تلقیح مصنوعی از نگاه فقه (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
به اعتقاد نویسنده، فرزند متولد از تلقیح اسپرم مرد اجنبی و تخمک زن اجنبی، فرزند زنا محسوب نمی‌شود؛ زیرا رابطه‌ای از مصادیق زنا در آن رخ نداده است. این فرزند به مرد صاحب اسپرم و زن صاحب تخمک نسبت داده می‌شود و کلیه حقوق و تکالیف شرعی و قانونی بین آن‌ها برقرار است. به گفته او در زمینه نکاح و حدود فروج، توصیه بر رعایت احتیاط است؛ یعنی در موارد شک درباره جواز یا حرمت [[لقاح مصنوعی|تلقیح مصنوعی]]، بهتر است حکم به جواز داده شود تا مشکلی به لحاظ نسب برای فرزند پیش نیاید. این رویکرد، انعطاف فقه در برابر فناوری‌های جدید را نشان می‌دهد. | به اعتقاد نویسنده، فرزند متولد از تلقیح اسپرم مرد اجنبی و تخمک زن اجنبی، فرزند زنا محسوب نمی‌شود؛ زیرا رابطه‌ای از مصادیق زنا در آن رخ نداده است. این فرزند به مرد صاحب اسپرم و زن صاحب تخمک نسبت داده می‌شود و کلیه حقوق و تکالیف شرعی و قانونی بین آن‌ها برقرار است. به گفته او در زمینه نکاح و حدود فروج، توصیه بر رعایت احتیاط است؛ یعنی در موارد شک درباره جواز یا حرمت [[لقاح مصنوعی|تلقیح مصنوعی]]، بهتر است حکم به جواز داده شود تا مشکلی به لحاظ نسب برای فرزند پیش نیاید. این رویکرد، انعطاف فقه در برابر فناوری‌های جدید را نشان می‌دهد. | ||
نویسنده، تلقیح مصنوعی را به سه دسته اصلی تقسیم می‌کند: تلقیح داخل رحم، تلقیح خارج رحم و تلقیح و تولید در خارج رحم مانند [[رحم مصنوعی]]. هر یک از این موارد، حالت‌های متفاوتی دارند که از نظر شرعی برخی مجاز و برخی ممنوع شناخته شده‌اند. از مباحث مهم این کتاب، حرمت انتقال اسپرم مرد مجهول‌الهویه به رحم زن است که به دلیل پیامدهای حقوقی و اخلاقی منع شده است. همچنین جواز شرعی [[اجاره رحم]] برای نگهداری جنین دیگری و نسبت دادن فرزند متولد شده به زن صاحب تخمک از نکات دیگر کتاب محسوب می‌شود | نویسنده، تلقیح مصنوعی را به سه دسته اصلی تقسیم می‌کند: تلقیح داخل رحم، تلقیح خارج رحم و تلقیح و تولید در خارج رحم مانند [[رحم مصنوعی]]. هر یک از این موارد، حالت‌های متفاوتی دارند که از نظر شرعی برخی مجاز و برخی ممنوع شناخته شده‌اند. از مباحث مهم این کتاب، حرمت انتقال اسپرم مرد مجهول‌الهویه به رحم زن است که به دلیل پیامدهای حقوقی و اخلاقی منع شده است. همچنین جواز شرعی [[اجاره رحم]] برای نگهداری جنین دیگری و نسبت دادن فرزند متولد شده به زن صاحب تخمک از نکات دیگر کتاب محسوب می‌شود. | ||
== معرفی اجمالی == | == معرفی اجمالی == | ||
| خط ۹۹: | خط ۹۹: | ||
نویسنده درباره تلقیح مصنوعی در خارج رحم معتقد است که اگر به دلیل مشکلات زن، تلقیح بین اسپرم زوج و تخمک زوجه توسط پزشک معالج در خارج رحم و در محیط آزمایشگاهی انجام می‌گیرد. پس از انعقاد نطفه و گذشت زمان لازم برای آماده‌سازی، این نطفه به رحم همان زن که صاحب تخمک است منتقل می‌شود؛ از نظر فقهی این روش مشکلی ندارد و عناوین محرمه مانند زنا یا شبه آن در این مورد جاری نیست و فرزندی که از این تلقیح به دنیا می‌آید، از نظر حقوقی و توارث به پدر و مادر خود تعلق دارد و تمامی احکام مربوط به نسب در مورد او برقرار است (ص۱۵۵). علاوه بر این، اگر نطفه منعقد شده به رحم همسر دیگری از مرد یا حتی به رحم زن اجنبی منتقل شود، باز هم از دیدگاه فقهی اشکالی وارد نیست و فرزند متولد شده، به مرد صاحب اسپرم و زن صاحب تخمک نسبت داده می‌شود. در این حالت، زنی که نطفه را در رحم خود پرورش داده است، نسبت نسبی با فرزند ندارد و از احکام مرتبط با نسب بهره‌مند نمی‌شود (ص۱۵۶-۱۵۷). | نویسنده درباره تلقیح مصنوعی در خارج رحم معتقد است که اگر به دلیل مشکلات زن، تلقیح بین اسپرم زوج و تخمک زوجه توسط پزشک معالج در خارج رحم و در محیط آزمایشگاهی انجام می‌گیرد. پس از انعقاد نطفه و گذشت زمان لازم برای آماده‌سازی، این نطفه به رحم همان زن که صاحب تخمک است منتقل می‌شود؛ از نظر فقهی این روش مشکلی ندارد و عناوین محرمه مانند زنا یا شبه آن در این مورد جاری نیست و فرزندی که از این تلقیح به دنیا می‌آید، از نظر حقوقی و توارث به پدر و مادر خود تعلق دارد و تمامی احکام مربوط به نسب در مورد او برقرار است (ص۱۵۵). علاوه بر این، اگر نطفه منعقد شده به رحم همسر دیگری از مرد یا حتی به رحم زن اجنبی منتقل شود، باز هم از دیدگاه فقهی اشکالی وارد نیست و فرزند متولد شده، به مرد صاحب اسپرم و زن صاحب تخمک نسبت داده می‌شود. در این حالت، زنی که نطفه را در رحم خود پرورش داده است، نسبت نسبی با فرزند ندارد و از احکام مرتبط با نسب بهره‌مند نمی‌شود (ص۱۵۶-۱۵۷). | ||
== تلقیح و تولید در خارج رحم == | == تلقیح و تولید در خارج رحم (رحم مصنوعی) == | ||
سومین قسم از تلقیح مصنوعی مربوط است به زمانی که عمل تلقیح در خارج از رحم انجام شده و پس از آماده شدن نطفه، آن را به رحم مصنوعی منتقل می‌کنند. رحم مصنوعی ساخته دست بشر است و تمامی کارکردهای رحم طبیعی زن را داراست. بر اساس نظر | سومین قسم از تلقیح مصنوعی مربوط است به زمانی که عمل تلقیح در خارج از رحم انجام شده و پس از آماده شدن نطفه، آن را به رحم مصنوعی منتقل می‌کنند. رحم مصنوعی ساخته دست بشر است و تمامی کارکردهای رحم طبیعی زن را داراست. بر اساس نظر نویسنده، این نوع تلقیح از نظر شرعی جایز است و فرزند به مرد صاحب اسپرم و زن صاحب تخمک تعلق می‌گیرد (ص۱۵۹). | ||
== فروع مرتبط بر تلقیح مصنوعی == | |||
در ادامه، نویسنده برای تکمیل و تحلیل احکام شرعی و حقوقی اقسام و صورت‌های مختلف تلقیح مصنوعی، ۲۴ فرع مختلف را بررسی می‌کند که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از: | در ادامه، نویسنده برای تکمیل و تحلیل احکام شرعی و حقوقی اقسام و صورت‌های مختلف تلقیح مصنوعی، ۲۴ فرع مختلف را بررسی می‌کند که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از: | ||
* فریز کردن اسپرم مرد در حالت حیات و استفاده از آن برای تلقیح رحم همسر پس از فوت شوهر تا پایان مدت عده جایز، اما تلقیح بعد از پایان عده حرام است، چرا که پس از اتمام عده رابطه زوجیت منقضی می‌شود (ص۱۶۵-۱۶۷). | |||
* فریز کردن نطفه منعقد شده زن و شوهر و انتقال آن به رحم زن، چه در ایام عده وفات شوهر و چه پس از آن، مطلقاً جایز است، زیرا عمل تلقیح و انعقاد نطفه در زمان حیات شوهر انجام شده و رحم زن در حکم رحم مصنوعی است (ص۱۶۸). | |||
* انتقال نطفه فریز شده زن و شوهر به رحم زن اجنبی از نظر شرعی بلامانع است و فرزند متولد شده متعلق به پدر متوفی و زن صاحب تخمک است؛ زن صاحب رحم، نسبتی با این فرزند ندارد (ص۱۶۹). | |||
* تلقیح اسپرم مرد مجهول‌الهویه به زن به اعتقاد نویسنده حرام است و زن گناهکار محسوب می‌شود؛ اما فرزند متولد شده به مرد صاحب اسپرم و زن صاحب تخمک نسبت داده می‌شود و احکام حقوقی و شرعی بین آن‌ها جاری است (ص۱۷۰). | |||
* اجاره رحم اگرچه در ایران جنبه قانونی دارد؛ ولی در مواردی که اجاره رحم موجب ممانعت از استمتاع شوهر شود یا شوهر رضایت نداشته باشد، اجاره رحم شرعاً باطل است (ص۱۸۴-۱۹۶). | |||
* فرزند متولد شده از رحم غیر، به زن صاحب تخمک تعلق دارد نه زن صاحب رحم. اگرچه در این زمینه اقوال مختلفی وجود دارد، ولی بسیاری از فقهای معاصر مانند [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] این نظر را قبول دارند. [[آیه ۲ سوره نساء]] تأکید بر الحاق فرزند به صاحب نطفه دارد و علم ژنتیک و فهم عرفی نیز این دیدگاه را تایید می‌کنند (ص۲۰۰-۲۳۲). | |||
* زن صاحب رحم با فرزندی که به دنیا آورده، نامحرم است و حتی اگر او را شیر دهد، محرمیت ایجاد نمی‌شود، زیرا شروط محرمیت در باب رضا و شیرخواری برقرار نیستند؛ لذا اگر فرزند پسر باشد و به بلوغ برسد، زن صاحب رحم می‌تواند با او ازدواج کند، هرچند به دلیل عرف اجتماعی، ترک این ازدواج بهتر است (ص۲۳۹). | |||
* در مقابل کسانی‌که خرید و فروش اسپرم و تخمک به دلیل نجس بودن و عدم ایجاد مالیت جایز نمی‌دانند؛ نویسنده خرید و فروش اسپرم و تخمک را در صورتی داشتن منفعت مشروع، جایز می‌داند و این موضوع را مانع نسبت دادن فرزند به صاحب اسپرم و تخمک نمی‌داند (ص۲۶۴-۲۸۱). | |||
* سقط جنین در باب تلقیح مصنوعی مانند حاملگی طبیعی حرام است، چون جان انسان مورد تهدید قرار می‌گیرد؛ حتی اگر سقط قبل از دمیده شدن روح صورت گیرد و در صورت سقط دیه به آن تعلق می‌گیرد (ص۳۰۱). | |||
[[رده:مقالات کتاب‌شناسی]] | [[رده:مقالات کتاب‌شناسی]] | ||