کاربر:Mojtaba61.Abedini/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها

[[:رده:پیش‌نویس مقاله‌ها|https://ency.feqhemoaser.com/fa/view/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3_%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7]]

گروهی از مسلمانان که در مکه تحت فشار و آزار مشرکان بودند، پس از هجرت به مدینه نزد پیامبر(ص) آمدند و از ظلم مشرکان شکایت کردند. آن‌ها گفتند: «ای رسول خدا، زمانی که مشرک بودیم، در عزت و احترام زندگی می‌کردیم، اما بعد از ایمان آوردن، خوار و بی‌ارزش شدیم.» پیامبر (ص) در پاسخ فرمودند: «من مأمور به عفو هستم، پس جنگ نکنید.» اما زمانی که دستور جنگ بدر صادر شد، این موضوع برای برخی از آن‌ها سخت و سنگین بود. در همین زمان، این آیه نازل شد.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۳، ص۱۱۹ و جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج۵، ص۱۰۸.</ref>

این آیه که در مدینه نازل شده،<ref name=":02">طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۳، ص۳.</ref> درباره منافقان یا مؤمنان سُست ایمانی است که عجولانه درخواست جنگ با مشرکان داشتند<ref name=":12">جوادی آملی، تفسیر تسنیم، ۱۳۸۹ش، ج۱۹، ص۵۴۲.</ref> و گروهی را که به لوازم توحید آگاه نبوده و به حکم قتال با کفار اعتراض می‌کردند، توبیخ می‌کند.<ref>حسینی همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن‏، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۱۲۵.

حسینی همدانی، محمد، انوار درخشان در تفسیر قرآن‏، تحقیق، محمدباقر بهبودی، تهران، لطفی، چاپ اول، ۱۴۰۴ق.</ref>به گفته مکارم شیرازی، مفسر قرآن، افرادی که از حضور در میدان جنگ ترسیده و ناراحت شده‌اند، در این آیه و آیه قبل دو پاسخ دریافت می‌کنند. ابتدا به آنها یادآوری می‌شود که زندگی دنیا زودگذر است و پاداش‌های آخرتی بسیار ارزشمندترند. سپس تأکید می‌شود، هرجا که باشید مرگ به سراغ شما خواهد آمد، حتی اگر در برج‌های مستحکم پناه بگیرید.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۴، ص۱۷.</ref> بنابراین قرآن نشان می‌دهد که باور منافقان درباره فرار از جنگ یا پنهان شدن در ساختمان‌های قوی برای جلوگیری از مرگ، اشتباه است؛ زیرا مرگ از قضاهای حتمی الهی است و نمی‌توان آن را به تأخیر انداخت.<ref>جوادی آملی، تفسیر تسنیم، ۱۳۸۹ش، ج۱۹، ص۵۶۲.</ref> در نتیجه مرگ عزتمندانه در میدان نبرد بهتر از مرگ با ذلت در آیه را به معنای قصر، قلعه یا خانه‌هایی با دیوارهای محکم تفسیر کرده‌اند.<ref>طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن‏، ۱۳۷۲ش‏، ج۳، ص۱۲۰.</ref>

دنباله آیه «وَ إِنْ تُصِبْهُمْ سَيِّئَةٌ يَقُولُوا هذِهِ مِنْ عِنْدِكَ» به یکی دیگر از سخنان بی اساس و پندارهای باطل منافقان اشاره کرده که می گفتند هر پیروزی و نیکی را از جانب خدا می دانستند و هر شر و بدی را به پیامبر(ص) نسبت می دادند<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۴، ص۲۰.</ref>

برخی مفسران معتقدند این آیه به یهودیانی اشاره دارد که به هنگام ظهور پیامبر(ص) رخدادهای خوب زندگی را به خدا و حوادث بد را به از قدم پیامبر(ص) میپنداشتند<ref>آدرس در جای دیگر بیاور.............مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۴، ص۲۰.</ref>

آنها با شیوه بدنام کردن پیامبر(ص) و سلب مسئولیت از خود لغزش ها را توجیه و گناهان را به گردن پیامبر(ص) می انداختند<ref>تفسير نور، ج‏2، ص: 112</ref>

دنباله آیه به ادامه گفتار منافقان مبنی بر رسیدن به پیروزی را از طرف خدا می دانند شایستگی آنها سبب رسیدن به چنین موهبتی شده و شکست در میدان جنگ همچون جنگ احد را در اثر سوء تدبير پيامبر ص و عدم كفايت نقشه‏هاى نظامى او ذکر می کنند. قرآن در پاسخ به آنها بیان می کند که از همه حوادث اعم از پیروزی یا شکست ها از ناحیه خداست که بر طبق لیاقت ها و ارزشهای وجودی مردم به آنها داده می شود(تفسير نمونه، ج‏4، ص: 20)

(وَ إِنْ تُصِبْهُمْ سَيِّئَةٌ يَقُولُوا هذِهِ مِنْ عِنْدِكَ‏) بعضى از مفسران احتمال داده‏اند كه آيه فوق درباره يهود است، و منظور از" حسنة" و" سيئة" همه حوادث خوب و حوادث بد است، زيرا يهود به هنگام ظهور پيامبر ص حوادث خوب زندگانى خود را به خدا نسبت مى‏دادند و حوادث بد را از قدم پيامبر ص مى‏پنداشتند، ولى ارتباط آيه با آيات قبل و بعد كه درباره منافقان است نشان مى‏دهد كه اين آيه بيشتر مربوط به آنها است.

آیه 78 سوره نساء این آیه در در مدینه بر پیامبر(ص) نازل شده است. ( مجمع البیان ج3 ص3) در شان نزول این آیه گفته شده است: وقتى كه پيامبر به مدينه هجرت فرمود اگر گرفتارى و بدبختى براى منافقين و يهوديان مي‌رسيد و يا احتياج و نقصى در كارشان پديد مى آمد، مى گفتند: از اثر بدى قدم و شومى پيامبر است و اگر را حتى و فراوانى و نفعى بر آن‌ها عائد مى گشت، مى گفتند از ناحيه خداوند است سپس اين آية نازل شد ( تفسير روض الجنان يا روح الجنان.\\\\ محمدباقر محقق،‌ نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسرین خاصه و عامه، ص 221.) قراءتی در تفسیر نور می نویسد: اين آيه، هم تشويقى به جهاد و نترسيدن از مرگ در جبهه‌ى درگيرى است و هم پاسخى به فال بد زدنهاى منافقان است، كه بجاى بررسى و فهم درست مسائل، تلخى‌ها و شكست‌ها را به گردن پيامبر خدا مى‌اندازند.

با توجه به آیات قبل و آیات بعد چنین استفاده می شود که این آیه و آیه بعد نیز مربوط به جمعیتی از منافقان است که در صفوف مسلمانان

جای گرفته بودند، آنها از شرکت در میدان جهاد وحشت داشتند و هنگامی که دستور جهاد صادر گردید ناراحت شدند که قرآن با بیان دو اسخ که در ابتدا با استناد به آیه قبل می فرماید: قُل مَتاعُ الدُّنیا قَلِیلٌ وَ الآخِرَةُ خَیرٌ لِمَنِ اتَّقی. سپس در پاسخ دوم می فرماید: فرار از مرگ چه سودی می تواند برای شما داشته باشد؟ «در حالی که در هر کجا باشید مرگ به دنبال شما می شتابد و بالاخره روزی شما را در کام خود فرو خواهد برد حتی اگر در برجهای محکم باشید» (أَینَما تَکونُوا یدرِککمُ المَوتُ وَ لَو کنتُم فِی بُرُوجٍ مُشَیدَةٍ). در ادامه به یکی دیگر از سخنان بی اساس و پندار های باطل منافقان اشاره کرده و می گوید: آنها هر گاه به پیروزی برسند و نیکیها و حسناتی به دست آورند می گویند از طرف خداست» (وَ إِن تُصِبهُم حَسَنَةٌ یقُولُوا هذِهِ مِن عِندِ اللّهِ). یعنی ما شایسته بودهایم که خدا چنین مواهبی را به ما داده؟ ولی هنگامی که شکستی دامنگیر آنها شود و یا در میدان جنگ آسیبی ببینند می گویند: «اینها بر اثر سوء تدبیر پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و عدم کفایت نقشه های نظامی او بوده است» (وَ إِن تُصِبهُم سَیئَةٌ یقُولُوا هذِهِ مِن عِندِکَ).

قرآن به آنها پاسخ می گوید که از نظر یک موحد و خداپرست تیزبین «همه این حوادث و پیروزیها و شکستها از ناحیه خداست» که بر طبق لیاقتها و ارزشهای وجودی مردم به آنها داده می شود (قُل کلٌّ مِن عِندِ اللّهِ).