فقه مقاصدی (منابع مطالعاتی): تفاوت میان نسخه‌ها

Khoshnudi (بحث | مشارکت‌ها)
Khoshnudi (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲: خط ۲:
[[فقه مقاصدی]] یا غایت‌گرا به روشی از استنباط احکام اطلاق می‌شود که فقیه در آن با کشف مقاصد کلی شریعت به دنبال صدور حکم فقهی است.  
[[فقه مقاصدی]] یا غایت‌گرا به روشی از استنباط احکام اطلاق می‌شود که فقیه در آن با کشف مقاصد کلی شریعت به دنبال صدور حکم فقهی است.  


این روش بیشتر نزد فقهای اهل‌سنت رایج است. پذیرش تأثیرگذاری مقاصد شریعت در استنباط فقهی باعث تغییر فتاوای فقهی خواهد شد؛ زیرا معیار جدیدی برای ارزیابی فتوای حاصل از ظواهر ادله در اختیار فقیه خواهد گذاشت. نزدیک بودن نظریه مقاصد الشریعه با قیاس فقهی، باعث شده این مفهوم چندان در منابع متقدم شیعی مورد توجه قرار نگیرد؛ ولی در دوران متأخر، پژوهش‌هایی توسط فقهای شیعه نسبت به این موضوع صورت گرفته است. در میان عالمان اهل‌سنت ابن عاشور و احمد الریسونی از جمله قائلان به فقه مقاصدی هستند. در میان علمای شیعه این نظریه مخالفان و موافقانی دارد که مبسوط‌ترین اثر منتشر شده از موافقان شیعی، کتاب الاجتهاد المقاصدی و المناطی اثر [[حیدر حب‌الله]] است.  
این روش بیشتر نزد فقهای اهل‌سنت رایج است. پذیرش تأثیرگذاری مقاصد شریعت در استنباط فقهی باعث تغییر فتاوای فقهی خواهد شد؛ زیرا معیار جدیدی برای ارزیابی فتوای حاصل از ظواهر ادله در اختیار فقیه خواهد گذاشت. نزدیک بودن نظریه مقاصد الشریعه با قیاس فقهی، باعث شده این مفهوم چندان در منابع متقدم شیعی مورد توجه قرار نگیرد؛ ولی در دوران متأخر، پژوهش‌هایی توسط فقهای شیعه نسبت به این موضوع صورت گرفته است. در میان عالمان اهل‌سنت ابن عاشور و احمد الریسونی از جمله قائلان به فقه مقاصدی هستند. در میان علمای شیعه این نظریه مخالفان و موافقانی دارد که مبسوط‌ترین اثر منتشر شده از موافقان شیعی، کتاب الاجتهاد المقاصدی و المناطی اثر [[حیدر حب‌الله]] است.  


در این بحث چند پرسش، مطرح است از جمله اینکه حجیت این نوع استنباط چگونه ثابت می‌شود؟ آیا این مقاصد می‌توانند در استنباط فقهی مؤثر باشند یا صرفاً باید نگاه تحلیلی به آن‌ها داشت؟ پذیرش این روش چه تأثیری در احکام خواهد گذاشت؟ آیا انتقاد مصلحت اندیشی به این روش وارد است؟ و....
در این بحث چند پرسش، مطرح است از جمله اینکه حجیت این نوع استنباط چگونه ثابت می‌شود؟ آیا این مقاصد می‌توانند در استنباط فقهی مؤثر باشند یا صرفاً باید نگاه تحلیلی به آن‌ها داشت؟ پذیرش این روش چه تأثیری در احکام خواهد گذاشت؟ آیا انتقاد مصلحت اندیشی به این روش وارد است؟ و....
خط ۳۳: خط ۳۳:
# واکاوی فقه سیاسی مقاصد در منظومه فکری شاطبی، حسین عاقلی نژاد و سجاد چیت فروش، فصلنامه دولت پژوهی ایران معاصر، تابستان ۱۴۰۳ش. [https://irsj.ihu.ac.ir/article_209213_bff9715361a88ef1ed5b0ed49200f364.pdf مقاله را از اینجا ببینید]
# واکاوی فقه سیاسی مقاصد در منظومه فکری شاطبی، حسین عاقلی نژاد و سجاد چیت فروش، فصلنامه دولت پژوهی ایران معاصر، تابستان ۱۴۰۳ش. [https://irsj.ihu.ac.ir/article_209213_bff9715361a88ef1ed5b0ed49200f364.pdf مقاله را از اینجا ببینید]
# روش شناسی تطبیقی فقه المقاصد شاطبی و فقه النظریه شهید صدر، حسین فولادی و محمود ویسی و ابوالقاسم علیدوست، فصلنامه فقه مقارن، ۱۴۰۳ش. [https://fiqhemoqaran.mazaheb.ac.ir/article_197779.html اطلاعات مقاله را از اینجا ببینید]  
# روش شناسی تطبیقی فقه المقاصد شاطبی و فقه النظریه شهید صدر، حسین فولادی و محمود ویسی و ابوالقاسم علیدوست، فصلنامه فقه مقارن، ۱۴۰۳ش. [https://fiqhemoqaran.mazaheb.ac.ir/article_197779.html اطلاعات مقاله را از اینجا ببینید]  
# چیستی و تطور نظریه مقاصد الشریعه، فرزاد پارسا، فصلنامه حبل المتین، شماره ۴۰ و ۴۱، پاییز و زمستان ۱۴۰۱ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa%db%8c-%d9%88-%d8%aa%d8%b7%d9%88%d8%b1-%d9%86%d8%b8%d8%b1%db%8c%d9%87-%d9%85%d9%82%d8%a7%d8%b5%d8%af-%d8%a7%d9%84%d8%b4%d8%b1%db%8c%d8%b9%d9%87/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# چیستی و تطور نظریه مقاصد الشریعه، فرزاد پارسا، فصلنامه حبل المتین، شماره ۴۰ و ۴۱، پاییز و زمستان ۱۴۰۱ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa%db%8c-%d9%88-%d8%aa%d8%b7%d9%88%d8%b1-%d9%86%d8%b8%d8%b1%db%8c%d9%87-%d9%85%d9%82%d8%a7%d8%b5%d8%af-%d8%a7%d9%84%d8%b4%d8%b1%db%8c%d8%b9%d9%87/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# کشف رویکرد مقاصدی حقوق کیفری اسلام از نظر فقه امامیه، حسین یار احمدی و لیلا همینی و رضا بیرانوند، ماهنامه جامعه‌شناسی سیاسی ایران، سال پنجم، شماره ۱۲، ۱۴۰۱ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%da%a9%d8%b4%d9%81-%d8%b1%d9%88%db%8c%da%a9%d8%b1%d8%af-%d9%85%d9%82%d8%a7%d8%b5%d8%af%db%8c-%d8%ad%d9%82%d9%88%d9%82-%da%a9%db%8c%d9%81%d8%b1%db%8c-%d8%a7%d8%b3%d9%84%d8%a7%d9%85-%d8%a7%d8%b2-%d9%86/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# کشف رویکرد مقاصدی حقوق کیفری اسلام از نظر فقه امامیه، حسین یار احمدی و لیلا همینی و رضا بیرانوند، ماهنامه جامعه‌شناسی سیاسی ایران، سال پنجم، شماره ۱۲، ۱۴۰۱ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%da%a9%d8%b4%d9%81-%d8%b1%d9%88%db%8c%da%a9%d8%b1%d8%af-%d9%85%d9%82%d8%a7%d8%b5%d8%af%db%8c-%d8%ad%d9%82%d9%88%d9%82-%da%a9%db%8c%d9%81%d8%b1%db%8c-%d8%a7%d8%b3%d9%84%d8%a7%d9%85-%d8%a7%d8%b2-%d9%86/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# مقاصد شریعت و چالش های جهان معاصر، ضرورت بازخوانی مولفه های مقاصدی با رهیافت مدرن، سیف اله رحیمی، رحمت فرحزادی، جبرئیل امیدی، ماهنامه جامعه‌شناسی سیاسی ایران، ۱۴۰۱ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d9%85%d9%82%d8%a7%d8%b5%d8%af-%d8%b4%d8%b1%db%8c%d8%b9%d8%aa-%d9%88-%da%86%d8%a7%d9%84%d8%b4-%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%ac%d9%87%d8%a7%d9%86-%d9%85%d8%b9%d8%a7%d8%b5%d8%b1%d8%8c-%d8%b6%d8%b1%d9%88%d8%b1/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# مقاصد شریعت و چالش های جهان معاصر، ضرورت بازخوانی مولفه های مقاصدی با رهیافت مدرن، سیف اله رحیمی، رحمت فرحزادی، جبرئیل امیدی، ماهنامه جامعه‌شناسی سیاسی ایران، ۱۴۰۱ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d9%85%d9%82%d8%a7%d8%b5%d8%af-%d8%b4%d8%b1%db%8c%d8%b9%d8%aa-%d9%88-%da%86%d8%a7%d9%84%d8%b4-%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%ac%d9%87%d8%a7%d9%86-%d9%85%d8%b9%d8%a7%d8%b5%d8%b1%d8%8c-%d8%b6%d8%b1%d9%88%d8%b1/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
خط ۴۰: خط ۴۰:
# تبیین ظرفیت‌های فقه مقاصدی در پشتیبانی از نظام قانون‌گذاری جمهوری اسلامی ایران، محمدرضا ملایی و احمد رهدار و منصور میراحمدی، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، دوره ۱۸، شماره ۶۶، پاییز ۱۴۰۰ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%aa%d8%a8%db%8c%db%8c%d9%86-%d8%b8%d8%b1%d9%81%db%8c%d8%aa%d9%87%d8%a7%db%8c-%d9%81%d9%82%d9%87-%d9%85%d9%82%d8%a7%d8%b5%d8%af%db%8c-%d8%af%d8%b1-%d9%be%d8%b4%d8%aa%db%8c%d8%a8%d8%a7%d9%86/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# تبیین ظرفیت‌های فقه مقاصدی در پشتیبانی از نظام قانون‌گذاری جمهوری اسلامی ایران، محمدرضا ملایی و احمد رهدار و منصور میراحمدی، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، دوره ۱۸، شماره ۶۶، پاییز ۱۴۰۰ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%aa%d8%a8%db%8c%db%8c%d9%86-%d8%b8%d8%b1%d9%81%db%8c%d8%aa%d9%87%d8%a7%db%8c-%d9%81%d9%82%d9%87-%d9%85%d9%82%d8%a7%d8%b5%d8%af%db%8c-%d8%af%d8%b1-%d9%be%d8%b4%d8%aa%db%8c%d8%a8%d8%a7%d9%86/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# حقوق زنان در خوانش مقاصدی «طاهر الحدّاد»، احمد فلاحی، دوفصلنامه مطالعات تطبیقی فقه و اصول مذاهب، دوره ۴، شماره ۱، بهار و تابستان ۱۴۰۰ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%ad%d9%82%d9%88%d9%82-%d8%b2%d9%86%d8%a7%d9%86-%d8%af%d8%b1-%d8%ae%d9%88%d8%a7%d9%86%d8%b4-%d9%85%d9%82%d8%a7%d8%b5%d8%af%db%8c-%d8%b7%d8%a7%d9%87%d8%b1-%d8%a7%d9%84%d8%ad%d8%af%d9%91%d8%a7/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# حقوق زنان در خوانش مقاصدی «طاهر الحدّاد»، احمد فلاحی، دوفصلنامه مطالعات تطبیقی فقه و اصول مذاهب، دوره ۴، شماره ۱، بهار و تابستان ۱۴۰۰ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%ad%d9%82%d9%88%d9%82-%d8%b2%d9%86%d8%a7%d9%86-%d8%af%d8%b1-%d8%ae%d9%88%d8%a7%d9%86%d8%b4-%d9%85%d9%82%d8%a7%d8%b5%d8%af%db%8c-%d8%b7%d8%a7%d9%87%d8%b1-%d8%a7%d9%84%d8%ad%d8%af%d9%91%d8%a7/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# تحلیل فقهی و حقوقی نظریه مقاصد الشریعه از دیدگاه ابن عاشور و تطبیق آن با حقوق خانواده در ایران، زهرا رستمی و معصومه زینالی ، فصلنامه پژوهش‌های تطبیقی فقه، حقوق و سیاست، دوره ۲، شماره ۲، ۱۳۹۹ش. [http://193.36.85.187:8088/index.php/csjlp/article/view/33/16 مقاله را از اینجا ببینید]
# تحلیل فقهی و حقوقی نظریه مقاصد الشریعه از دیدگاه ابن عاشور و تطبیق آن با حقوق خانواده در ایران، زهرا رستمی و معصومه زینالی، فصلنامه پژوهش‌های تطبیقی فقه، حقوق و سیاست، دوره ۲، شماره ۲، ۱۳۹۹ش. [http://193.36.85.187:8088/index.php/csjlp/article/view/33/16 مقاله را از اینجا ببینید]
# پویایی فقه از رهگذر مقاصد شریعت با نظری بر آرای امام خمینی، زهره حاجیان فروشانی، [[فصلنامه پژوهشنامه متین]]، سال بیست و دوم، شماره ۸۶، بهار ۱۳۹۹ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d9%be%d9%88%db%8c%d8%a7%db%8c%db%8c-%d9%81%d9%82%d9%87-%d8%a7%d8%b2-%d8%b1%d9%87%da%af%d8%b0%d8%b1-%d9%85%d9%82%d8%a7%d8%b5%d8%af-%d8%b4%d8%b1%db%8c%d8%b9%d8%aa-%d8%a8%d8%a7-%d9%86%d8%b8%d8%b1-3/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# پویایی فقه از رهگذر مقاصد شریعت با نظری بر آرای امام خمینی، زهره حاجیان فروشانی، [[فصلنامه پژوهشنامه متین]]، سال بیست و دوم، شماره ۸۶، بهار ۱۳۹۹ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d9%be%d9%88%db%8c%d8%a7%db%8c%db%8c-%d9%81%d9%82%d9%87-%d8%a7%d8%b2-%d8%b1%d9%87%da%af%d8%b0%d8%b1-%d9%85%d9%82%d8%a7%d8%b5%d8%af-%d8%b4%d8%b1%db%8c%d8%b9%d8%aa-%d8%a8%d8%a7-%d9%86%d8%b8%d8%b1-3/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# کاوشی نو در نقش‌یابی اهداف شریعت در منطقة الفراغ با تکیه بر آراء شهید صدر، آیت‌الله شمس الدین و آیت‌الله سیستانی، حمیدرضا تمدن و حسنعلی سعدی، پژوهش‌نامه میان‌رشته‌ای فقهی، شماره ۱۴، ۱۳۹۸ش. [http://mtif.ir/files/128.pdf مقاله را از اینجا ببینید]
# کاوشی نو در نقش‌یابی اهداف شریعت در منطقة الفراغ با تکیه بر آراء شهید صدر، آیت‌الله شمس الدین و آیت‌الله سیستانی، حمیدرضا تمدن و حسنعلی سعدی، پژوهش‌نامه میان‌رشته‌ای فقهی، شماره ۱۴، ۱۳۹۸ش. [http://mtif.ir/files/128.pdf مقاله را از اینجا ببینید]