. (ص۱۴۱) او ۳۷ موضوع فقهی مرتبط با مخاطبان سینما را مطرح کرده است؛ موضوعاتی مانند دیدن تصاویر زنان برهنه و نیمه برهنه در فیلم‌های سینمایی، دیدن فیلم‌هایی که زنان و دختران بی‌حجاب در آن بازی می‌کنند، دیدن فیلم‌های مبتذل به دلیل سانسور، نگاه به زنان خارجی غیرمسلمان در فیلم‌های سینمایی، مشاهده فیلم‌های سینمایی با موسیقی لهوی، نگاه به صورت زنان نامحرم و تماشای فیلم‌هایی با انحرافات اخلاقی و اعتقادی (ص۱۴۳-۱۴۶).
- تجارت در سینما
نویسنده در فصل سوم بخش دوم، به مسائل فقهی تجارت در سینما می‌پردازد. (ص۱۴۷) وی ۱۰۹ موضوع فقهی مرتبط با تجارت در سینما را مطرح کرده است؛ موضوعاتی مانند اختصاص وجوهات شرعی برای ترویج معارف مذهبی، پارتی‌بازی در پروژه‌های سینمایی، خرید و فروش فیلم‌های سانسور نشده، خرید و فروش فیلم‌های کپی شده، مالکیت تولیدات سینمای خانگی بدون مجوز، دریافت دستمزد فرزندان و همسرانی که بدون اجازه والدین و شوهر بازیگر شدند، آسیب دیدگی و فوت بازیگران و بدلکاران در فیلم، خسارت به اموال عمومی و شخصی در تولید فیلم و دستمزد دوبله فیلم‌های خارجی (ص۱۴۸-۱۵۶).
- مسائل کلان سینما
در فصل چهارم بخش دوم، نویسنده به مسائل کلان فقه سینما و دغدغه‌های سینمایی می‌پردازد. (ص۱۵۷) او مسائل بنیادین فقه سینما را دو محور ذکر کرده است. (ص۱۵۹) الف: مبانی فقه سینما شامل مبادی تصوری، مبادی تصدیقی، مبانی هستی‌شناختی، مبانی انسان‌شناختی، مبانی ارزش‌شناختی، موضوع‌شناسی فقهی سینما و سیاست‌ها در حوزه فقه سینما (ص۱۶۰)؛ ب: قواعد فقهی سینما همچون قاعده وجوب نشر معارف دینی، قاعده وجوب تعظیم شعائر الهی، قاعده وجوب تبری یا قاعده برائت از کفار و مشرکان، قاعده حرمت اعانه بر اثم، قاعده نفی ضرر، نفی حرج، نفی سبیل، قاعده تقیه و قاعده اضطرار (ص۱۶۱-۱۶۲).
- محورهای فقهی سینما
مولف در صفحات ۱۶۲ تا ۱۶۷ به موضوعات فقهی مرتبط با سینما مانند امنیت، تبلیغات، سیاست، خبررسانی، اخلاق و جنسیت در سینما پرداخته است. همچنین، در صفحه ۱۶۳ به حقوق و قضا در سینما اشاره کرده و ۵۳ موضوع فقهی را بررسی کرده است.
- سیاست گذاری در سینما
نویسنده در صفحه ۱۶۷ به مسائل سیاست‌گذاران سینما پرداخته و ۱۲ موضوع فقهی مرتبط را ذکر کرده است. همچنین در صفحه ۱۶۸ به مسائل و دغدغه‌های سینماگران پرداخته و ۷ موضوع کلی فقهی را مطرح کرده است.