کاربر:Mojtaba61.Abedini/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر تفاوت با ویرایش جدیدتر ←

نسخهٔ ‏۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۰:۲۰

رده:پیش‌نویس مقاله‌ها

https://ency.feqhemoaser.com/fa/view/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3_%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7

شان نزول

گروهی از مسلمانان که در مکه تحت فشار و آزار مشرکان بودند، پس از هجرت به مدینه نزد پیامبر(ص) آمدند و از ظلم مشرکان شکایت کردند. آن‌ها گفتند: «ای رسول خدا، زمانی که مشرک بودیم، در عزت و احترام زندگی می‌کردیم، اما بعد از ایمان آوردن، خوار و بی‌ارزش شدیم.» پیامبر (ص) در پاسخ فرمودند: «من مأمور به عفو هستم، پس جنگ نکنید.» اما زمانی که دستور جنگ بدر صادر شد، این موضوع برای برخی از آن‌ها سخت و سنگین بود. در همین زمان، این آیه نازل شد.^[۱]

جهاد با عزت، مگر با افتخار

این آیه که در مدینه نازل شده،^[۲] درباره منافقان یا مؤمنان سُست ایمانی است که عجولانه درخواست جنگ با مشرکان داشتند^[۳] و گروهی را که به لوازم توحید آگاه نبوده و به حکم قتال با کفار اعتراض می‌کردند، توبیخ می‌کند.^[۴]به گفته مکارم شیرازی، مفسر قرآن، افرادی که از حضور در میدان جنگ ترسیده و ناراحت شده‌اند، در این آیه و آیه قبل دو پاسخ دریافت می‌کنند. ابتدا به آنها یادآوری می‌شود که زندگی دنیا زودگذر است و پاداش‌های آخرتی بسیار ارزشمندترند. سپس تأکید می‌شود، هرجا که باشید مرگ به سراغ شما خواهد آمد، حتی اگر در برج‌های مستحکم پناه بگیرید.^[۵] بنابراین قرآن نشان می‌دهد که باور منافقان درباره فرار از جنگ یا پنهان شدن در ساختمان‌های قوی برای جلوگیری از مرگ، اشتباه است؛ زیرا مرگ از قضاهای حتمی الهی است و نمی‌توان آن را به تأخیر انداخت.^[۶] در نتیجه مرگ عزتمندانه در میدان نبرد بهتر از مرگ با ذلت در آیه را به معنای قصر، قلعه یا خانه‌هایی با دیوارهای محکم تفسیر کرده‌اند.^[۷]

همه کارها از جانب خداست

دنباله آیه «وَ إِنْ تُصِبْهُمْ سَيِّئَةٌ يَقُولُوا هذِهِ مِنْ عِنْدِكَ» به یکی دیگر از سخنان بی اساس و پندارهای باطل منافقان اشاره کرده که می گفتند هر پیروزی و نیکی را از جانب خدا می دانستند و هر شر و بدی را به پیامبر(ص) نسبت می دادند^[۸]

برخی مفسران معتقدند این آیه به یهودیانی اشاره دارد که به هنگام ظهور پیامبر(ص) رخدادهای خوب زندگی را به خدا و حوادث بد را به از قدم پیامبر(ص) میپنداشتند^[۹]

بعضى از مفسران احتمال داده‏اند كه آيه فوق‏ درباره‏ يهود است، و منظور از" حسنة" و" سيئة" همه حوادث خوب و حوادث بد است، زيرا يهود به هنگام ظهور پيامبر ص حوادث خوب زندگانى خود را به خدا نسبت مى‏دادند و حوادث بد را از قدم پيامبر ص مى‏پنداشتند،

آنها با شیوه بدنام کردن پیامبر(ص) و سلب مسئولیت از خود لغزش ها را توجیه و گناهان را به گردن پیامبر(ص) می انداختند^[۱۰]

دنباله آیه به ادامه گفتار منافقان مبنی بر رسیدن به پیروزی را از طرف خدا می دانند شایستگی آنها سبب رسیدن به چنین موهبتی شده و شکست در میدان جنگ همچون جنگ احد را در اثر سوء تدبير پيامبر ص و عدم كفايت نقشه‏هاى نظامى او ذکر می کنند. قرآن در پاسخ به آنها بیان می کند که از همه حوادث اعم از پیروزی یا شکست ها از ناحیه خداست که بر طبق لیاقت ها و ارزشهای وجودی مردم به آنها داده می شود(تفسير نمونه، ج‏4، ص: 20)

(وَ إِنْ تُصِبْهُمْ سَيِّئَةٌ يَقُولُوا هذِهِ مِنْ عِنْدِكَ‏) بعضى از مفسران احتمال داده‏اند كه آيه فوق درباره يهود است، و منظور از" حسنة" و" سيئة" همه حوادث خوب و حوادث بد است، زيرا يهود به هنگام ظهور پيامبر ص حوادث خوب زندگانى خود را به خدا نسبت مى‏دادند و حوادث بد را از قدم پيامبر ص مى‏پنداشتند، ولى ارتباط آيه با آيات قبل و بعد كه درباره منافقان است نشان مى‏دهد كه اين آيه بيشتر مربوط به آنها است.

آیه 78 سوره نساء این آیه در در مدینه بر پیامبر(ص) نازل شده است. ( مجمع البیان ج3 ص3) در شان نزول این آیه گفته شده است: وقتى كه پيامبر به مدينه هجرت فرمود اگر گرفتارى و بدبختى براى منافقين و يهوديان مي‌رسيد و يا احتياج و نقصى در كارشان پديد مى آمد، مى گفتند: از اثر بدى قدم و شومى پيامبر است و اگر را حتى و فراوانى و نفعى بر آن‌ها عائد مى گشت، مى گفتند از ناحيه خداوند است سپس اين آية نازل شد ( تفسير روض الجنان يا روح الجنان.\\\\ محمدباقر محقق،‌ نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسرین خاصه و عامه، ص 221.) قراءتی در تفسیر نور می نویسد: اين آيه، هم تشويقى به جهاد و نترسيدن از مرگ در جبهه‌ى درگيرى است و هم پاسخى به فال بد زدنهاى منافقان است، كه بجاى بررسى و فهم درست مسائل، تلخى‌ها و شكست‌ها را به گردن پيامبر خدا مى‌اندازند.

با توجه به آیات قبل و آیات بعد چنین استفاده می شود که این آیه و آیه بعد نیز مربوط به جمعیتی از منافقان است که در صفوف مسلمانان

جای گرفته بودند، آنها از شرکت در میدان جهاد وحشت داشتند و هنگامی که دستور جهاد صادر گردید ناراحت شدند که قرآن با بیان دو اسخ که در ابتدا با استناد به آیه قبل می فرماید: قُل مَتاعُ الدُّنیا قَلِیلٌ وَ الآخِرَةُ خَیرٌ لِمَنِ اتَّقی. سپس در پاسخ دوم می فرماید: فرار از مرگ چه سودی می تواند برای شما داشته باشد؟ «در حالی که در هر کجا باشید مرگ به دنبال شما می شتابد و بالاخره روزی شما را در کام خود فرو خواهد برد حتی اگر در برجهای محکم باشید» (أَینَما تَکونُوا یدرِککمُ المَوتُ وَ لَو کنتُم فِی بُرُوجٍ مُشَیدَةٍ). در ادامه به یکی دیگر از سخنان بی اساس و پندار های باطل منافقان اشاره کرده و می گوید: آنها هر گاه به پیروزی برسند و نیکیها و حسناتی به دست آورند می گویند از طرف خداست» (وَ إِن تُصِبهُم حَسَنَةٌ یقُولُوا هذِهِ مِن عِندِ اللّهِ). یعنی ما شایسته بودهایم که خدا چنین مواهبی را به ما داده؟ ولی هنگامی که شکستی دامنگیر آنها شود و یا در میدان جنگ آسیبی ببینند می گویند: «اینها بر اثر سوء تدبیر پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و عدم کفایت نقشه های نظامی او بوده است» (وَ إِن تُصِبهُم سَیئَةٌ یقُولُوا هذِهِ مِن عِندِکَ).

قرآن به آنها پاسخ می گوید که از نظر یک موحد و خداپرست تیزبین «همه این حوادث و پیروزیها و شکستها از ناحیه خداست» که بر طبق لیاقتها و ارزشهای وجودی مردم به آنها داده می شود (قُل کلٌّ مِن عِندِ اللّهِ).

↑ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۳، ص۱۱۹ و جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج۵، ص۱۰۸.
↑ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۳، ص۳.
↑ جوادی آملی، تفسیر تسنیم، ۱۳۸۹ش، ج۱۹، ص۵۴۲.
↑ حسینی همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن‏، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۱۲۵. حسینی همدانی، محمد، انوار درخشان در تفسیر قرآن‏، تحقیق، محمدباقر بهبودی، تهران، لطفی، چاپ اول، ۱۴۰۴ق.
↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۴، ص۱۷.
↑ جوادی آملی، تفسیر تسنیم، ۱۳۸۹ش، ج۱۹، ص۵۶۲.
↑ طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن‏، ۱۳۷۲ش‏، ج۳، ص۱۲۰.
↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۴، ص۲۰.
↑ آدرس در جای دیگر بیاور.............مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۴، ص۲۰.
↑ تفسير نور، ج‏2، ص: 112

[1] طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۳، ص۱۱۹ و جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج۵، ص۱۰۸.

[:02-2] طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۳، ص۳.

[:12-3] جوادی آملی، تفسیر تسنیم، ۱۳۸۹ش، ج۱۹، ص۵۴۲.

[4] حسینی همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن‏، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۱۲۵. حسینی همدانی، محمد، انوار درخشان در تفسیر قرآن‏، تحقیق، محمدباقر بهبودی، تهران، لطفی، چاپ اول، ۱۴۰۴ق.

[5] مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۴، ص۱۷.

[6] جوادی آملی، تفسیر تسنیم، ۱۳۸۹ش، ج۱۹، ص۵۶۲.

[7] طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن‏، ۱۳۷۲ش‏، ج۳، ص۱۲۰.

[8] مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۴، ص۲۰.

[9] آدرس در جای دیگر بیاور.............مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۴، ص۲۰.

[10] تفسير نور، ج‏2، ص: 112

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-=== بسم الله الرحمن الرحیم ===
+==== رده:پیش‌نویس مقاله‌ها ====
-️⃣نام کتاب، نویسنده(گان) به‌صورت اسم و فامیل، مترجم/محقق/...، محل نشر (شهر، کشور)، ناشر، سال نشر (با علامت ش، ق و یا م مشخص می‌شود).
+[[:رده:پیش‌نویس مقاله‌ها|https://ency.feqhemoaser.com/fa/view/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3_%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7]]
-️⃣نام مقاله، نویسنده(گان) به‌صورت اسم و فامیل، نام مجله (در صورت لزوم شهر یا کشور)، شماره، سال نشر (با علامت ش، ق و یا م مشخص می‌شود).
+== شان نزول ==
+گروهی از مسلمانان که در مکه تحت فشار و آزار مشرکان بودند، پس از هجرت به مدینه نزد پیامبر(ص) آمدند و از ظلم مشرکان شکایت کردند. آن‌ها گفتند: «ای رسول خدا، زمانی که مشرک بودیم، در عزت و احترام زندگی می‌کردیم، اما بعد از ایمان آوردن، خوار و بی‌ارزش شدیم.» پیامبر (ص) در پاسخ فرمودند: «من مأمور به عفو هستم، پس جنگ نکنید.» اما زمانی که دستور جنگ بدر صادر شد، این موضوع برای برخی از آن‌ها سخت و سنگین بود. در همین زمان، این آیه نازل شد.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۳، ص۱۱۹ و جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج۵، ص۱۰۸.</ref>
-️⃣معرفی پایا‌ن‌نامه:::::: عنوان رساله، نویسنده، ارشد/دکتری، دانشکده، دانشگاه، کشور، سال دفاع، لینک.
+=== جهاد با عزت، مگر با افتخار ===
+این آیه که در مدینه نازل شده،<ref name=":02">طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۳، ص۳.</ref> درباره منافقان یا مؤمنان سُست ایمانی است که عجولانه درخواست جنگ با مشرکان داشتند<ref name=":12">جوادی آملی، تفسیر تسنیم، ۱۳۸۹ش، ج۱۹، ص۵۴۲.</ref> و گروهی را که به لوازم توحید آگاه نبوده و به حکم قتال با کفار اعتراض می‌کردند، توبیخ می‌کند.<ref>حسینی همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن‏، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۱۲۵.
-=== قصاص والدین (منابع مطالعاتی) ===
+حسینی همدانی، محمد، انوار درخشان در تفسیر قرآن‏، تحقیق، محمدباقر بهبودی، تهران، لطفی، چاپ اول، ۱۴۰۴ق.</ref>به گفته مکارم شیرازی، مفسر قرآن، افرادی که از حضور در میدان جنگ ترسیده و ناراحت شده‌اند، در این آیه و آیه قبل دو پاسخ دریافت می‌کنند. ابتدا به آنها یادآوری می‌شود که زندگی دنیا زودگذر است و پاداش‌های آخرتی بسیار ارزشمندترند. سپس تأکید می‌شود، هرجا که باشید مرگ به سراغ شما خواهد آمد، حتی اگر در برج‌های مستحکم پناه بگیرید.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۴، ص۱۷.</ref> بنابراین قرآن نشان می‌دهد که باور منافقان درباره فرار از جنگ یا پنهان شدن در ساختمان‌های قوی برای جلوگیری از مرگ، اشتباه است؛ زیرا مرگ از قضاهای حتمی الهی است و نمی‌توان آن را به تأخیر انداخت.<ref>جوادی آملی، تفسیر تسنیم، ۱۳۸۹ش، ج۱۹، ص۵۶۲.</ref> در نتیجه مرگ عزتمندانه در میدان نبرد بهتر از مرگ با ذلت در آیه را به معنای قصر، قلعه یا خانه‌هایی با دیوارهای محکم تفسیر کرده‌اند.<ref>طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن‏، ۱۳۷۲ش‏، ج۳، ص۱۲۰.</ref>
-== کتاب ==
+=== همه کارها از جانب خداست ===
+دنباله آیه «وَ إِنْ تُصِبْهُمْ سَيِّئَةٌ يَقُولُوا هذِهِ مِنْ عِنْدِكَ» به یکی دیگر از سخنان بی اساس و پندارهای باطل منافقان اشاره کرده که می گفتند هر پیروزی و نیکی را از جانب خدا می دانستند و هر شر و بدی را به پیامبر(ص) نسبت می دادند<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۴، ص۲۰.</ref>
-=== فارسی ===
+برخی مفسران معتقدند این آیه به یهودیانی اشاره دارد که به هنگام ظهور پیامبر(ص) رخدادهای خوب زندگی را به خدا و حوادث بد را به از قدم پیامبر(ص) میپنداشتند<ref>آدرس در جای دیگر بیاور.............مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۴، ص۲۰.</ref>
-#امکان تشدید مجازات پدر در قتل فرزند با نگاهی به رویکرد مذاهب عامه، کلارا ضیائی‌پور رودسری، تهران، دولت علم، ۱۴۰۲ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/03/14030816152.pdf صفحات آغازین را از اینجا بخوانید.]
-# جرم‌شناسی قتل فرزند در حقوق کیفری ایران و انگلستان، المیرا سادات کفائی‌ جلال‌زاده، قم، طلیعه سبز، زمستان ۱۴۰۱ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/01/14011227200.pdf صفحات آغازین کتاب را از اینجا بخوانید]
-# قتل فرزند در حقوق ایران، رسول سفالی، تهران، کهکشان علم، ۱۴۰۰ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/01/14010121163.pdf صفحات آغازی کتاب را از اینجا بخوانید.]
-# جرم‌شناسی و مجازات قتل فرزند در حقوق اسلامی، عارف‌ نعمتی، تهران، آرمان دانش، ۱۳۹۹ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/99/99217102.pdf صفحات آغازین کتاب را از اینجا بخوانید.]
-# تحلیل حقوقی قتل فرزند، سیدمحمدباقر خورشید، تهران، سنجش و دانش، ۱۳۹۹ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/99/99b13082.pdf صفحات آغازین کتاب را از اینجا بخوانید.]
-# قصاص پدر در فرض قتل فرزند و چالشهای جرم‌شناختی آن، مریم‌دخت مقدم، تهران، آرمان دانش‏‫، ۱۳۹۸ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/98/98419099.pdf صفحات آغازین کتاب را از اینجا بخوانید.]
-# مبانی فقهی و حقوقی معافیت والدین از قصاص از دیدگاه شیعه و سنی، عبدالصمد محمدی مقدم، تهران، برتر اندیشان، ۱۳۹۷ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/97/97a05128.pdf صفحات آغازین کتاب را از اینجا بخوانید.]
-# قصاص مادر در قتل فرزند از منظر فقه فریقین، مریم قانعی، تهران، بیکران نشر، ۱۳۹۶ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/96/96912298.pdf صفحات آغازین کتاب را از اینجا بخوانید.]
-# آثار حقوقی قتل عمدی فرزند توسط پدر، راشین جعفری، تهران، راه دکتری، ۱۳۹۶ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/96/96a04086.pdf صفحات آغازین کتاب را از اینجا بخوانید.]
-# معا‌فیت‌ پدر از قصا‌ص‌ در قتل‌ عمدی فرزند، آسیه خلیفه‌ زاده‌ یزدی، تهران، نشر رامی، ۱۳۹۵ش.
-# مجازات پدر و مادر در جرم کشتن فرزند (ماده ۲۲۰ قانون مجازات اسلامی)، محمد اسحاقی، تهران، سفیر صبح، ۱۳۸۰ش.
-=== عربی ===
+بعضى از مفسران احتمال داده‏اند كه آيه فوق‏ درباره‏ يهود است، و منظور از" حسنة" و" سيئة" همه حوادث خوب و حوادث بد است، زيرا يهود به هنگام ظهور پيامبر ص حوادث خوب زندگانى خود را به خدا نسبت مى‏دادند و حوادث بد را از قدم پيامبر ص مى‏پنداشتند،
-== مقاله ==
+آنها با شیوه بدنام کردن پیامبر(ص) و سلب مسئولیت از خود لغزش ها را توجیه و گناهان را به گردن پیامبر(ص) می انداختند<ref>تفسير نور، ج‏2، ص: 112</ref>
-نام مقاله، نویسنده(گان) به‌صورت اسم و فامیل، نام مجله (در صورت لزوم شهر یا کشور)، شماره، سال نشر (با علامت ش، ق و یا م مشخص می‌شود).
-=== فارسی ===
-# واکاوی اثر کیفری «نفی ولد» بر قصاص پدر از منظر فقه مذاهب خمسه و حقوق ایران، عبدالصمد علی آبادی، علی بلادر، دو فصلنامه علمی مطالعات فقه اسلامی و مبانی حقوق، سال هجدهم، شماره ۴۹، بهار و تابستان ۱۴۰۳ش. [https://fvh.journals.miu.ac.ir/article_8536_a467450277b21f80a53667e356082faf.pdf مقاله را از اینجا بخوانید.]
-# لزوم بازنگری در حکم عدم اجرای قصاص پدر در قتل عمدی فرزند از مجرای فقه پویا و اصلاح قانون مجازات اسلامی، محمدصادق جمشیدی راد و مریم ویسی، فصلنامه پژوهشنامه نوین فقهی حقوقی زنان و خانواده، سال پنجم، شماره ۱، بهار ۱۴۰۳ش. [https://jflw-rey.whc.ir/article_615_719b1e1c900a4deb0c6b180bbd27adee.pdf مقاله را از اینجا بخوانید.]
-# تسری حکم عدم قصاص پدر در قتل فرزند به جد پدری در بوته نقد، میثم احمدی و ابوذر احمدی و زهرا مرزیه، در همایش چالشها و راهکارهای تعالی نهاد خانواده در مذاهب اسلامی با محوریت آسیب های اجتماعی، ۱۴۰۳ش. [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/2146158/%D8%AA%D8%B3%D8%B1%DB%8C-%D8%AD%DA%A9%D9%85-%D8%B9%D8%AF%D9%85-%D9%82%D8%B5%D8%A7%D8%B5-%D9%BE%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D8%B1%D9%82%D8%AA%D9%84-%D9%81%D8%B1%D8%B2%D9%86%D8%AF-%D8%A8%D9%87-%D8%AC%D8%AF-%D9%BE%D8%AF%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D9%88%D8%AA%D9%87-%D9%86%D9%82%D8%AF?q=%D9%82%D8%B5%D8%A7%D8%B5%20%D9%BE%D8%AF%D8%B1&score=134217744.0&rownumber=3 مقاله را از اینجا بخوانید.]
-# واکاوی فقهی پیرامون پذیرش قصاص مادر یا ممنوعیت آن در قانون مجازات اسلامی، سیدعلیرضا امین، [[فصلنامه تمدن حقوقی]]، دوره ۵، شماره ۱۱، تابستان ۱۴۰۱ش. [https://www.pzhfars.ir/article_148621_6ff1247d6a4d1c4805932dc497907505.pdf مقاله را از اینجا بخوانید.]
-# مجازات زانی در قتل عمدی مولود نامشروع؛ مطالعه تطبیقی در فقه امامیه و عامه، محمدهادی توکل پور و محمدامین ملکی. فصلنامه پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، سال نهم، شماره ۴، زمستان ۱۴۰۱ش. [https://csiw.qom.ac.ir/article_2304_77c1d12b528513d606e160b808ef250d.pdf مقاله را از اینجا بخوانید.]
-# بازپژوهی دلایل قصاص نشدن پدر برقتل فرزند، محمدتقی فیاضی، دوفصلنامه در مسیر استنباط، سال دوازدهم، شماره ۲۶، بهار و تابستان ۱۴۰۱ش.[https://journals.miu.ac.ir/article_7471_81a0f274039f390c6696b4b13cc3ff3d.pdf مقاله را از اینجا بخوانید.]
-# بررسی فقهی حقوقی قصاص پدر در جنایت علیه کودکان متولّد از اسپرم اهدایی، جعفر سلمان زاده و رقیه صادقی رام، [[دوفصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی]]، سال چهاردهم، شماره ۲۷، تابستان ۱۴۰۱ش. [https://feqh.semnan.ac.ir/article_6202_38e6353b9b91b221086326c3716eba64.pdf مقاله را از اینجا بخوانید.]
-# حکم قتل فرزند توسط مادر در فقه امامیه، غلامرضا پیوندی و سید شهاب موسوی نژاد، [[فصلنامه حقوق اسلامی]]، سال هجدهم، شماره ۶۸، بهار ۱۴۰۰ش. [https://hoquq.iict.ac.ir/article_244916_82a11c3b11d4a6e3315fccaab51f5d9e.pdf مقاله را از اینجا بخوانید.]
-# تأملی فقهی حقوقی پیرامون قصاص مادر در مقابل فرزند، روح الله اکرمی و مرتضی فتحی، [[فصلنامه تعالی حقوق]]، سال دوازدهم، شماره ۳، پاییز ۱۴۰۰ش. [https://www.thdad.ir/article_244891_d0b058344e4febe5ec06c2d4625c3145.pdf مقاله را از اینجا بخوانید.]
-# حکم قتل فرزند توسط مادر در فقه امامیه، غلامرضا پیوندی و سید شهاب موسوی نژاد، فصلنامه حقوق اسلامی، سال هجدهم، شماره ۶۸، بهمن ۱۴۰۰ش. [https://hoquq.iict.ac.ir/article_244916_82a11c3b11d4a6e3315fccaab51f5d9e.pdf مقاله را از اینجا بخوانید.]
-# مطالعه‌ی تطبیقی مجازات فرزندکشی در فقه اسلامی، احسان مرادزاده و محمدحسن گلی شیردار و سید ابوالقاسم نقیبی، دوفصلنامه مبانی فقهی حقوق اسلامی، سال سیزدهم، شماره ۲۶، پاییز و زمستان ۱۳۹۹ش. [https://sanad.iau.ir/Journal/jijl/Article/812330 مقاله را از اینجا بخوانید.]
-# بررسی فقهی و حقوقی فرزندکشی با نگاهی به آموزه‌های قرآنی، احمد احمدی و راشین ضیا، فصلنامه مطالعات قرآنی، سال یازدهم، شماره ۴۲، تابستان ۱۳۹۹ش. [https://journals.iau.ir/article_674859_04648a3232ef26a87122bb36343601c7.pdf مقاله را از اینجا بخوانید.]
-# مبانی فقهی قصاص پدر توسط فرزند در صورت قتل مادر، اسدالله لطفی و  بهرام سهرابی نژاد و فروزان سهرابی نژاد، [[دوفصلنامه فقه مقارن]]، سال پنجم، شماره ۹، بهار و تابستان ‍‍۱۳۹۶ش. [https://fiqhemoqaran.mazaheb.ac.ir/article_51388_1b2b36cc08081eb2b06ccea6525a41af.pdf مقاله را از اینجا بخوانید.]
-# تأملی در کیفر تکرار جرم فرزندکشی و اعتیاد به آن با تکیه بر ظرفیت‌های فقه امامیه، محمدجعفر صادق‌پور و حسنعلی مؤذن‌زادگان و یوسف فاطمی‌نیا، فصلنامه کاوشی نو در فقه، سال بیست و چهارم، شماره ۲، تابستان ۱۳۹۶ش. [https://jf.isca.ac.ir/article_65377_e1a4cd6fb14f83430713f6d478fde03a.pdf مقاله را از اینجا بخوانید.]
-# قصاص پدر و مادر در برابر قتل عمدی فرزند از دیدگاه مذاهب اسلامی، مصطفی ذوالفقار طلب و محمد جمالی، دوفصلنامه فقه مقارن، سال اول، شماره ۲، پاییز و زمستان ۱۳۹۲ش. [https://fiqhemoqaran.mazaheb.ac.ir/article_7307_a72abf679d90df0d99f87f727d254518.pdf مقاله را از اینجا بخوانید.]
-# بررسی مبانی فقهی حکم قصاص مادر در قتل فرزند، فاطمه قدرتی و فریبا حاجیعلی، فصلنامه مطالعات اسلامی: فقه و اصول، سال ۴۴، شماره ۸۸/۱، بهار ۱۳۹۱ش. [https://jfiqh.um.ac.ir/article_26741_5f9421bf8d0936b8d7521ca1179428c7.pdf مقاله را از اینجا بخوانید]
-# امکان قصاص پدر توسط فرزند در آراء فقهی و قوانین جزایی، علی‌مراد حیدری، [[فصلنامه مطالعات اسلامی: فقه و اصول]]، شماره ۹۰، پاییز ۱۳۹۱ش. [https://jfiqh.um.ac.ir/article_27268_c869cb839977950314578094aea20876.pdf مقاله را از اینجا بخوانید.]
-# مجازات پدر در قتل فرزند، علی اکبر ایزدی فرد و محمد محسنی دهکلانی و امین یوسفی، دوفصلنامه مبانی فقهی حقوق اسلامی (پژوهشنامه فقه و حقوق اسلامی)، سال چهارم، شماره هفتم، بهار و تابستان ۱۳۹۰ش.  [https://sanad.iau.ir/Journal/jijl/Article/812890 مقاله را از اینجا بخوانید.]
+دنباله آیه به ادامه گفتار منافقان مبنی بر رسیدن به پیروزی را از طرف خدا می دانند شایستگی آنها سبب رسیدن به چنین موهبتی شده و شکست در میدان جنگ همچون جنگ احد را در اثر سوء تدبير پيامبر ص و عدم كفايت نقشه‏هاى نظامى او ذکر می کنند. قرآن در پاسخ به آنها بیان می کند که از همه حوادث اعم از پیروزی یا شکست ها از ناحیه خداست که بر طبق لیاقت ها و ارزشهای وجودی مردم به آنها داده می شود(تفسير نمونه، ج‏4، ص: 20)
+(وَ إِنْ تُصِبْهُمْ سَيِّئَةٌ يَقُولُوا هذِهِ مِنْ عِنْدِكَ‏) بعضى از مفسران احتمال داده‏اند كه آيه فوق درباره يهود است، و منظور از" حسنة" و" سيئة" همه حوادث خوب و حوادث بد است، زيرا يهود به هنگام ظهور پيامبر ص حوادث خوب زندگانى خود را به خدا نسبت مى‏دادند و حوادث بد را از قدم پيامبر ص مى‏پنداشتند، ولى ارتباط آيه با آيات قبل و بعد كه درباره منافقان است نشان مى‏دهد كه اين آيه بيشتر مربوط به آنها است.
-=== عربی ===
+آیه 78 سوره نساء این آیه در در مدینه بر پیامبر(ص) نازل شده است. ( مجمع البیان ج3 ص3) در شان نزول این آیه گفته شده است: وقتى كه پيامبر به مدينه هجرت فرمود اگر گرفتارى و بدبختى براى منافقين و يهوديان مي‌رسيد و يا احتياج و نقصى در كارشان پديد مى آمد، مى گفتند: از اثر بدى قدم و شومى پيامبر است و اگر را حتى و فراوانى و نفعى بر آن‌ها عائد مى گشت، مى گفتند از ناحيه خداوند است سپس اين آية نازل شد ( تفسير روض الجنان يا روح الجنان.\\\\ محمدباقر محقق،‌ نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسرین خاصه و عامه، ص 221.) قراءتی در تفسیر نور می نویسد: اين آيه، هم تشويقى به جهاد و نترسيدن از مرگ در جبهه‌ى درگيرى است و هم پاسخى به فال بد زدنهاى منافقان است، كه بجاى بررسى و فهم درست مسائل، تلخى‌ها و شكست‌ها را به گردن پيامبر خدا مى‌اندازند.
-== پایان‌نامه ==
+با توجه به آیات قبل و آیات بعد چنین استفاده می شود که این آیه و آیه بعد نیز مربوط به جمعیتی از منافقان است که در صفوف مسلمانان
-=== فارسی ===
+جای گرفته بودند، آنها از شرکت در میدان جهاد وحشت داشتند و هنگامی که دستور جهاد صادر گردید ناراحت شدند که قرآن با بیان دو اسخ که در ابتدا با استناد به آیه قبل می فرماید: قُل مَتاعُ الدُّنیا قَلِیلٌ وَ الآخِرَةُ خَیرٌ لِمَنِ اتَّقی. سپس در پاسخ دوم می فرماید: فرار از مرگ چه سودی می تواند برای شما داشته باشد؟ «در حالی که در هر کجا باشید مرگ به دنبال شما می شتابد و بالاخره روزی شما را در کام خود فرو خواهد برد حتی اگر در برجهای محکم باشید» (أَینَما تَکونُوا یدرِککمُ المَوتُ وَ لَو کنتُم فِی بُرُوجٍ مُشَیدَةٍ). در ادامه به یکی دیگر از سخنان بی اساس و پندار های باطل منافقان اشاره کرده و می گوید: آنها هر گاه به پیروزی برسند و نیکیها و حسناتی به دست آورند می گویند از طرف خداست» (وَ إِن تُصِبهُم حَسَنَةٌ یقُولُوا هذِهِ مِن عِندِ اللّهِ). یعنی ما شایسته بودهایم که خدا چنین مواهبی را به ما داده؟ ولی هنگامی که شکستی دامنگیر آنها شود و یا در میدان جنگ آسیبی ببینند می گویند: «اینها بر اثر سوء تدبیر پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و عدم کفایت نقشه های نظامی او بوده است» (وَ إِن تُصِبهُم سَیئَةٌ یقُولُوا هذِهِ مِن عِندِکَ).
-#امکان سنجی معافیت مشابه قصاص مادر در صورت قتل فرزند؛ با تاکید بر رویکردهای فقهی و حقوقی معاصر، رقیه شکرانی عتیق، کارشناسی ارشد، موسسه آموزش عالی رشدیه، گروه حقوق، تبریز، تابستان ۱۴۰۳ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/viewer/54903973a9a2b3327f535d2c64832302?sample=1 صفحات آغازین را در اینجا بخوانید]
+قرآن به آنها پاسخ می گوید که از نظر یک موحد و خداپرست تیزبین «همه این حوادث و پیروزیها و شکستها از ناحیه خداست» که بر طبق لیاقتها و ارزشهای وجودی مردم به آنها داده می شود (قُل کلٌّ مِن عِندِ اللّهِ).
-#امکان سنجی دفاع مشروع در برابر پدر در فرض تعدی بر جان در فقه امامیه و حقوق ایران، رضا رهبر، کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق(ع)، دانشکده الهیات، معارف اسلامی و ارشاد، ۱۴۰۳ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/viewer/d1d14cab2575c182216db4c971ec8c4f?sample=1 صفحات آغازین را در اینجا بخوانید.]
-# بررسی احکام فقهی و حقوقی قتل فرزند توسط پدر با تکیه برنظر امام خمینی، حسین کرمی داودی، کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان مازندران، مرکز پیام نور ساری، ۱۴۰۳ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/2951f9621d5ec1df8dfce35ce0f8ca4c چکیده را در اینجا بخوانید.]
-# بررسی فرزندکشی در نظام کیفری ایران با نگاهی بر قوانین فرانسه و انگلیس، سمیه شفاعی، کارشناسی ارشد،  دانشگاه مفید، دانشکده حقوق، ۱۴۰۳ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/46d61dbb70cf82aadf3b319c7ed51d9d چکیده را در اینجا بخوانید.]
-# بررسی فقهی حقوقی و جرم شناختی فرزندکشی، مصطفی حصاری، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفت، گروه حقوق، ۱۴۰۲ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/a6215207eca9fa81af581d96ccf00bc2 چکیده را در اینجا بخوانید.]
-# مبانی اختلاف مذاهب اهل سنت دراحکام قتل فرزند، محمدیعقوب ابراهیمی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی ‌واحد رشت، دانشکده علوم انسانی، ۱۴۰۲ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/viewer/e0181bb9e663dc48dd7dd2f457f1c9b8?sample=1 صفحات آغازین را در اینجا بخوانید.]
-# بررسی علل فرزندکشی و مجازات آن در نظام حقوق کیفری ایران، فاطمه محمودی، کارشناسی ارشد، دانشگاه ارومیه، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ۱۴۰۱ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/viewer/b44c4496976cb52c2e9dfbbd3295587f?sample=1 صفحات آغازین را در اینجا بخوانید.]
-# بازاندیشی در ابعاد فقهی و حقوقی قتل فرزند توسط پدر، اکبر عیوضی پور، کارشناسی ارشد،، دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی،۱۴۰۱ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/viewer/854fa932e67706a97eb56a0035ef6a6f?sample=1 صفحات آغازین را در اینجا بخوانید.]
-# احکام کیفری مربوط به والدین در فقه مذاهب اسلامی و قانون ایران، علی آزاده شهروئی، کارشناسی ارشد، تهران، دانشگاه مذاهب اسلامی، دانشکده فقه و حقوق، شهریور ۱۴۰۱ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/viewer/a316ec57cb2c021f2453931d5bec7704?sample=1 صفحات آغازین را در اینجا بخوانید.]
-# بررسی حقوقی و جرم شناختی فرزندکشی در ایران، ندا نجفیان، کارشناسی ارشد، موسسه آموزش عالی رشدیه تبریز، گروه حقوق، خرداد ۱۴۰۱ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/viewer/840ee71763bfda109ca4694ab7f8be8a?sample=1 صفحات آغازین را در اینجا بخوانید.]
-# واکاوی مجازات پدر در قتل فرزند بر پایه شریعت و قانون، سعید برحی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آیت‌الله‌العظمی بروجردی (ره)، دانشکده علوم انسانی، لرستان - بروجرد، ۱۴۰۱ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/30ffb2a33fd8e7a45f9a0896ac15c6a9 چکیده را در اینجا بخوانید.]
-# سیاست جنایی ایران در برابر فرزند کشی، روح‌انگیز ابراهیم‌زاده، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق، گروه حقوق، ۱۴۰۱ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/7bbb71001258beac1c9fa8147a6a8899 چکیده را در اینجا بخوانید.]
-# بررسی جرم کودک کشی والدین از منظر فقه و حقوق با تأکید بر روانشناسی جنایی، نسیم خادم، کارشناسی ارشد،  دانشگاه پیام نور استان البرز، مرکز پیام نور کرج، ۱۴۰۰ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/e4e4894d88b7d0b457b84c2f5e746788 چکیده را در اینجا بخوانید.]
-# بررسی آموزه های جرم شناختی فرزندکشی در نظام حقوق کیفری ایران با رویکردی بر فقه امامیه،  محسن مرتضوی، کارشناسی ارشد، گیلان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر انزلی، دانشکده علوم انسانی، ۱۴۰۰ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/viewer/9c9aadd3bbf5dbf83a737de685a9f012?sample=1 صفحات آغازین را در اینجا بخوانید.]
-# لزوم بازنگری در حکم عدم اجرای قصاص پدر در قتل عمدی فرزند از مجرای فقه پویا و اصلاح قانون مجازات اسلامی، مریم ویسی، کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان تهران، مرکز پیام نور تهران، ۱۴۰۰ش، [https://ganj.irandoc.ac.ir/viewer/6368db46c2a9d21d657f5373e6d39c81?sample=1 صفحات آغازین را در اینجا بخوانید.]
-# مطالعه تطبیقی سیاست کیفری و جنایی ایران و انگلستان در قبال فرزندکشی، حسام سریری آجیلی، کارشناسی ارشد، موسسه آموزش عالی شاندیز، گروه حقوق، ۱۴۰۰ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/viewer/cade8b6c88d1f132cc5e6a7abc1ed71d?sample=1 صفحات آغازین را در اینجا بخوانید.]
-# بررسی مجازات فرزند کشی در فقه، حقوق و اخلاق اسلامی با تکیه بر مبانی فقهی امام خمینی، صدیقه صفری، کارشناسی ارشد، پژوهشکده امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، ۱۴۰۰ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/de41ac720e77359d16aac6c4072083e3 چکیده را در اینجا بخوانید.]
-# امکان تشدید مجارات پدر در قتل فرزند در حقوق کیفری ایران و فقه عامه، مریم السادات صیادی راد، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد صفادشت- تهران، ۱۴۰۰ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/viewer/71b11f15c69c3b243fb1ce2cd55aacc5?sample=1 صفحات آغازین را در اینجا بخوانید.]
-# مطالعه تطبیقی مسئولیت کیفری والدین در قتل نوزاد در ایران و ایرلند، علی مرادی، کارشناسی ارشد،  دانشگاه آزاد اسلامی واحد صفادشت، گروه حقوق، ۱۳۹۹ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/viewer/076f44b3573fb74a53650208af589425?sample=1 صفحات آغازین را از اینجا بخوانید.]
-#مسئولیت کیفری ناشی از جنایت عمدی والدین نسبت به فرزند در حقوق کیفری ایران، احمد کیانی،  کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی ‌واحد اردبیل، دانشکده علوم پایه، ۱۳۹۷ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/3a15a9d09370afade5ae4c431baed2b1 چکیده را در اینجا بخوانید.]
-# شرط انتفای اُبوّت در قصاص و امکان سنجی الحاق مادر به پدر در حقوق کیفری و فقه فریقین، ملیکه قدیر، کارشناسی ارشد،  دانشگاه شمال، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، ۱۳۹۶ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/viewer/e6d0b05521be170d69cd1131533027f4?sample=1 صفحات آغازین را از اینجا بخوانید.]
-# بررسی جرم قتل فرزند توسط مادر در مذاهب خمسه و حقوق کیفری ایران، سارا نایبی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر انزلی، دانشکده حقوق، ۱۳۹۵ش.
-# بررسی تطبیقی حکم قتل فرزند توسط والدین در فقه امامیه و اهل سنت با رویکردی برکتاب الفقه الاسلامی و ادلته،  فروزان سهرابی‌نژاد، کارشناسی ارشد، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره)، دانشکده علوم و تحقیقات اسلامی، ۱۳۹۴ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/viewer/5cd4266f8634d3e0e3d24c1017edaac1?sample=1 صفحات آغازین را در اینجا بخوانید.]
-# بررسی فقهی حقوقی مجازات پدر و مادر در کشتن فرزند از دیدگاه فقه اسلامی و قانون مجازات اسلامی، عباس زبرجد، کارشناسی ارشد، آمل، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات آیت‌اله آملی، دانشکده علوم پایه، ‏‫۱۳۹۲ش.
-# بررسی فقهی و حقوقی قتل عمدی طفل متولد از زنا توسط والدین طبیعی در فقه شیعه و عامه، حجت خاکی، کارشناسی ارشد،  دانشگاه پیام نور استان تهران، مرکز پیام نور تهران، پاییز ۱۳۹۱ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/viewer/d9419065195caf856feceb946b3279c7?sample=1 صفحات آغازین را در اینجا بخوانید.]
-# فرزندکشی در حقوق جزا و جرم‌شناسی، مهرناز مژگانیه، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، دانشکده حقوق، ۱۳۸۹ش. [https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=2505376&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author چکیده را در اینجا بخوانید.]
-# بررسی فقهی و حقوقی معافیت پدر از قصاص در قتل عمدی فرزند، هادی مددی، کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده حقوق، ۱۳۸۸ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/viewer/c1ea16fc29d9bf45c1da7b00555f4c75?sample=1 صفحات آغازین را در اینجا بخوانید.]
-# بررسی فقهی و حقوقی ماده ۲۲۰ قانون مجازات اسلام با نگاهی به نظرات اهل سنت‬، فاطمه قربانی‌نوشهر، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی. دانشکده ادبیات و علوم انسانی. گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، ۱۳۸۷ش. [https://dl.nlai.ir/UI/d82613d0-f8d7-40cf-962b-ce7142100c00/Catalogue.aspx چکیده را در اینجا بخوانید.]
-# معافیت پدر از قصاص در قتل عمدی پسر، یاسر یحیی زاده، کارشناسی ارشد، دانشگاه مازندران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ۱۳۸۴ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/viewer/8938ea6ddf32a84be28810f2b8f339dc?sample=1 صفحات آغازین را از اینجا بخوانید.]
-# قتل فرزند توسط پدر در فقه و حقوق، مرتضی شجاعی‌نیک، کارشناسی ارشد، تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی. دانشکده حقوق. گروه حقوق، [https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=1262079&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author چکیده را از اینجا بخوانید.]
-# بررسی مبانی فقهی-حقوقی ماده ۲۲۰ قانون مجازات اسلامی (قتل فرزند به وسیله پدر یا جدپدری)، حسین قانع عزآبادی، کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق(ع)، دانشکده حقوق و معارف اسلامی، ۱۳۸۰ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/viewer/ac94fd3d91f69ad77613cd75dff15972?sample=1 صفحات آغازین را در اینجا بخوانید.]
-چکیده را در اینجا بخوانید.
-صفحات آغازین را از اینجا بخوانید.
-=== عربی ===
-== سایر ==
-# تشدید مجازات جرم فرزند‌کشی، میترا پازکی‌زاده، روزنامه اعتماد، ۲۴ فروردین ۱۳۸۸ش.
-# فرزندکشی، امیر سرعتی و مهدی پور‌کاظمی، روزنامه حمایت، ۲۷ مرداد ۱۳۸۶ش.
-# قتل فرزند توسط مادر در فقه شیعه، عباس زراعت، ماهنامه بازتاب اندیشه، پیاپی ۵۰، خرداد ۱۳۸۳ش. [https://ensani.ir/fa/article/93496/%D9%82%D8%AA%D9%84-%D9%81%D8%B1%D8%B2%D9%86%D8%AF-%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B7-%D9%85%D8%A7%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D9%81%D9%82%D9%87-%D8%B4%DB%8C%D8%B9%D9%87 مقاله را از اینجا بخوانید.]