غنا، موسیقی و رقص در اسلام (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
Mkhaghanif (بحث | مشارکت‌ها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{نویسنده | {{نویسنده | ||
|نویسنده = مجتبی خواجوند عابدینی | |نویسنده = مجتبی خواجوند عابدینی | ||
|نویسنده۲ = | |نویسنده۲ = مصطفی علیخانی | ||
|نویسنده۳ = | |نویسنده۳ = | ||
|گردآوری = | |گردآوری = | ||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| عنوان = غنا، موسیقی و رقص در اسلام | | عنوان = غنا، موسیقی و رقص در اسلام | ||
| تصویر = | | تصویر = غنا، موسیقی و رقص در اسلام.jpg | ||
| اندازه تصویر = | | اندازه تصویر = | ||
| توضیح_تصویر = | | توضیح_تصویر = | ||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
به نظر نویسنده، غنایی که در شریعت از آن نهی شده، همان غنای لغوی است مشروط به آنکه لهو، باطل و از مصادیق قول زور باشد و با فقدان یکی از این شرایط، غنا حلال خواهد بود. همچنین اگر چه رقص فی‌الجمله حرام است، ولی نمی‌توان به حرمت همه اقسام آن (حتی رقص زن برای شوهر خود) فتوا داد. | به نظر نویسنده، غنایی که در شریعت از آن نهی شده، همان غنای لغوی است مشروط به آنکه لهو، باطل و از مصادیق قول زور باشد و با فقدان یکی از این شرایط، غنا حلال خواهد بود. همچنین اگر چه رقص فی‌الجمله حرام است، ولی نمی‌توان به حرمت همه اقسام آن (حتی رقص زن برای شوهر خود) فتوا داد. | ||
تفصیل برخی مباحث کم‌ارتباط یا بی‌ارتباط با بحث فقهی، بررسی ناقص احکام موسیقی، ساختار نامناسب و پراکنده‌گویی، تغییر دیدگاه‌ها در بخش‌های مختلف کتاب، و اشکالات ویراستاری از ایرادات کتاب به شمار می‌رود. | |||
== معرفی کتاب == | == معرفی اجمالی و انتقادی کتاب == | ||
غنا، موسیقی و رقص در اسلام اثر مرتضی چیت‌سازیان و مژده کرمی، در حوزه موسیقی از نظر اسلام است. مرتضی چیت‌سازیان مدیر گروه فقه و حقوق دانشگاه قرآن و حدیث است | غنا، موسیقی و رقص در اسلام اثر مرتضی چیت‌سازیان و مژده کرمی، در حوزه موسیقی از نظر اسلام است. مرتضی چیت‌سازیان مدیر گروه فقه و حقوق دانشگاه قرآن و حدیث است و کتاب [[حقوق مالکیت‌های فکری]] از دیگر کتاب‌های او در فقه معاصر به شمار می‌آید. به ادعای چیت‌سازیان در این اثر تلاش شده، مسئله [[غنا]]، [[موسیقی]] و [[رقص]] با در نظر گرفتن مقتضیات زمان و مکان، بررسی شوند (ص۴). ابتلای افراد زیادی از جامعه به مسئله غنا و موسیقی، انگیزه نویسنده از تألیف این کتاب بوده است (ص۱۵). | ||
=== ساختار کتاب === | |||
مباحث این کتاب در دو بخش سامان یافته است. در بخش اول غنا و موسیقی و در بخش دوم رقص از نظر فقهی بررسی می‌شود. بخش اول اثر چیت‌سازیان و بخش دوم اثر هر دو نویسنده است. این دو بخش، فاقد هرگونه اشتراک (مگر تلازم عرفی این دو موضوع با هم) است؛ نه در استدلال‌های فقهی و نه در موضوع به یکدیگر وابسته نیستند و قابلیت مجزا شدن دارند. بخش اول، چهار فصل دارد: ماهیت غنا و موسیقی، تاریخچه آنها، حکم غنا و خاتمه. بخش دوم نیز مشتمل بر شش فصل است: پیشینه رقص، انواع رقص، دلایل حرمت، رقص و هنر نمایش، حکم آموزش رقص و نتیجه مباحث. | مباحث این کتاب در دو بخش سامان یافته است. در بخش اول غنا و موسیقی و در بخش دوم رقص از نظر فقهی بررسی می‌شود. بخش اول اثر چیت‌سازیان و بخش دوم اثر هر دو نویسنده است. این دو بخش، فاقد هرگونه اشتراک (مگر تلازم عرفی این دو موضوع با هم) است؛ نه در استدلال‌های فقهی و نه در موضوع به یکدیگر وابسته نیستند و قابلیت مجزا شدن دارند. بخش اول، چهار فصل دارد: ماهیت غنا و موسیقی، تاریخچه آنها، حکم غنا و خاتمه. بخش دوم نیز مشتمل بر شش فصل است: پیشینه رقص، انواع رقص، دلایل حرمت، رقص و هنر نمایش، حکم آموزش رقص و نتیجه مباحث. | ||
=== زیاده‌نویسی | === زیاده‌نویسی و ساختار نامنسجم === | ||
کتاب ویراستاری ادبی نشده است؛ رعایت نشدن دستور زبان فارسی معیار، خوانش جملات و حتی فهم برخی عبارت‌ها را دشوار کرده است. نویسنده بحث‌های مفصّلی درباره تاریخ غنا و موسیقی (ص۵۶-۸۸)، تاریخچه رقص (ص۱۹۳-۲۰۸)، و رابطه رقص با هنر‌های نمایشی(ص۲۷۱-۲۸۶) بیان نموده، اما ارتباط آنها را با بحث فقهیِ حکم غنا و موسیقی روشن نکرده است. از سوی دیگر در بحث موسیقی، تنها حکم خرید و فروش آلات موسیقی در دو صفحه بیان شده (ص۱۶۴-۱۶۵) و اصلِ مسئله موسیقی و مسائل دیگر مربوط به آن بررسی نشده است. | |||
کتاب فاقد ساختار مناسب و منسجم و گرفتار تکرار است. بحث غنا و موسیقی همراه هم بحث شده و نویسنده گاه از غنا و گاهی از موسیقی سخن می‌گوید. و با اینکه فصل مستقلی برای مفهوم‌شناسی و حقیقتِ غنا در نظر گرفته، اما در بحث بررسی دلالت آیات قرآن و نیز بحث دلالت روایات بر حرمت غنا دوباره به این بحث ورود کرده است. | |||
نویسنده آنگاه که شاخص‌هایی را برای شناختن مصداق غنا ارائه داده، غنای در قرائت قرآن را ممکن و آن را یکی از موارد غنای حرام دانسته است (ص۱۳۳)، اما در جای دیگر، مراثی و خواندن قرآن را موضوعاً از بحث غنا خارج دانسته است (ص۱۵۶-۱۵۷). | |||
== مفهوم‌شناسی غنا == | == مفهوم‌شناسی غنا == | ||
| خط ۸۴: | خط ۷۴: | ||
چیت‌سازیان در ادامه تاریخچه غنا و موسیقی را به صورت نسبتا طولانی بیان کرده، اما ارتباط آن را با بحث فقهی مشخص نکرده است (ص۵۶-۸۸). | چیت‌سازیان در ادامه تاریخچه غنا و موسیقی را به صورت نسبتا طولانی بیان کرده، اما ارتباط آن را با بحث فقهی مشخص نکرده است (ص۵۶-۸۸). | ||
=== | === شاخص‌هایی برای شناختن غنا === | ||
به گفته مؤلف، مفهوم و مصداق غنا به درستی در روایات روشن نشده است (ص۱۳۲). با این حال او در سطور بعد، با استفاده از آیات و روایات مصداق غنای حرام را غنایی دانسته که یکی از شرایط ذیل را داشته باشد: | به گفته مؤلف، مفهوم و مصداق غنا به درستی در روایات روشن نشده است (ص۱۳۲). با این حال او در سطور بعد، با استفاده از آیات و روایات مصداق غنای حرام را غنایی دانسته که یکی از شرایط ذیل را داشته باشد: | ||
#آوازی که دارای ارزش و آثار صحیح نباشد، چه مشتمل بر کلام باشد یا نباشد و چه آن کلام باطل باشد یا نباشد (حتی آیات قرآن). | #آوازی که دارای ارزش و آثار صحیح نباشد، چه مشتمل بر کلام باشد یا نباشد و چه آن کلام باطل باشد یا نباشد (حتی آیات قرآن). | ||
| خط ۹۱: | خط ۸۱: | ||
#صدایی که انسان را از یاد خدا غافل کند. | #صدایی که انسان را از یاد خدا غافل کند. | ||
#آوازی که با معصیت همراه باشد، مانند [[آوازخواندن زن]] در حضور مردان (ص۱۳۳-۱۳۴). | #آوازی که با معصیت همراه باشد، مانند [[آوازخواندن زن]] در حضور مردان (ص۱۳۳-۱۳۴). | ||
نویسنده در بخش مربوط به مستثنیات حرمت غنا، مواردی (از جمله خواندن غنا در مجالس عروسی) را از حرمت غنا استثنا کرده است (ص۱۵۴-۱۶۰). | نویسنده در بخش مربوط به مستثنیات حرمت غنا، مواردی (از جمله خواندن غنا در مجالس عروسی) را از حرمت غنا استثنا کرده است (ص۱۵۴-۱۶۰). | ||
== بررسی ادله حرمت غنا == | == بررسی ادله حرمت غنا == | ||
| خط ۱۲۳: | خط ۱۱۳: | ||
به گفته نویسندگان، در مجامع روایی تنها یک روایت وجود دارد که در آن به صورت مستقیم به مسئله رقص اشاره و از آن نهی شده است. با بررسی این روایت، و نیز روایات دیگری که به صورت ضمنی به رقص اشاره شده، این نتیجه به دست آمده است که نمی‌توان تمام اقسام رقص (مانند رقص زن برای همسر) را حرام دانست، هرچند برخی اقسام آن (مانند رقص‌های شهوت‌انگیز) نیز قطعا حرام‌اند (ص۲۴۹-۲۵۷). | به گفته نویسندگان، در مجامع روایی تنها یک روایت وجود دارد که در آن به صورت مستقیم به مسئله رقص اشاره و از آن نهی شده است. با بررسی این روایت، و نیز روایات دیگری که به صورت ضمنی به رقص اشاره شده، این نتیجه به دست آمده است که نمی‌توان تمام اقسام رقص (مانند رقص زن برای همسر) را حرام دانست، هرچند برخی اقسام آن (مانند رقص‌های شهوت‌انگیز) نیز قطعا حرام‌اند (ص۲۴۹-۲۵۷). | ||
[[رده:کتاب‌های مرتضی چیت‌سازیان]] | [[رده:کتاب‌های مرتضی چیت‌سازیان]] | ||