محمدمهدی شمس‌الدین: تفاوت میان نسخه‌ها

|نویسنده = حسن اجرایی

|گردآوری =  

}}

==زندگینامه==

وی علاوه بر تحصیل به تدریس و تألیف اشتغال داشت و در تأسیس «جمعیة منتدی النشر» مشارکت داشت<ref>انصاری قمی و امین، [https://jap.isca.ac.ir/article_2529_95ab1360f2ced5f72bd39b9047ae3b5c.pdf «درگذشتگان: آیت‌الله شمس‌الدین»]، مجله آینه پژوهش، ص۱۲۷.</ref> که به همراه [[محمدرضا مظفر]] و محمدتقی حکیم به‌ دنبال اصلاح شیوه‌های عزاداری بودند.<ref>حسینی، «کتابشناسی محمدمهدی شمس‌الدین»، ص۸.</ref> تدریس در دانشکده فقه نجف از سوابق ایشان است.<ref>انصاری قمی و امین، [https://jap.isca.ac.ir/article_2529_95ab1360f2ced5f72bd39b9047ae3b5c.pdf «درگذشتگان: آیت‌الله شمس‌الدین»]، مجله آینه پژوهش، ص۱۲۷.</ref> علاوه بر این چند سال به‌نمایندگی از بیت مرجعیت سید محسن حکیم در شهر دیوانیه عراق ساکن بود.<ref>انصاری قمی و امین، [https://jap.isca.ac.ir/article_2529_95ab1360f2ced5f72bd39b9047ae3b5c.pdf «درگذشتگان: آیت‌الله شمس‌الدین»]، ص۱۲۷.</ref>

او در کنار سید اسماعیل صدر، [[سید محمدباقر صدر]]، سید مرتضی عسکری، [[سید محمدحسین فضل‌الله]]، عبدالهادی فضلی و [[محمدمهدی آصفی]] از نویسندگان [[مجله الأضواء]] بودند که با حمایت سید محسن حکیم انتشار می‌یافت و در عین حال از سوی گروه‌هایی در حوزه نجف مورد مخالفت قرار می‌گرفت.<ref>[http://iscq.ir/my_doc/iscq/my_files/midi/besat%201501.pdf «آیت‌الله آصفی و حزب الدعوه»]، نشریه بعثت، ص۲.</ref>

ایشان در سال ۱۹۷۹م مدرسه علمیه‌ «معهد الشهید الاول» را در بیروت تأسیس کرد که از مهمترین مدارس علمیه در زمان خود بود.<ref>شاکر سلماسی، «معرفی حوزه‌های علمیه معاصر شیعه لبنان»، ص۲۴.</ref>

==نظرات و دیدگاه‌ها==

محمدمهدی شمس‌الدین با اتکا به [[اصل عدم ولایت]] افراد بر یکدیگر در فقه شیعه، معتقد است که هیچ حاکمی از مشروعیت برخوردار نیست و برترین اصل در حاکمیت افراد بر یکدیگر این است که هیچ‌کس بر دیگری حق حاکمیت ندارد و هر اقدامی برای تسلط بر دیگری، غیرقانونی و نامشروع است.<ref>شمس‌الدین، حدود مشارکت سیاسی زنان در اسلام، ص۵۴ به نقل از اطاعت، «مشارکت سیاسی در اندیشه فقهای شیعه»، ص۸۳.</ref>

===حرمت شبیه‌سازی انسانی===

===دلیل دور ماندن فقه شیعه از فقه مقاصدی===

محمدمهدی شمس‌الدین بر آن است که تنها سبب دوری فقه شیعه از [[فقه مقاصدی|روش مقاصدی]] سبب تاریخی و دوری فقیهان امامیه از امور اجتماعی و حکومتی بوده است و این امر هیچ وجه فقهی یا عقیدتی ندارد. وی در این باره به رواج فقه مقاصدی در دوره جمهوری اسلامی ایران اشاره کرده و بر آن است که به دست گرفتن حکومت توسط فقیهان شیعه سبب‌ساز توجه به فقه مقاصدی شده است.<ref>الحسینی، الاجتهاد والحیاة، ص۲۴، به نقل از: قاسمی، نقد و بررسی فقه مقاصدی از نظرگاه اهل سنت، ص۱۲۸.</ref>

===مخالفت با قیمومت مردان بر زنان===

محمدمهدی شمس‌الدین همچون مرتضی مطهری بر آن است که روایات منع تدبیر زن ناظر به وضعیت صدور روایات مذکور است و نمی‌توان آن را به دوره‌های دیگر تعمیم داد.<ref>مهریزی، حدیث‌پژوهی، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۲۸۳.</ref>

==آثار==

* [[نظام الحکم والإدارة فی الإسلام (کتاب)|نظام الحکم والإدارة فی الإسلام]] (نظام حکومت و مدیریت در اسلام)، نخستین اثر شمس‌الدین است که در سال ۱۹۵۴م نوشته شده و نخستین متن سیاسی به زبان عربی بوده که به مسئله حکومت اسلامی در دوران جدید پرداخته است.<ref>مرادی، «محمدمهدی شمس‌الدین، زندگی و زمانه و آثار»، ص۱۳۱.</ref> ویرایش دوم کتاب حدود چهل سال پس از چاپ اول آن با اضافاتی انتشار یافت.<ref>حسینی، «کتابشناسی محمدمهدی شمس‌الدین»، ص۱۵.</ref> وی ادله ولایت فقیه را ناتمام خوانده و معتقد است در این باره باید به قدر متیقن اکتفا کرد و دلیلی برای نیابت سیاسی کامل فقیه از امام معصوم وجود ندارد. در نتیجه شمس‌الدین حکومت اسلامی را نیازمند انتخاب مردم می‌داند. وی [[مقبوله عمر بن حنظله]] را هم بیانگر نقش و جایگاه مردم در تعیین حاکم قلمداد می‌کند که بر این اساس مشروعیت حکومت وامدار خواست مردمی است.<ref>قاسمی، ولایت سیاسی فقیهان، ۱۳۹۲ش، ص۱۳۹-۱۴۱.</ref>

* [[الاحتکار فی الشریعة الاسلامیه (کتاب)]]: بحثٌ فقهیٌّ مقارن، بررسی تطبیقی احتکار در قالب [[فقه مقارن]] است که در سال ۱۴۱۰ق تألیف شده و شامل احکام احتکار، وادار کردن بر فروش اجناس احتکاری و احتکار در شرکت‌ها و دولت‌ها است و در سال ۱۳۷۸ش با عنوان «احتکار در اسلام: پژوهشی تطبیقی در فقه از دیدگاه مذاهب اسلامی» به زبان فارسی چاپ شده است.