دانشنامه فقه سیاسی (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

|نویسنده = مهدی خسروی سرشکی

در دانشنامه فقه سیاسی، حدود ۱۵۰۰ واژه و مدخل در حوزه فقه سیاسی وجود دارد (ج۱، صفحه ظ). مداخل این دانشنامه به ترتیب حروف الفبایی تنظیم شده است. جلد اول شامل مداخل الف تا خ و جلد دوم شامل مداخل د تا ی است. این کتاب نه تنها به اصطلاحات خاص فقهی و سیاسی پرداخته، بلکه به معرفی فقها و اندیشمندان برجسته فقه سیاسی شیعه و اهل‌سنت و شرح آثار و دیدگاه‌ها و اندیشه‌های سیاسی ایشان نیز توجه دارد. برای مثال، می‌توان به این نمونه‌ها اشاره کرد: شیخ مفید (ج۲، ص۲۰۱)، شیخ صدوق (ج۲، ص۱۹۲)، شیخ طوسی (ج۲، ص۱۹۶)، ابن‌ادریس (ج۱، ص۷۰)، ابوحمزه طوسی (ج۱، ص۸۹)، علامه حلی (ج۲، ص۲۵۶)، ابن‌تیمیه (ج۱، ص۷۶)، شهید اول (ج۲، ص۱۷۶)، شهید ثانی (ج۲، ص۱۸۰)، قطب راوندی (ج۲، ص۴۰۲)، فیض کاشانی (ج۲، ص۳۱۷)، میزرای قمی (ج۲، ص۶۴۹)، صاحب جواهر (ج۲، ص۲۰۷)، شیخ انصاری (ج۲، ص۱۸۴)، میرزای شیرازی (ج۲، ص۶۴۶)، آخوند خراسانی (ج۱، ص۲)، میزرای نایینی (ج۲، ص۶۵۱) و امام خمینی (ج۱، ص۲۴۶)،  

در آثار فقه سیاسی عمید زنجانی، به فقها بیشتری پرداخته شده، اما در این دانشنامه شرح حال و اندیشه سیاسی همه آنها نیامده است؛ برای مثال، در کتاب «فقه و سیاست» (جلد هشتم دوره ده جلدی فقه سیاسی) او به معرفی اندیشه‌های سیاسی حدود سی فقیه شاخص شیعه از شیخ صدوق تا امام خمینی پرداخته است. در این دانشنامه، کتاب‌های اختصاصی فقه سیاسی به جای مدخل و معرفی مستقل، در مدخل‌های مربوط به نویسندگان آثار بررسی شده‌اند؛ مانند کتاب «تنبیه الامه» در مدخل میرزای نایینی و اندیشه سیاسی وی (ج۲، ص۶۵۸).

از آنجا که نویسنده کتاب بر مبنای استادش، [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]]، به [[ولایت مطلقه فقیه]] و حمایت الهی از ولی فقیه و دوربودن او از خطا معتقد بوده (برای نمونه: ج۲، ص۱۱۸ و ۷۰۲؛ و فقه سیاسی، ج۲، ص۲۷۶، ج۶، ص۱۲۳؛ و ج۷، ص۴۸۶)، منطق محتوایی کتاب بر مبنا و رویکرد حکومت مبتنی بر امامت و ولایت فقیه تنظیم شده و نویسنده به اندیشه رقبا اشاره نکرده، یا به اختصار بیان کرده است. به همین دلیل، در این دانشنامه، حجم محتوای مربوط به اندیشه سیاسی امام خمینی و مداخل مربوط به امامت، ولایت و ولایت فقیه بیشتر است و دیگر اندیشه‌های سیاسی فقهای معاصر شیعه بیان نشده است، مانند اندیشه سیاسی [[سید ابوالقاسم خویی]]، از اساتید دیگر عمید زنجانی.