فقه و عرف (منابع مطالعاتی): تفاوت میان نسخه‌ها

Salehi (بحث | مشارکت‌ها)
Khoshnudi (بحث | مشارکت‌ها)
 
(۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{منابع مطالعاتی}}
{{منابع مطالعاتی}}
[[نقش عرف در فقه]] یکی از مباحث مورد توجه در علم فقه و اصول است. عرف در زبان فارسی با عنوان هنجار شناخته می‎شود. عرف و هنجار در واقع عنصری است که اجتهاد بدون در نظر گرفتن آن به درستی صورت نخواهد گرفت. چالش اصلی در این مسئله حد و مرز دخالت عرف در استنباط حکم شرعی است که مورد توجه محققین و پژوهشگران قرار گرفته است. در ادامه منابع مطالعاتی موجود درباره نقش عرف در فقه معرفی شده است.
[[فقه و عرف]] اصطلاحی است که اشاره به نقش عرف در استنباط احکام شرعی و ارتباط میان این دو حوزه می‌کند. عرف که در زبان فارسی با عنوان هنجار نیز شناخته شده است، در قالب سلوک، آداب و رسوم معمول میان مردم، مستند برخی از فروع فقهی قرار گرفته و برای انطباق پاره‌ای از احکام فقهی با مقتضیات زمان و مکان به آن توجه شده است.
 
عرف در حقوق موضوعه یکی از منابع قانون‌گذاری محسوب می‌شود؛ ولی در فقه امامیه حجیت آن مشروط به امضا و عدم ردع از ناحیه شارع منوط شده است.  
 
استقلال یا عدم استقلال عرف و حدود تأثیرگذاری آن در فقه با توجه به مقتضیات جدید، حجیت یا عدم حجیت عرف‌های معاصر، تأثیر عرف‌های بین‌المللی بر استنباطات فقهی و میزان اثرپذیری نظام حقوقی در کشورهای اسلامی به عنوان تابعی از نظام فقهی از نظام‌های عرفی رایج از جمله مسائلی است که پژوهشگران فقهی به دنبال پاسخ به آن در فقه معاصر هستند.
 
در پژوهش‌های فقهی و حقوقی بر این نکته تأکید شده که توجه به عرف‌های رایج در استنباطات فقهی و تدوین قوانین حقوقی، باعث استحکام، انسجام و حفظ پویایی نظام‌های فقهی و حقوقی خواهد شد و تناسب بیشتری با زندگی انسان معاصر خواهد داشت و در مقابل هرچه این فاصله بیشتر شود، آموزه‌های فقهی با اقبال کمتری مواجه خواهند شد. همچنین گفته شده عرف و هنجار عنصری است که اجتهاد بدون در نظر گرفتن آن به درستی صورت نخواهد گرفت.  
 
در این مقاله منابع مطالعاتی موجود درباره ارتباط عرف با فقه گردآوری شده است.


== کتاب‌ها ==
== کتاب‌ها ==
=== فارسی ===
=== فارسی ===
# عرف و فقه امامیه (درآمدی تحلیلی بر کاربرد عرف در مسائل مستحدثه از منظر فقه امامیه)، فیروزه حسن‌پور، همدان، انتشارات داعیه، ۱۴۰۳ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/03/14030928036.pdf صفحات ابتدایی کتاب ار از اینجا ببینید]
# عرف و کاربست‌های فقهی آن، سعید معتقدی‌ترک‌آبادی و محمدحسین عرب‌زاده، قم، انتشارات میراث ماندگار، ۱۴۰۳ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/03/14030821263.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید]
# عرف و نظام فقه معاصر (درآمدی تحلیلی بر جایگاه و نقش عرف در ترسیم الگوی نظام فقه معاصر)، فریبا فرجی، همدان، نشر داعیه، ۱۴۰۲ش.
# عرف و نظام فقه معاصر (درآمدی تحلیلی بر جایگاه و نقش عرف در ترسیم الگوی نظام فقه معاصر)، فریبا فرجی، همدان، نشر داعیه، ۱۴۰۲ش.
# نقش عرف در استنباط احکام فقهی از منظر مذاهب خمسه، نرگس آبسردی، تهران، نشر آذرفر، ۱۴۰۲ش.
# نقش عرف در استنباط احکام فقهی از منظر مذاهب خمسه، نرگس آبسردی، تهران، نشر آذرفر، ۱۴۰۲ش.
خط ۱۰۸: خط ۱۱۸:
# تبارشناسی عرف در فقه امامیه و حقوق ایران، محمد روحی برندق و منصوره فصیح و محمدامین کیخا فرزانه، [[فصلنامه پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی]]، شماره ۱۵، ۱۳۹۵ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%aa%d8%a8%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%b3%db%8c-%d8%b9%d8%b1%d9%81-%d8%af%d8%b1-%d9%81%d9%82%d9%87-%d8%a7%d9%85%d8%a7%d9%85%db%8c%d9%87-%d9%88-%d8%ad%d9%82%d9%88%d9%82-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# تبارشناسی عرف در فقه امامیه و حقوق ایران، محمد روحی برندق و منصوره فصیح و محمدامین کیخا فرزانه، [[فصلنامه پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی]]، شماره ۱۵، ۱۳۹۵ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%aa%d8%a8%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%b3%db%8c-%d8%b9%d8%b1%d9%81-%d8%af%d8%b1-%d9%81%d9%82%d9%87-%d8%a7%d9%85%d8%a7%d9%85%db%8c%d9%87-%d9%88-%d8%ad%d9%82%d9%88%d9%82-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# بررسی مبانی فلسفی جایگاه «عقل» و «عرف متشرعه» در حقوق با تمرکز بر آراء علامه طباطبایی و استاد مصباح یزدی، علی غلامی و محمد پورکیانی، [[فصلنامه پژوهش‌نامه حقوق اسلامی]]، شماره ۴۳، ۱۳۹۵ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d9%85%d8%a8%d8%a7%d9%86%db%8c-%d9%81%d9%84%d8%b3%d9%81%db%8c-%d8%ac%d8%a7%db%8c%da%af%d8%a7%d9%87-%d8%b9%d9%82%d9%84-%d9%88-%d8%b9%d8%b1%d9%81-%d9%85/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# بررسی مبانی فلسفی جایگاه «عقل» و «عرف متشرعه» در حقوق با تمرکز بر آراء علامه طباطبایی و استاد مصباح یزدی، علی غلامی و محمد پورکیانی، [[فصلنامه پژوهش‌نامه حقوق اسلامی]]، شماره ۴۳، ۱۳۹۵ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d9%85%d8%a8%d8%a7%d9%86%db%8c-%d9%81%d9%84%d8%b3%d9%81%db%8c-%d8%ac%d8%a7%db%8c%da%af%d8%a7%d9%87-%d8%b9%d9%82%d9%84-%d9%88-%d8%b9%d8%b1%d9%81-%d9%85/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# معیارها و مصادیق ثابت و متغیر در اندیشة شهید مطهری، سیامک بهارلوئی و مسعود راعی دهقی، [[فصلنامه علمی پژوهشی حکومت اسلامی|فصلنامه حکومت اسلامی]]، شماره پیاپی ۷۷، ۱۳۹۴ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d9%85%d8%b9%db%8c%d8%a7%d8%b1%d9%87%d8%a7-%d9%88-%d9%85%d8%b5%d8%a7%d8%af%db%8c%d9%82-%d8%ab%d8%a7%d8%a8%d8%aa-%d9%88-%d9%85%d8%aa%d8%ba%db%8c%d8%b1-%d8%af%d8%b1-%d8%a7%d9%86%d8%af%db%8c%d8%b4%d8%a9/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# معیارها و مصادیق ثابت و متغیر در اندیشه شهید مطهری، سیامک بهارلوئی و مسعود راعی دهقی، [[فصلنامه علمی پژوهشی حکومت اسلامی|فصلنامه حکومت اسلامی]]، شماره پیاپی ۷۷، ۱۳۹۴ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d9%85%d8%b9%db%8c%d8%a7%d8%b1%d9%87%d8%a7-%d9%88-%d9%85%d8%b5%d8%a7%d8%af%db%8c%d9%82-%d8%ab%d8%a7%d8%a8%d8%aa-%d9%88-%d9%85%d8%aa%d8%ba%db%8c%d8%b1-%d8%af%d8%b1%d8%a7%d9%86%d8%af%db%8c%d8%b4%d9%87/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# سازوکار انطباق فقه با زمانه از منظر امام خمینی (ره) و شهید صدر (ره) با تکیه بر مفاهیم عقل و عرف، علی غلامی و محمد پورکیانی، دوفصلنامه آموزه‌های حقوقی گواه، شماره ۱، ۱۳۹۴ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%b3%d8%a7%d8%b2%d9%88%da%a9%d8%a7%d8%b1-%d8%a7%d9%86%d8%b7%d8%a8%d8%a7%d9%82-%d9%81%d9%82%d9%87-%d8%a8%d8%a7-%d8%b2%d9%85%d8%a7%d9%86%d9%87-%d8%a7%d8%b2-%d9%85%d9%86%d8%b8%d8%b1-%d8%a7%d9%85%d8%a7/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# سازوکار انطباق فقه با زمانه از منظر امام خمینی (ره) و شهید صدر (ره) با تکیه بر مفاهیم عقل و عرف، علی غلامی و محمد پورکیانی، دوفصلنامه آموزه‌های حقوقی گواه، شماره ۱، ۱۳۹۴ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%b3%d8%a7%d8%b2%d9%88%da%a9%d8%a7%d8%b1-%d8%a7%d9%86%d8%b7%d8%a8%d8%a7%d9%82-%d9%81%d9%82%d9%87-%d8%a8%d8%a7-%d8%b2%d9%85%d8%a7%d9%86%d9%87-%d8%a7%d8%b2-%d9%85%d9%86%d8%b8%d8%b1-%d8%a7%d9%85%d8%a7/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# مطالعه تطبیقی مفاد آیه عرف در دید مفسران شیعه و اهل تسنن، کاوس روحی برندق و حمد حسین خوانین زاده، [[دوفصلنامه پژوهش‌های تفسیر تطبیقی]]، دوره ۱، شماره ۱، ۱۳۹۴ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d9%85%d8%b7%d8%a7%d9%84%d8%b9%d9%87-%d8%aa%d8%b7%d8%a8%db%8c%d9%82%db%8c-%d9%85%d9%81%d8%a7%d8%af-%d8%a2%db%8c%d9%87-%d8%b9%d8%b1%d9%81-%d8%af%d8%b1-%d8%af%db%8c%d8%af-%d9%85%d9%81%d8%b3%d8%b1%d8%a7/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# مطالعه تطبیقی مفاد آیه عرف در دید مفسران شیعه و اهل تسنن، کاوس روحی برندق و حمد حسین خوانین زاده، [[دوفصلنامه پژوهش‌های تفسیر تطبیقی]]، دوره ۱، شماره ۱، ۱۳۹۴ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d9%85%d8%b7%d8%a7%d9%84%d8%b9%d9%87-%d8%aa%d8%b7%d8%a8%db%8c%d9%82%db%8c-%d9%85%d9%81%d8%a7%d8%af-%d8%a2%db%8c%d9%87-%d8%b9%d8%b1%d9%81-%d8%af%d8%b1-%d8%af%db%8c%d8%af-%d9%85%d9%81%d8%b3%d8%b1%d8%a7/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
خط ۳۰۵: خط ۳۱۵:
{{منابع مطالعاتی مبانی فقه معاصر}}
{{منابع مطالعاتی مبانی فقه معاصر}}


[[رده:شناسه ناقص]]
[[رده:منابع مطالعاتی مبانی فقه]]
[[رده:منابع مطالعاتی مبانی فقه]]
[[رده:بروزرسانی ۱۴۰۲]]