عباسعلی عمید زنجانی: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
| وب سایت = | | وب سایت = | ||
}} | }} | ||
عمید زنجانی در فقه سیاسی و ساختار حکومت اسلامی به [[ولایت مطلقه فقیه]] معتقد است ولی آن را با حق رأی مردم سازگار میداند. توسعه سیاسی و گسترش آزادیها را باور دارد. عدالت را پایهایترین مفهوم فقه سیاسی میداند و بر همین اساس نظارت عمومی بر حکومت اسلامی را پیشنهاد میدهد. در حوزه [[حقوق بشر]] به [[کرامت انسانی|کرامت]] و برابری انسانها معتقد است و نوشته است که اقلیتهای دینی در حکومت اسلامی | * '''چکیده ''' | ||
'''عباسعلی عمید زنجانی''' (۱۳۱۶- ۱۳۹۰ش)، مجتهد شیعه ایرانی، و صاحب نظر در دو حوزه [[فقه سیاسی]] و حقوق بود. عمید زنجانی دانشآموخته دو [[حوزه علمیه قم]] و [[حوزه علمیه نجف|نجف]] بود و در جمهوری اسلامی نمایندگی مجلس، تدریس در دانشگاهها و ریاست دانشگاه تهران را تجربه کرد. او حقوق اساسی و عمومی اسلامی را در مراکز دانشگاهی و علمی تدریس میکرد و تألیفات متعددی در این دو عرصه داشت که [[فقه سیاسی (کتاب)|مجموعه ده جلدی فقه سیاسی]] مشهورترین آنها بهشمار میرود. | |||
عمید زنجانی در فقه سیاسی و ساختار حکومت اسلامی به [[ولایت مطلقه فقیه]] معتقد است ولی آن را با [[حق رأی|حق رأی مردم]] سازگار میداند. [[توسعه سیاسی]] و گسترش آزادیها را باور دارد. عدالت را پایهایترین مفهوم فقه سیاسی میداند و بر همین اساس نظارت عمومی بر حکومت اسلامی را پیشنهاد میدهد. در حوزه [[حقوق بشر]] به [[کرامت انسانی|کرامت]] و [[برابری و مساوات|برابری انسانها]] معتقد است و نوشته است که [[حقوق اقلیتهای دینی|اقلیتهای دینی]] در [[حکومت اسلامی]] هرچند جزیه میدهند؛ ولی طبق قرارداد ذمه از حقوق بسیاری برخوردارند و بر خلاف نظر رایج، تحقیر نمیشوند. از نظر او [[ارتداد]] در واقع ترک تابعیت سیاسی محسوب میشود و حکم آن را دادگاه تعیین میکند. | |||
==زندگی نامه علمی و سیاسی== | ==زندگی نامه علمی و سیاسی== | ||
خط ۱۱۱: | خط ۱۱۳: | ||
عمید زنجانی در آثار خود به بررسی حقوق اقلیتها، بهویژه ماهیت قرارداد ذمه پرداخته و آن را با عنوان «پیمان اتحاد ملی» معرفی کرده است. او بر این باور است که این قرارداد، عاملی برای اتحاد و همبستگی ملی و همچنین همکاری میان جامعه اسلامی و گروههای غیرمسلمان در قلمرو حکومت اسلامی به شمار میآید.<ref>حقوق اقلیتها، ص۵۷.</ref> از دیدگاه او تعهد مالی ناشی از قرارداد ذمه ([[جزیه]]) برخلاف تصورات رایج، نه بهعنوان مجازاتی برای نپذیرفتن اسلام و نه بهمنظور تحقیر اقلیتها است. این قرارداد بر سه اصل کلیدی استوار است: (۱) رضایت و توافق طرفین قرارداد، (۲) ناچیز بودن میزان جزیه و توجه به حداقل امکانات اقلیتها، (۳) معافیت همپیمانان غیرمسلمان از مسئولیتهای مالی، دفاعی و نظامی که بر عهده جامعه مسلمان است.<ref>حقوق اقلیتها، ص۹۶-۹۸.</ref> | عمید زنجانی در آثار خود به بررسی حقوق اقلیتها، بهویژه ماهیت قرارداد ذمه پرداخته و آن را با عنوان «پیمان اتحاد ملی» معرفی کرده است. او بر این باور است که این قرارداد، عاملی برای اتحاد و همبستگی ملی و همچنین همکاری میان جامعه اسلامی و گروههای غیرمسلمان در قلمرو حکومت اسلامی به شمار میآید.<ref>حقوق اقلیتها، ص۵۷.</ref> از دیدگاه او تعهد مالی ناشی از قرارداد ذمه ([[جزیه]]) برخلاف تصورات رایج، نه بهعنوان مجازاتی برای نپذیرفتن اسلام و نه بهمنظور تحقیر اقلیتها است. این قرارداد بر سه اصل کلیدی استوار است: (۱) رضایت و توافق طرفین قرارداد، (۲) ناچیز بودن میزان جزیه و توجه به حداقل امکانات اقلیتها، (۳) معافیت همپیمانان غیرمسلمان از مسئولیتهای مالی، دفاعی و نظامی که بر عهده جامعه مسلمان است.<ref>حقوق اقلیتها، ص۹۶-۹۸.</ref> | ||
علاوه بر این، قرارداد ذمه تعهدات سنگین و مشخصی را برای جامعه اسلامی ایجاد میکند که مصونیت همهجانبه، <ref>حقوق اقلیتها، ص۱۳۶.</ref> آزادی مذهبی، <ref>حقوق اقلیتها، ص۱۴۲، ۱۵۷، ۱۶۴، ۱۶۶، ۱۶۸.</ref> و استقلال قضایی<ref>حقوق اقلیتها، ص۱۷۸-۱۸۴.</ref> ایشان را تأمین میکند و به اقلیتهای دینی آزادی مسکن و حق انتخاب محل اقامت به استثنای مناطق ممنوعه، <ref>حقوق اقلیتها، ص۱۷۰-۱۷۲.</ref> و آزادی اقتصادی در چارچوب اصول اقتصادی اسلام، مانند ممنوعیت ربا<ref>حقوق اقلیتها، ص۱۹۱-۲۰۳.</ref> میدهد و ایشنا را از حقوق مدنی برخوردار میکند.<ref>حقوق اقلیتها، ص۲۰۴-۲۲۰.</ref> اقلیتها بر این اساس با مسلمانان تعاملات اخلاقی و اجتماعی خواهند داشت<ref>حقوق اقلیتها، ص۲۲۱-۲۵۰.</ref>و از آزادی فعالیتهای اجتماعی بر اساس منطق اسلامی و قرآنی بهرهمند میشوند.<ref>حقوق اقلیتها، ص۲۵۱-۲۵۹.</ref> | علاوه بر این، قرارداد ذمه تعهدات سنگین و مشخصی را برای جامعه اسلامی ایجاد میکند که مصونیت همهجانبه،<ref>حقوق اقلیتها، ص۱۳۶.</ref> آزادی مذهبی،<ref>حقوق اقلیتها، ص۱۴۲، ۱۵۷، ۱۶۴، ۱۶۶، ۱۶۸.</ref> و استقلال قضایی<ref>حقوق اقلیتها، ص۱۷۸-۱۸۴.</ref> ایشان را تأمین میکند و به اقلیتهای دینی آزادی مسکن و حق انتخاب محل اقامت به استثنای مناطق ممنوعه،<ref>حقوق اقلیتها، ص۱۷۰-۱۷۲.</ref> و آزادی اقتصادی در چارچوب اصول اقتصادی اسلام، مانند ممنوعیت ربا<ref>حقوق اقلیتها، ص۱۹۱-۲۰۳.</ref> میدهد و ایشنا را از حقوق مدنی برخوردار میکند.<ref>حقوق اقلیتها، ص۲۰۴-۲۲۰.</ref> اقلیتها بر این اساس با مسلمانان تعاملات اخلاقی و اجتماعی خواهند داشت<ref>حقوق اقلیتها، ص۲۲۱-۲۵۰.</ref> و از آزادی فعالیتهای اجتماعی بر اساس منطق اسلامی و قرآنی بهرهمند میشوند.<ref>حقوق اقلیتها، ص۲۵۱-۲۵۹.</ref> | ||
=== تطبیق ترک تابعیت سیاسی بر ارتداد === | === تطبیق ترک تابعیت سیاسی بر ارتداد === |