تغییر جنسیت آری یا نه؟ (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

Salehi (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۴۴: خط ۴۴:
}}
}}


===چکیده===
* '''چکیده'''
'''تغییر جنسیت آری یا نه؟''' کتابی فارسی درباره [[تغییر جنسیت]] و مباحث مرتبط با جنس خنثی در حوزه فقه پزشکی، خانواده و اجتماع است. این کتاب حاصل درسگفتارهای خارج فقه [[یدالله دوزدوزانی تبریزی|آیت‌الله یدالله دوزدوزانی تبریزی]] و گردآوری محسن دلیر است. نویسنده با بیان ادله‌ای نظیر آیه ۱۹۵ سوره بقره (آیه تهلکه)، آیه ۱۱۹ سوره نساء (آیه تغییر خلقت) و تشبه به جنس مخالف، در مجموع قائل به عدم جواز تغییر جنسیت شده است. وی همچنین درباره جنس خنثی و جواز تغییر جنسیت خنثی، برداشتن عضو اضافه در خنثای غیرمشکله را اساساً مصداق تغییر جنسیت نمی‌داند و این کار را جایز می‌شمرد. با این حال دوزدوانی تغییر جنسیت در خنثای غیرمشکله را مجاز نمی‌داند. بیشتر حجم کتاب به مباحث مرتبط با خنثی و تغییر جنسیت خنثی اختصاص یافته است.
'''تغییر جنسیت آری یا نه؟''' کتابی فارسی درباره [[تغییر جنسیت]] و مباحث مرتبط با جنس خنثی در حوزه فقه پزشکی، خانواده و اجتماع است. این کتاب حاصل درسگفتارهای خارج فقه [[یدالله دوزدوزانی تبریزی|آیت‌الله یدالله دوزدوزانی تبریزی]] و گردآوری محسن دلیر است. نویسنده با بیان ادله‌ای نظیر [[آیه ۱۹۵ سوره بقره]] (آیه تهلکه)، [[آیه ۱۱۹ سوره نساء]] (آیه تغییر خلقت) و تشبه به جنس مخالف، در مجموع قائل به عدم جواز تغییر جنسیت شده است. وی همچنین درباره جنس خنثی و جواز تغییر جنسیت خنثی، برداشتن عضو اضافه در خنثای غیرمشکله را اساساً مصداق تغییر جنسیت نمی‌داند و این کار را جایز می‌شمرد. با این حال دوزدوانی تغییر جنسیت در خنثای غیرمشکله را مجاز نمی‌داند. بیشتر حجم کتاب به مباحث مرتبط با خنثی و تغییر جنسیت خنثی اختصاص یافته است.
==معرفی اجمالی==
==معرفی اجمالی==
کتاب «تغییر جنسیت آری یا نه؟» به زبان فارسی حاصل درس‌های آیت‌الله میرزا یدالله عباس‌زاده رفیع، معروف به [[یدالله دوزدوزانی تبریزی|دوزدوزانی تبریزی]]، از مدرسان درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم و از مراجع تقلید شیعه  است. این کتاب به قلم محسن دلیر  در ۱۲۰ صفحه تنظیم و نخستین بار در انتشارات آثار امین در سال ۱۳۸۷ش، و برای بار دوم در انتشارات شرق خیال، در قم منتشر شد.  
کتاب «تغییر جنسیت آری یا نه؟» به زبان فارسی حاصل درس‌های آیت‌الله میرزا یدالله عباس‌زاده رفیع، معروف به [[یدالله دوزدوزانی تبریزی|دوزدوزانی تبریزی]]، از مدرسان درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم و از مراجع تقلید شیعه  است. این کتاب به قلم محسن دلیر  در ۱۲۰ صفحه تنظیم و نخستین بار در انتشارات آثار امین در سال ۱۳۸۷ش، و برای بار دوم در انتشارات شرق خیال، در قم منتشر شد.  
خط ۵۴: خط ۵۴:


===ساختار کتاب===
===ساختار کتاب===
کتاب تغییر جنسیت آری یا نه؟ از سه بخش تشکیل یافته است: ۱. اطلاعات علمی و پایه درباره جنسیت (ص۱۵)، دوم. تغییر جنسیت (ص۲۷) و ۳. نشانه‌های تغییر جنسیت در افراد خنثی و تشخیص خنثای مشکله از غیرمشکله (ص۶۷).
کتاب تغییر جنسیت آری یا نه؟ از سه بخش تشکیل یافته است: یکم: اطلاعات علمی و پایه درباره جنسیت (ص۱۵)، دوم: تغییر جنسیت (ص۲۷) و سوم: نشانه‌های تغییر جنسیت در افراد خنثی و تشخیص خنثای مشکله از غیرمشکله (ص۶۷).


مؤلف در بخش اول، نخست برای موضوع‌شناسی بحث، اطلاعاتی کلی و پایه پیرامون چیستی جنسیت و تغییر آن ارائه کرده و از برخی موضوعات تحت عنوان «جنسیت و نشانه‌های آن» (ص۱۷)، «هویت جنسی و اختلالات آن» (ص۲۰)، «اختلالات جنسیتی» (ص۲۳)، «ناهنجاری‌های کروموزومی» (ص۲۳) و «ناهنجاری‌های هورمونی و ابهام در آلت تناسلی» (ص۲۴) سخن رانده است.
مؤلف در بخش اول، نخست برای موضوع‌شناسی بحث، اطلاعاتی کلی و پایه پیرامون چیستی جنسیت و تغییر آن ارائه کرده و از برخی موضوعات تحت عنوان «جنسیت و نشانه‌های آن» (ص۱۷)، «هویت جنسی و اختلالات آن» (ص۲۰)، «اختلالات جنسیتی» (ص۲۳)، «ناهنجاری‌های کروموزومی» (ص۲۳) و «ناهنجاری‌های هورمونی و ابهام در آلت تناسلی» (ص۲۴) سخن رانده است.
خط ۶۵: خط ۶۵:
نویسنده در بخشی از کتاب امکان‌ تغییر جنسیت را در قرآن (ص۴۵) و در عالم تکوین (ص۴۶) بررسی کرده است. به نظر می‌رسد می‌توان این دو عنوان بحث را به عنوان مقدمه بحث از حرمت تغییر جنسیت تلقی کرد؛ هر چند می‌تواند به‌گونه‌ای دلیلی بر عدم جواز تغییر جنسیت نیز باشد.
نویسنده در بخشی از کتاب امکان‌ تغییر جنسیت را در قرآن (ص۴۵) و در عالم تکوین (ص۴۶) بررسی کرده است. به نظر می‌رسد می‌توان این دو عنوان بحث را به عنوان مقدمه بحث از حرمت تغییر جنسیت تلقی کرد؛ هر چند می‌تواند به‌گونه‌ای دلیلی بر عدم جواز تغییر جنسیت نیز باشد.


مؤلف نخست با اشاره به آیه ۴۹ و ۵۰ سوره شوری که درباره تعیین جنسیت جنین از سوی خدا است، اساساً امکان چنین کاری را نفی کرده و آن را خارج از اختیار بشر می‌داند.  
مؤلف نخست با اشاره به [[آیه ۴۹ سوره شوری|آیه ۴۹]] و [[آیه ۵۰ سوره شوری|۵۰ سوره شوری]] که درباره تعیین جنسیت جنین از سوی خدا است، اساساً امکان چنین کاری را نفی کرده و آن را خارج از اختیار بشر می‌داند.  


نویسنده همچنین اظهار می‌دارد که علائم تشخیص جنسیت انسان سه دسته است: ۱. نشانه‌های ظاهری نظیر آلت تناسلی، ۲. نشانه‌های باطنی نظیر حیض و وجود اسپرم یا تخمک، و ۳. نشانه‌های ژنتیکی یا همان وجود کروموزوم جنسی xx یا xy. به نظر او، تنها نشانه‌‌های ظاهری هستند که به‌صورت ناقص می‌توانند از جانب انسان مورد دستکاری قرار گیرند که مؤلف از آن با عنوان «اسباب‌بازی» یاد می‌کند نه عضو طبیعی. بنابراین اصولاً تغییر جنسیت امکان تحقق ندارد.
نویسنده همچنین اظهار می‌دارد که علائم تشخیص جنسیت انسان سه دسته است: ۱. نشانه‌های ظاهری نظیر آلت تناسلی، ۲. نشانه‌های باطنی نظیر حیض و وجود اسپرم یا تخمک، و ۳. نشانه‌های ژنتیکی یا همان وجود کروموزوم جنسی xx یا xy. به نظر او، تنها نشانه‌‌های ظاهری هستند که به‌صورت ناقص می‌توانند از جانب انسان مورد دستکاری قرار گیرند که مؤلف از آن با عنوان «اسباب‌بازی» یاد می‌کند نه عضو طبیعی. بنابراین اصولاً تغییر جنسیت امکان تحقق ندارد.
خط ۷۴: خط ۷۴:


=== آیه تهلکه ===
=== آیه تهلکه ===
دلیل اول نویسنده بر حرمت تغییر جنسیت، آیه ۱۹۵ سوره بقره معروف به [[آیه تهلکه]] (ص۳۳) است: «وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ». از نظر نویسنده امکان کاربست این آیه در  بحث تغییر جنسیت بر اساس معنای تأکیدی برای «باء» ممکن خواهد بود. به نظر نویسنده، کلمه «ید» به‌معنای قدرت و استطاعت است، و در نتیجه معنای آیه چنین خواهد بود: «قوای خودتان را هدر ندهید و فاسد و ضایع نسازید» (ص۳۹).
دلیل اول نویسنده بر حرمت تغییر جنسیت، [[آیه ۱۹۵ سوره بقره]] معروف به [[آیه تهلکه]] (ص۳۳) است: «وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ». از نظر نویسنده امکان کاربست این آیه در  بحث تغییر جنسیت بر اساس معنای تأکیدی برای «باء» ممکن خواهد بود. به نظر نویسنده، کلمه «ید» به‌معنای قدرت و استطاعت است، و در نتیجه معنای آیه چنین خواهد بود: «قوای خودتان را هدر ندهید و فاسد و ضایع نسازید» (ص۳۹).


مؤلف با اشاره به قاعده «مخصص نبودن مورد» اختصاص آیه به بحث جهاد و نهی از به هلاکت انداختن قوای اجتماعی را کنار می‌گذرد و آن را شامل ضایع نمودن اعضای بدن نیز می‌داند. در نهایت از نظر او این آیه علاوه بر حرمت تغییر جنسیت، بر حرمت اعمالی نظیر عقیم‌سازی نیز دلالت می‌کند و کسی حق ندارد کاری کند که قوا یا اعضای اصلی بدنش از بین برود (ص۴۰).  
مؤلف با اشاره به قاعده «مخصص نبودن مورد» اختصاص آیه به بحث جهاد و نهی از به هلاکت انداختن قوای اجتماعی را کنار می‌گذرد و آن را شامل ضایع نمودن اعضای بدن نیز می‌داند. در نهایت از نظر او این آیه علاوه بر حرمت تغییر جنسیت، بر حرمت اعمالی نظیر عقیم‌سازی نیز دلالت می‌کند و کسی حق ندارد کاری کند که قوا یا اعضای اصلی بدنش از بین برود (ص۴۰).  
خط ۱۳۳: خط ۱۳۳:
درباره حرمت رابطه جنسی و ترتب حدّ و تعزیر نیز به نظر مؤلف از آنجا که حداقل یک طرف این عمل عضوی زائد است، حکم زنا یا لواط بر آن بار نمی‌شود؛ اما  قابلیت تعزیر را دارا است. از نظر نویسنده هم‌چنین بعید نیست که آمیزش زنی که تغییر جنسیت داده و به ظاهر مرد شده با زن دیگری که جنسش حقیقی است حکم مساحقه داشته باشد.(ص۵۹) نویسنده به این فرض که مردی با مرد دیگری که تغییر جنسیت داده و زن شده از طریق دبر آمیزش کند توجه نکرده و حکم آن را بیان نکرده است.  
درباره حرمت رابطه جنسی و ترتب حدّ و تعزیر نیز به نظر مؤلف از آنجا که حداقل یک طرف این عمل عضوی زائد است، حکم زنا یا لواط بر آن بار نمی‌شود؛ اما  قابلیت تعزیر را دارا است. از نظر نویسنده هم‌چنین بعید نیست که آمیزش زنی که تغییر جنسیت داده و به ظاهر مرد شده با زن دیگری که جنسش حقیقی است حکم مساحقه داشته باشد.(ص۵۹) نویسنده به این فرض که مردی با مرد دیگری که تغییر جنسیت داده و زن شده از طریق دبر آمیزش کند توجه نکرده و حکم آن را بیان نکرده است.  


==منابع==
==جستارهای وابسته==
* ابن بابویه، شیخ صدوق محمد‌بن‌علی‌بن‌بابویه، الخصال، مصحح: غفاری، علی اکبر، جامعه مدرسین، قم – ایران، چاپ اول، ۱۳۶۲ش.
* [[تغییر جنسیت (منابع مطالعاتی)]]
* ابن بابویه، شیخ صدوق محمد‌بن‌علی‌بن‌بابویه، من لا يحضره الفقيه، مصحح: غفاری، علی اکبر، موسسة النشر الاسلامی، قم – ایران، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق.
 
* حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، قم، مؤسسة آل البيت (عليهم السلام) لإحياء التراث، ۱۴۱۴ق.
* كلينى، محمد‌بن‌يعقوب، الکافی، مصحح: غفاری، علی اکبر و آخوندی، محمد، ناشر: دار الكتب الاسلامية، قم – ایران، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
* مجلسى، محمد‌باقر‌‌بن‌‌محمد‌تقى، بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار علیهم السلام، ناشر: دار احیاء التراث العربی، بیروت – ایران، چاپ دوم، ۱۴۰۳ق.
* مفید، محمد بن محمد، الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، کنگره شیخ مفید، قم - ایران، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.
* نورى، حسين‌بن‌محمدتقى، مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل، مؤسسة آل‌البيت (عليهم‌السلام)، قم – ایران، چاپ اول، ۱۴۰۸ق.


[[رده:مقالات کتاب‌شناسی]]
[[رده:مقالات کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌های یدالله دوزدوزانی تبریزی]]
[[رده:کتاب‌های تغییر جنسیت]]