کاربر:Mkhaghanif/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها

اعدام کودکان یکی از چالش های حقوقی و حقوق بشری است که در جوامع اسلامی به چالشی دینی هم بدل شده است. کشورهای اسلامی با امضای اعلامیه جدید حقوق بشراسلامی در سال ۲۰۲۰ میلادی که بر اساس نظرات فقهی اهل سنت تنظیم شده است رسما اعدام های زیر ۱۸ سال را ملغی کردند. اما نظر مشهور و غالب فقهی درباره مکلف شدن برای دختران ۹ و پسران ۱۳ سال است، و همین سن مبنای تعریف کودک و سن کیفر قرار گرفته و سبب صدور و اجرای مجازات سلب حیات برای مجرمان  ۱۵تا ۱۸ سال و برانگیختن چالش هایی در نظام قانونگذاری و قضایی از یکطرف، و انتقادات نهادهای بین المللی حقوق بشر از سوی دیگر، شده است. اما هم‌چنان بین صاحب‌نظران نسبت به کودک شمردن افراد زیر ۱۸ سال تفاوت نظر وجود دارد. و پرسش اصلی آن است که  کودک کیست؟ و فرد چه زمانی مسئولیت کیفری پیدا می‌کند؟

==معیار تکلیف بلوغ است نه سن خاص==

قرآن نیز میان بلوغ و رشد تفاوت قائل شده و برای معاملات علاوه بر بلوغ، رشد را هم شرط دانسته است (نساء، آیه ۶) با این حال برخی فقها مانند آیت‌الله فاضل، شرط رشد را مختص مسائل مالی دانسته‌اند که ارتباطی به مسائل کیفری ندارد. اما به نظر می‌آید این انحصار قابل مناقشه است.

آیت‌الله مطهری می‌گوید رشد یعنی لیاقت و شایستگی برای نگهداری و بهره‌برداری از امکانات و سرمایه‌هایی که در اختیار انسان قرار داده شده است<ref>مطهری. ۱۳۷۷ ص ۱۳۳.</ref>

===تکلیف مشروط به بلوغ و عقل است===

بنابراین صرف‌نظر از مباحثی که درباره «رشد» و شرطیت آن مطرح گردید، خود اصطلاح بلوغ نیز منصرف به یک سن ثابت و مفهومی ایستا نیست. به عبارت دیگر مفهوم بلوغ در قرآن به صورت طیفی مطرح است که حداقل و حداکثری برای آن معین شده است. اگر ابتدای بلوغ را «بلوغ اَخَف» در مقابل «بلوغ اشُد» بدانیم قرآن برای بلوغ اخف یا آغاز بلوغ، سنی مقرر نکرده و این مرحله را می‌توان همان مرحله احتلام دانست که با تعبیر «حُلم» در قرآن مشخص گردیده است یعنی هنگامی که غریزه جنسی فرد در نوجوانی شکوفا می‌شود و موی زهار می‌روید ولی بالاترین مرحله را که بلوغ اشُد است قرآن تصریحاً سن چهل سالگی می‌داند، اما بلوغ اشُد حدوداً از سنین ۱۸ سالگی به بعد آغاز می‌شود و کمال آن چهل سالگی است. بنابراین می‌توان تقسیم‌بندی دیگری تحت عنوان بلوغ جنسی و بلوغ جسمی داشت که منظور از بلوغ جسمی کمال عقل و قوت جسم است. بلوغ جسمی که قدرت بر تولید نسل و تربیت فرزند نیز به این مرحله متعلق است و به صرف بلوغ جنسی این قدرت و صلاحیت برای فرد به وجود نمی‌آید و آنچه مسلم است بلوغ جسمی پس از بلوغ جنسی است.

تصریح علامه طباطبایی و برخی مفسرین و فقیهان بر سن ۱۸ سالگی:

علامه طباطبایی و مکارم شیرازی هم از جمله کسانی بودند که سن ۱۸ سال را سن رشد قلمداد کرده‌اند. از سخنان علامه طباطبایی هم می‌توان طیفی بودن بلوغ و اقل و اکثر داشتن آن در قرآن را برداشت کرد و هم تفاوت بلوغ جنسی و بلوغ جسمی و هم اینکه بلوغ جنسی برای مسئولیت کافی نیست و بلوغ جسمی لازمه مسئولیت و صلاحیت است و نیز سن هجده سالگی، سن بلوغ در دیدگاه علامه طباطبایی است. <ref>طباطبایی،ج۶: ۱۹ ۳۲۸.</ref>

حد بلوغ زن هفده سال است در همه حال و نسبت به مرد دو روایت از ابی‌حنیفه آمده است یکی هفده سال همانند زن و یکی هجده سال کامل؛ و قال اصحابُ مالک فی الغلامِ و المرأه سَبعَ عَشرَهَ و ثمانی عشرهَ سَنَه

و مالکیه در پسر و دختر هفده سال و هجده سال را قائل شده‌اند – یعنی در پسر هفده سال و در دختر هجده سال» <ref>موسوی غروی. ۵۷۷.</ref>

«ابن حزم پایان نوزده سالگی را سن بلوغ پسران و دختران می‌داند» <ref>مهریزی. ۳۹۳.</ref>