|
|
| (۱۳۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{منابع مطالعاتی}}
| |
| [[فقه مقاصدی]]،
| |
|
| |
|
| == کتاب ==
| |
| === فارسی ===
| |
| # اجتهاد و فتوا: اهمیت، شرایط، تطبیق عملی در دنیای معاصر و اثرات دیدگاه مقاصدی در کنترل و تجدید آنها، علی‌محمدالدین قره‌داغی، مترجم: محمد ملازاده، تهران، انتشارات افق علم، ۱۴۰۰ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/00/1400a06112.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید]
| |
| # فقه مقاصدی و حقوق انسان: پاسخ به چالشهای حقوق بشری معاصر، محمد اسعدی، قم، حکمت‌گستر، ۱۴۰۰ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/00/1400631009.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید]
| |
| # فقه مقاصدی و حقوق زنان: پاسخ به چالشهای حقوق بشری معاصر، محمد اسعدی، قم، حکمت‌گستر، ۱۴۰۰ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/00/1400302180.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید]
| |
| # فقه مقاصدی؛ بررسی نقش مقاصد شریعت در پویایی فقه، محمد اسعدی، قم، حکمت‌گستر، ۱۳۹۹ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/99/99618907.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید]
| |
| # نقش فقه مقاصدی از دیدگاه مذاهب در حل چالشهای حقوق بشری جوامع اسلامی، محمد اسعدی، دکتری، دانشکده مذاهب، دانشگاه ادیان و مذاهب، ۱۳۹۸ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/6eba842731d37aff3eabcddc554a892d صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید]
| |
| # تأملی بر فلسفه مجازات در مقاصد شریعت، فاطمه السادات حسینی، قم، انتشارات ابتکار دانش، ۱۳۹۷ش.
| |
| # نقش مقاصد شریعت در تأثیر مقتضیات زمان بر سیاست کیفری اسلام، سید محمدعلی احمدی ابهری، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، ۱۳۹۶ش.
| |
| # نقش فقه مقاصدی از دیدگاه مذاهب در حل چالشهای حقوق بشری جوامع اسلامی، دانشکده الهیات و ادیان، دانشگاه شهید بهشتی، دکتری، ۱۳۹۶ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/6810d15ce93bec7499d8c61c41d7a266 صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید]
| |
| # اهداف دین دیباچه‌ای بر مفهوم و جایگاه مقاصد الشریعه در فقه اسلامی، نورالدین بن مختار الخادمی، ترجمه: سهیلا رستمی، تهران، نشر احسان، ۱۳۹۶ش. این کتاب ترجمه کتاب علم المقاصد الشرعیة است. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/96/96120002.pdf صفحات ابتدایی این کتاب را از اینجا ببینید]
| |
| # نقد و بررسی فقه مقاصدی از نظرگاه اهل سنت، محمدعلی قاسمی و احمد خوانساری، [[مؤسسه فقهی ائمه اطهار(ع)]]، قم، ۱۳۹۵ش.
| |
| # فقه و الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، [[ابوالقاسم علیدوست]]، تهران، انتشارات الگوی پیشرفت (وابسته به مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت)، ۱۳۹۳ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/93/93b14105.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید]
| |
| # اجتهاد مقاصدی، حسین درویشی‌پور، ارومیه، دار الاخلاص، ۱۳۹۳ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/94/94422191.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید]
| |
| # اجتهاد مقاصدی، مهدی گرامی‌پور، تهران، انتشارات سنجش و دانش، ۱۳۹۱ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/91/91730032.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید]
| |
|
| |
|
| === عربی ===
| | مساله فراموش شده. دنیا. زندگی. مرگ. قبر . برزخ. قیامت |
| # مقاصد الشریعة و دورها فی عملیة الإستنباط عند الفریقین، السید حیدر الحسینی، قم، المصطفی، ۱۳۹۵ش.
| |
|
| |
|
| == مقاله ==
| | قبر. دنیا . مرگ قیامت |
| === فارسی ===
| |
| # تحلیل مقاصدی مماثلت در قصاص در پرتو فقه مذاهب اسلامی، رحیم وکیل زاده و جبرائیل فولادیان قراخانلو و حمید عیوضی، فصلنامه مطالعات فقه اقتصادی، شماره ۵، سال ۳، شماره زمستان ۱۴۰۰ش. [http://journal.ihrci.ir/article_152236_02cd31d6af1887022740b72d6a28d768.pdf مقاله را از اینجا ببینید]
| |
| # تبیین ظرفیت‌های فقه مقاصدی در پشتیبانی از نظام قانون‌گذاری جمهوری اسلامی ایران، محمدرضا ملایی و احمد رهدار و منصور میراحمدی، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، دوره ۱۸، شماره ۶۶، پاییز ۱۴۰۰ش. [http://ensani.ir/file/download/article/1653880753-9668-66-9.pdf مقاله را از اینجا ببینید]
| |
| # پویایی فقه از رهگذر مقاصد شریعت با نظری بر آرای امام خمینی، زهره حاجیان فروشانی، [[فصلنامه پژوهشنامه متین]]، سال بیست و دوم، شماره ۸۶، بهار ۱۳۹۹ش. [http://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_119901_b77e9a9b0065fa93cf1f74e93242068d.pdf مقاله را از اینجا بخوانید]
| |
| # کاوشی نو در نقش‌یابی اهداف شریعت در منطقة الفراغ با تکیه بر آراء شهید صدر، آیت‌الله شمس الدین و آیت‌الله سیستانی، حمیدرضا تمدن و حسنعلی سعدی، پژوهشنامه میان‌رشته‌ای فقهی، شماره ۱۴، ۱۳۹۸ش. [http://mtif.ir/files/128.pdf مقاله را از اینجا ببینید]
| |
| # حقوق اساسی در اندیشه فقیهان مقاصدی، محمد اسعدی، دوفصلنامه مطالعات اندیشه معاصر مسلمین، شماره ۸، ۱۳۹۷ش. [http://mam.journals.miu.ac.ir/article_4081.html مقاله را از اینجا ببینید]
| |
| # مقاصد شریعت و جایگاه آن در استنباط حکم شرعی، نوشته سید ابوالقاسم نقیبی، در [[فصلنامه پژوهش‌های فقهی]]، سال ۱۳، شماره ۲، تابستان ۱۳۹۶ش. [https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=334297 از اینجا می‌توانید مقاله را ببینید]
| |
| # بررسی اعتبار مقاصد شریعت در آثار فقهای امامیه با تأکید بر دیدگاه [[امام خمینی]]، نوشته مهدی شوشتری و سید محمد حیدری خورمیزی، در دوفصلنامه پژوهشنامه امامیه، شماره ۶، پاییز و زمستان ۱۳۹۶. [https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=351987 از اینجا می‌توانید مقاله را بخوانید]
| |
| # بررسی تطبیقی نظریه مقاصد شریعت با اهداف شریعت از منظر تفکر شیعه و اهل سنت، علیرضا حیدرزاده، فصلنامه مطالعات فرهنگی در دانشگاه اسلامی، شماره ۷۲، ۱۳۹۶ش. [http://ksiu.nahad.ir/article_448_a0db8ad78d67718aafac80cf5192a02e.pdf مقاله را از اینجا ببینید]
| |
| # رویکرد عدلیه‌ای به نظریه مقاصد و پیامدهای حقوق بشری، سید محمدقاری سیدفاطمی، فصلنامه تحقیقات حقوقی، شماره ۷۵. ۱۳۹۵ش. [https://lawresearchmagazine.sbu.ac.ir/article_56221_18b30dbd3ff523d8db88251c6214cacf.pdf مقاله را از اینجا بخوانید]
| |
| # بررسی حکم موسیقی بر اساس مقاصد شریعت، جمال فرزند وحی و طیب مرادی ده چراغی، و سیدنورالدین حسینی، دوفصلنامه فقه مقارن، شماره ۶، پاییز و زمستان ۱۳۹۴ش. [http://fiqhemoqaran.mazaheb.ac.ir/article_32860_38499ecd2573be49d2a3c998d6b0fe6c.pdf مقاله را از اینجا ببینید]
| |
| # کارکرد مقاصد شریعت در توسعه و تعمیق فقه امامیه، مهدی شوشتری و حسین ناصری مقدم، دوفصلنامه پژوهشنامه امامیه، شماره ۱، بهار و تابستان ۱۳۹۴ش. [https://imamiya.urd.ac.ir/article_43293_a8c8119d59aa3168d011304dae735c9d.pdf مقاله را از اینجا ببینید]
| |
| # الگوی اسلامی رسانه‌های خدمتگزارد دولتی، نظریه مقاصد شریعت در سیاست‌گذاری رسانه، مختار جعفری، ارائه شده در چهارمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت. ۱۳۹۴ش. [https://8cp.olgou.ir/prev/CD4/papers/407.pdf مقاله را از اینجا ببینید]
| |
| # بررسی و نقد دیدگاه تأثیر مقاصد شریعت بر اسناد استنباط، احمد حسنی، فصلنامه فقه اهل بیت، شماره ۷۴، تابستان ۱۳۹۲ش. [https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=254505 مقاله را از اینجا ببینید]
| |
| # فقه مقاصدی و حجیت آن (با نگاهی به شیوه شهید صدر)، محمدعلی تسخیری، مجله اندیشه تقریب، شماره ۱۸، بهار ۱۳۸۸ش. [http://ensani.ir/file/download/article/20120329112835-2115-1.pdf مقاله را از اینجا ببینید]
| |
| # اهداف علم فقه، سعید ضیائی‌فر، فصلنامه فقه، شماره ۵۷، پاییز ۱۳۸۷. [http://ensani.ir/file/download/article/20120327181156-3050-118.pdf از اینجا می‌توانید مقاله را ببینید]
| |
| # فقه و مقاصد شریعت، ابوالقاسم علیدوست، فصلنامه فقه اهل بیت، شماره ۴۱، ۱۳۸۴ش. [http://ensani.ir/fa/article/93277/ مقاله را از اینجا ببینید]
| |
| # اهداف دین، درنگی در نظریة المقاصد عند الامام الشاطبی، سید حسن اسلامی، نقد و نظر، شماره ۵، ۱۳۷۴ش. [http://ensani.ir/file/download/article/20120329161452-5091-13.pdf مقاله را از اینجا ببینید]
| |
|
| |
|
| === عربی ===
| |
| # أثر المقاصد الشرعیة فی الجمع و الترجیح بین الأدلة المتعارضة: دراسة اصولیة تطبیقیة، حمدان موسی، مجلة جامعة الشارقة، مجلد ۱۷، شماره ۱، ۱۴۴۱ق. [https://www.sharjah.ac.ae/en/Research/spu/Journalsharia/Documents/V17/Issue%201/1.pdf مقاله را از اینجا ببینید]
| |
| # نظریة مقاصد الشریعة و أثرها فی بناء المجتمع، عباس علی حمید العبیدی، مجله الأستاذ، شماره ۲۰۳، ۱۴۳۳ق، [https://ebook.univeyes.com/119018 از اینجا می‌توانید مقاله را ببینید]
| |
| # مقاصد الشریعة و أثرها فی العقود، عقد الإجارة المنتهیة بالتملیک نموذجا، یوسف آدم المدنی، مقالات کنفرانس بین‌المللی بانکداری اسلامی، سال ۲۰۱۰م، [https://ebook.univeyes.com/43061 از اینجا می‌توانید مقاله را ببینید]
| |
|
| |
|
| == پایان‌نامه ==
| | شیخ صدوق در جلد دوم کتاب «عيون اخبار الرضا» این ماجرا را از زبان «حسن بن جهم» چنین نقل می‌کند: |
| === فارسی ===
| | |
| # بررسی جایگاه مقاصد شریعت در تشریع احکام کیفری اسلام از منظر فقه امامیه، دکتری، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه مازندران، ۱۴۰۱ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/7ec2440299b80020ae4cead66a0cc77c اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
| | امام رضا علیه السلام می فرمایند:« باور و اقرار به چند مفهوم، نشانه ایمان است: هرکس به یگانگی خدا و … و رجعت اقرار کند و به معراج و سوال و جواب در قبر و روز جزا و حساب در روز قیامت ایمان داشته باشد، مومن راستین و از شیعیان ما است. [۱۹] |
| # واکاوی اندیشه مقاصدی در فقه امامیه با تآکید بر سیر تاریخی فقه، دکتری، رضا سمیعی، دانشکده مذاهب، دانشگاه ادیان و مذاهب، ۱۴۰۰ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/497d74b7dfcd0ec1e3db424cb3ca07f9 اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
| |
| # بررسی رویکرد مقاصدی به فقه در کارآمدی نظام سیاسی، محمدرضا ملایی، دکتری، دانشکده تاریخ و مطالعات سیاسی، دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام، ۱۴۰۰ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/75f9e0bc4a25499273574ae969c49d39 اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
| |
| # ظرفیت‌شناسی فقه مقاصدی در مسایل مستحدثه فقه خانواده، زکیه محقق، کارشناسی ارشد، جامعه المصطفی العالمیه، مجتمع آموزش عالی مشهد مقدس، ۱۴۰۰ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/a332f9f4bfd8373bf830840391e1e20b اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
| |
| # تأثیر اعتقاد بر حرمت دم با رویکرد مقاصدی از دیدگاه مذاهب اسلامی، اسری حکمتی، کارشناسی ارشد، دانشکده فقه و حقوق، دانشگاه مذاهب اسلامی، ۱۳۹۹ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/8e34bdc6d247e189f554971a19111322 اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
| |
| # شرایط و ضوابط مقاصد شریعت در استنباط حکم شرعی از منظر مذاهب خمسه، بهادر نوری، ارشد، جامعة المصطفی العالمیة، واحد گرگان، ۱۳۹۹ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/4463483509b627329ba427038e7e5a7f اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
| |
| # نقش فقه مقاصدی از دیدگاه مذاهب در حل چالشهای حقوق بشری جوامع اسلامی، محمد اسعدی، دکتری، دانشکده مذاهب، دانشگاه ادیان و مذاهب، ۱۳۹۸ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/6eba842731d37aff3eabcddc554a892d اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
| |
| # تحلیل کیفرهای حدی بر مبنای فقه مقاصدی؛ ضرورتها، ظرفیتها و پیامدها، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق، دانشگاه تربیت مدرس، ۱۳۹۸ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/f23af2dc201e08dc5ea91b892f277946/search/1c76e841f681b89fff880e89e6c84f16 اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
| |
| # روش‌شناسی فقه امامیه در حل چالشهای مسائل مستحدثه جزایی با تأکید بر مقاصد شریعت، هادی رحیمی، دکتری، دانشگاه خوارزمی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ۱۳۹۷ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/807b8490e164e9329ace13cf312fdc13 اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
| |
| # نقش‌یابی مقاصد شریعت در اجتهاد شیعی و جایگاه آن در نظام‌سازی فقهی، حمیدرضا تمدن، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات معارف اسلامی و ارشاد، دانشگاه امام صادق (ع)، ۱۳۹۷ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/23643fddc855cb7ffb703322b8bf5974 اطلاعات پایان‌نامه را اینجا ببینید.]
| |
| # بررسی جایگاه مقاصد شریعت در تشریع احکام کیفری اسلام از منظر فقه فریقین، زهرا سهروردی، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه مازندران، ۱۳۹۶ش.
| |
| # بررسی تطبیقی نقش مقاصد شریعت در استنباط احکام در فقه اسلامی، محسن جماسی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شهید چمران اهواز، ۱۳۹۵ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/viewer/0c3f847d2df4fac9ff52cd65f1a89049?sample=1 ۲۰ اطلاعات پایان‌نامه را اینجا ببینید]
| |
| # بررسی کارکرد مقاصد فقه سیاسی قرآن کریم از منظر شیخ محمد حسن نجفی، مجید نصیری، دکتری، دانشکده الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری، دانشگاه فردوسی مشهد، ۱۳۹۵ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/1d61edfa4fba86673497bb84469b605a اطلاعات پایان‌نامه را اینجا ببینید]
| |
| # کارکرد مقاصد شریعت در فقه سیاسی با تکیه بر نهج‌البلاغه، بشری عبدخدایی، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری، دانشگاه فردوسی مشهد، ۱۳۹۴ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/8e326ab8428d2f6c0780d3e18832ce21 اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
| |
| # رویکرد فقیهان امامیه به مقاصد شریعت در ابواب معاملات، مهدی شوشتری، دکتری، دانشکده الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری، دانشگاه فردوسی مشهد، ۱۳۹۴ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/28d4ec724080ff7fd9710656b09d3ab4 اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
| |
| # مقاصد شریعت و تأثیر آن در استنباط احکام در گستره معاملات از دیدگاه فقهای امامیه، زهره حاجیان فروشانی، دکتری، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، ۱۳۹۳ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/faef13f4e06d2045d5f50de445ea059e اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
| |
| # بررسی نظریهٔ مقاصد شریعت و تأثیر آن بر اندیشه‌ها و آرای فقهی فقهای شیعه، طاهره دبیری، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه قم، ۱۳۹۲ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/a7fe831d80350934587e121fa2faf7f3 اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
| |
| # اجتهاد مقاصدی، بایزید درویشی‌پور خرم‌آباد، کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، ۱۳۹۱ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/a98a15d225365b6c6b22ce71dce7781e اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
| |
| # نقش مقاصد شریعت در استنباط احکام در فقه امامیه، محبوبه بختیاری، کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه پیام نور استان تهران، ۱۳۹۱ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/viewer/ba213f991de3561fccc1b47ec07ccd99?sample=1 ۲۰ صفحه نخست پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
| |
| # نگرش مقاصدی در فقه و ارزیابی توان آن در ارائه نظریه فلسفه حقوق اسلامی، محمدامین یوسفی، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده حقوق، تهران، ایران، ۱۳۸۹ش. (رساله کارشناسی ارشد) [http://library.sbu.ac.ir/sites/default/files/islandora_book_pdf/ea6584ba023581c77ec0c1da588f14ab.pdf ۲۰ اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
| |
| # نقش مقاصد شریعت در تأثیر مقتضیات زمان بر سیاست کیفری اسلام، سید محمدعلی احمدی ابهری، دکتری، دانشگاه تهران، ۱۳۸۹ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/c4bd21115465c442b5154aae12a854d8 اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
| |
| # تأثیر ظرفیت‌های فقه مقاصدی در حل چالشهای محیط زیست، طه سمیعی، پایان‌نامه حوزوی سطح ۳. [http://dl.islamicdoc.com/faces/search/bibliographic/biblioFullView.jspx?_afPfm=z7j1x2e07 اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
| |
| # نقش فقه مقاصدی از دیدگاه مذاهب در حل چالشهای حقوق بشری جوامع اسلامی، محمد سعدی، پایان‌نامه حوزوی سطح ۳. [http://dl.islamicdoc.com/faces/search/bibliographic/biblioFullView.jspx?_afPfm=z7j1x2e09 اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید]
| |
|
| |
|
| === عربی === | | == اهمیت مساله == |
| # أثر الأصولیین فی الفقه المقاصدی، نوشته: طیبی نورالهدی، دانشگاه وهران، دانشکده: علوم الانسانیة و الحضارة الاسلامیة، الجزائر، ۲۰۱۳م. [https://theses.univ-oran1.dz/document/61201336t.pdf پایان‌نامه را از اینجا بخوانید]
| | از کجا بفهمیم مهمه؟ تکرار بسیار زیاد ۲۰۰ روایت دعاهای معتبر |
| # التنظیر المقاصدی عند الامام محمد الطاهر بن عاشور فی کتابه مقاصد الشریعة الاسلامیة، محمد حسین، جامعة الجزائر، کلیة العلوم الاسلامیة، ۲۰۰۵م، [https://lib.imamhussain.org/arabic/Islamic_Fiqh/1589 پایان‌نامه را از اینجا بخوانید]
| |
|
| |
|
| == سایر منابع ==
| | ۱. یا لیتنا کنا معکم |
| # نگاهی نوگرایانه به فقه مقاصدی و چالشهای پیشِ روی آن، رحیم نوبهار، [https://www.neshasteasatid.com/node/5670 گزارش سخنرانی را از اینجا بخوانید]
| |
| # الاجتهاد المقاصدی و المناطی و اشکالیة العلمنة و تفریغ الشریعة، حیدر حب‌الله. منتشر شده در پایگاه نصوص معاصره. آوریل ۲۰۲۱م. [http://nosos.net/الاجتهاد-المقاصدي-والمناطي-وإشكاليّ-2/ یادداشت را از اینجا ببینید]
| |
| # أثر الأصولیین فی الفقه المقاصدی، نوشته: طیبی نورالهدی، دانشگاه وهران، دانشکده: علوم الانسانیة و الحضارة الاسلامیة، الجزائر، ۲۰۱۳م. [https://theses.univ-oran1.dz/document/61201336t.pdf پایان‌نامه را از اینجا بخوانید]
| |
|
| |
|
| {{منابع مطالعاتی مبانی فقه معاصر}}
| | ۲. کداممون دوست در دارم در دنیا با ایمه زندگی کنیم |
| | |
| | ۳. باعث کمالات میشه ظرفیتها پر نشده |
| | |
| | ۴. فراموش شده افسانه شده |
| | |
| | = . مقدمه = |
| | |
| | === تعریف رجعت در اصطلاح کلام شیعه === |
| | '''رجعت''' در اصطلاح شیعه امامیه به معنای بازگشت گروهی از مؤمنان خالص و کافران محض به دنیا پس از ظهور امام مهدی علیه‌السلام و پیش از قیامت کبری است. این بازگشت به اذن الهی و برای تحقق وعده‌های خداوند در نصرت مؤمنان و رسوایی دشمنان انجام می‌شود. |
| | |
| | 🔹 علامه مجلسی می‌نویسد: |
| | |
| | «الرجعة حق عند الإمامیة، و هی رجوع قوم بعد موتهم قبل یوم القیامة» (بحارالأنوار، ج ۵۳، ص ۳۹). |
| | |
| | یعنی: رجعت حق است نزد شیعه امامیه، و آن بازگشت گروهی از مردم پس از مرگشان، پیش از قیامت است. |
| | ---- |
| | |
| | === تمایز رجعت با معاد، تناسخ و قیامت کبری === |
| | برای پرهیز از اشتباه، باید رجعت را از سه مفهوم دیگر جدا کنیم: |
| | |
| | # '''رجعت و معاد''': معاد، بازگشت همه انسان‌ها در قیامت است برای حسابرسی نهایی؛ اما رجعت، بازگشت محدود گروهی خاص در همین دنیا و قبل از قیامت است. 📚 (شیخ مفید، اوائل المقالات، ص ۷۹) |
| | # '''رجعت و تناسخ''': تناسخ به معنای انتقال روح از بدن یک انسان به بدن دیگر است که در فلسفه باطل شمرده می‌شود. در رجعت، روح همان انسان به بدن خودش باز می‌گردد، نه بدن دیگر. 📚 (علامه حلی، الباب الحادی عشر، ص ۳۴) |
| | # '''رجعت و قیامت کبری''': قیامت یک تحول عالم‌گیر و پایان تاریخ دنیاست؛ رجعت مرحله‌ای پیش از قیامت است که در آن حکومت الهی در زمین به اوج خود می‌رسد. |
| | |
| | = . نسبت رجعت با قیامت کبری = |
| | |
| | === ۹.۱. مرز میان رجعت و قیامت === |
| | رجعت و قیامت هر دو از نشانه‌های قدرت الهی‌اند، اما تفاوت بنیادین دارند: |
| | |
| | * '''رجعت''' در همین دنیا رخ می‌دهد؛ بازگشت گروهی از مؤمنان خالص و کفار سرسخت، پیش از برپایی قیامت. |
| | * '''قیامت''' تحولی فراگیر و نهایی است که در عالمی دیگر برپا می‌شود و همه انسان‌ها از اولین تا آخرین محشور خواهند شد. |
| | |
| | 📌 امام صادق علیه‌السلام: |
| | |
| | «لیست الرجعة بعامة، هی خاصة» (کافی، ج۸، ص۵۰). |
| | |
| | یعنی رجعت عمومی نیست، بلکه مخصوص گروهی خاص است، در حالی که قیامت، عمومی و شامل همه می‌شود. |
| | ---- |
| | |
| | === ۹.۲. هدف رجعت: تحقق وعده‌های تاریخی در دنیا === |
| | رجعت برای این است که وعده‌های خداوند در همین دنیا تحقق پیدا کند: |
| | |
| | * پیروزی نهایی حق بر باطل |
| | * انتقام خون‌های مظلومان، به‌ویژه خون سیدالشهدا علیه‌السلام |
| | * تجربه عدالت مطلق الهی در زمین |
| | * عزت مؤمنان و رسوایی دشمنان پیش از قیامت |
| | |
| | 📌 امام صادق علیه‌السلام فرمود: |
| | |
| | «إنّ دولة الحقّ قبل قیام الساعة، لیری المؤمنون السرور و یری الکافرون العذاب» |
| | |
| | (بحارالانوار، ج۵۳، ص۵۷). |
| | ---- |
| | |
| | === ۹.۳. هدف قیامت: حسابرسی و جزای نهایی === |
| | قیامت مرحله نهایی است؛ جایی که: |
| | |
| | * همه انسان‌ها محشور می‌شوند |
| | * اعمال کوچک و بزرگ حسابرسی می‌گردد |
| | * بهشتیان وارد بهشت و دوزخیان وارد دوزخ می‌شوند |
| | |
| | 📌 قرآن کریم: |
| | |
| | ﴿وَاتَّقُوا يَوْمًا تُرْجَعُونَ فِيهِ إِلَى اللَّهِ﴾ (بقره/۲۸۱). |
| | |
| | یعنی روزی که همه به سوی خدا بازمی‌گردید و حساب نهایی برپا می‌شود. |
| | ---- |
| | |
| | === ۹.۴. پیوند رجعت و قیامت === |
| | اگر بخواهیم به زبان ساده بیان کنیم: |
| | |
| | * '''ظهور''' = آغاز عدالت جهانی |
| | * '''رجعت''' = تحقق کامل وعده‌های الهی و تجربه‌ی عینی پیروزی حق بر باطل در دنیا |
| | * '''قیامت''' = پایان تاریخ و حسابرسی فراگیر |
| | |
| | == دعاها و زیارات حاوی تصریح به رجعت == |
| | الف) صلوات وعجل فرجهم |
| | |
| | ==== الف) دعای عهد ==== |
| | |
| | * روایت امام صادق علیه‌السلام: «مَنْ دَعَا اللهَ أَرْبَعِینَ صَبَاحًا بِهَذَا الْعَهْدِ كَانَ مِنْ أَنْصَارِ قَائِمِنَا، فَإِنْ مَاتَ أَخْرَجَهُ اللهُ مِنْ قَبْرِهِ» (بحارالانوار، ج۵۳، ص۹۵). |
| | * فراز دعا: «اللّهم إن حال بینی و بینه الموت الذی جعلته علی عبادک حتماً مقضیاً فأخرجنی من قبری مؤتزراً کفنی شاهراً سیفی …» این دعا به صراحت رجعت مؤمنان را در رکاب امام زمان علیه‌السلام بیان می‌کند. |
| | |
| | ==== ب) زیارت مطلقه امام حسین علیه‌السلام (زیارت اربعین و عرفه) ==== |
| | «إنّی بکم مؤمن و بإیابکم موقن … إنّی من المؤمنین برجعتکم». |
| | |
| | یعنی اعتقاد به رجعت اهل‌بیت، بخشی از زیارت سیدالشهداست. |
| | |
| | ==== ج) زیارت جامعه کبیره ==== |
| | امام هادی علیه‌السلام در این زیارت فرمود: |
| | |
| | «مؤمن بإیابکم، مصدّق برجعتکم، منتظر لأمرکم، مرتقب لدولتکم … و یکرّ فی رجعتکم و یملّک فی دولتکم» (زیارت جامعه کبیره). |
| | |
| | ایمان به رجعت بخشی از عهد ولایی شیعه دانسته شده است. |
| | |
| | ==== د) زیارت آل یس ==== |
| | «و أن رجعتکم حقّ لا ریب فیها …». |
| | |
| | در این زیارت به صراحت رجعت به‌عنوان عقیده یقینی شیعه بیان شده است. |
| | |
| | ==== ه) دعای روز دحو الارض ==== |
| | «و أبعثنا فی کرّته حتی نکون فی زمانه من أعوانه». |
| | |
| | در این دعا از خدا خواسته می‌شود در زمان رجعت، از یاران امام مهدی علیه‌السلام باشیم. |
| | |
| | = مبانی قرآنی رجعت = |
| | |
| | === ۲.۱. آیات خاص رجعت === |
| | |
| | # '''آیه محوری رجعت – سوره نمل/۸۳''' ﴿وَيَوْمَ نَحْشُرُ مِن كُلِّ أُمَّةٍ فَوْجًا مِّمَّن يُكَذِّبُ بِآيَاتِنَا﴾. این آیه از «حشر گروهی» سخن می‌گوید، در حالی که قیامت حشر عمومی همه انسان‌هاست. پس این آیه به رجعت اشاره دارد. |
| | # '''سوره غافر/۱۱''' ﴿قَالُوا رَبَّنَا أَمَتَّنَا اثْنَتَیْنِ وَأَحْيَيْتَنَا اثْنَتَیْنِ﴾. کافران در قیامت اعتراف می‌کنند که دو بار میرانده و دو بار زنده شدند؛ این نشان از حیات مجدد در دنیا (رجعت) پیش از قیامت دارد. |
| | # '''سوره انبیاء، آیه ۹۵. و حرام علی قریه اهلکناها انهم لا یرجعون»؛''' و بر آبادی‌هایی که به سبب گناه هلاکشان کردیم، حرام است که بازگردند، قطعاً آنها باز نخواهند گشت. [۱۱] در این آیه نیز، صحبت از بازگرداندن همه انسان‌ها نیست چرا که گروهی که به سبب اعمالشان، به عذاب الهی گرفتار شده و به هلاکت رسیده‌اند، از این امر مستثنی شده‌اند. مگر در روز قیامت این گروه از انسان‌ها، محشور نخواهند شد؟ از این رو، این آیه نیز به اصل رجعت تعبیر شده است. در ضمن مفسرین بر اساس این آیه، این گونه استنباط می‌کنند که، گروهی از کفار و مشرکان محض که در دنیا به عقوبت نرسیده و به مرگ طبیعی مرده‌اند شامل رجعت خواهند شد تا پس از رجعت به کیفر اعمالشان در دنیا برسند. از این رو، در این آیه، هلاک شدگان این قوم را از رجعت تحریم فرموده است. |
| | |
| | ---- |
| | |
| | === ۲.۲. شواهد قرآنی بر امکان رجعت === |
| | خداوند در قرآن بارها از زنده کردن مردگان پیش از قیامت سخن گفته است، که همگی نشان می‌دهد بازگشت به دنیا به اذن خدا ممکن است: |
| | |
| | # '''زنده شدن هزاران نفر پس از مرگ''' ﴿أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ خَرَجُوا مِن دِيَارِهِمْ وَهُمْ أُلُوفٌ حَذَرَ الْمَوْتِ فَقَالَ لَهُمُ اللّهُ مُوتُوا ثُمَّ أَحْيَاهُمْ﴾ (بقره، ۲۴۳). |
| | # '''زنده شدن عزیر''' ﴿فَأَمَاتَهُ اللّهُ مِائَةَ عَامٍ ثُمَّ بَعَثَهُ﴾ (بقره، ۲۵۹). |
| | # '''زنده شدن پرندگان برای ابراهیم''' ﴿فَصُرْهُنَّ إِلَيْكَ … ثُمَّ ادْعُهُنَّ يَأْتِينَكَ سَعْيًا﴾ (بقره، ۲۶۰). |
| | # '''اصحاب کهف''' ﴿فَضَرَبْنَا عَلَى آذَانِهِمْ فِي الْكَهْفِ سِنِينَ عَدَدًا ثُمَّ بَعَثْنَاهُمْ﴾ (کهف، ۱۱–۱۲) |
| | |
| | ---- |
| | |
| | = ۳. شواهد روایی و ادعیه رجعت = |
| | |
| | === ۳.۱. احادیث اهل‌بیت علیهم‌السلام === |
| | <nowiki>*</nowiki>مأمون: نظر شما درباره رجعت چيست؟ |
| | |
| | ـ امام: رجعت حق است؛ در ميان امت‌هاى پيشين بوده و قرآن از رجعت سخن گفته است و رسول خدا (ص) فرمود: «در اين امت همه آنچه در امت‌هاى قبل بود، بدون كم و كاست نيز هست». و نیز فرمود: «وقتى که مهدى از فرزندانم، خروج و قيام كند، عيسى‌بن مریم از آسمان فرود مى‌آيد و در نماز به او اقتدا مى‌كند. اسلام در آغاز، غريب بوده و در آينده نيز غريب خواهد شد، خوشا به حال غريب‌ها.» شخصى از رسول خدا (ص)پرسيد «پس از آن چه خواهد شد؟»، پيامبر در پاسخ فرمود: «آنگاه حق به صاحبش بر مى‌گردد.» |
| | |
| | * امام صادق علیه‌السلام: «لَیْسَ مِنّا مَنْ لَمْ یُؤْمِنْ بِکَرَّتِنا» (کافی، ج۸، ص۴۹). |
| | * امام جعفر صادق علیه السلام در روایتی ایام الله را سه قسم می‌داند: « روزهای خدا سه تا هستند؛ روز قیام قائم علیه السلام، روز رجعت و روز رستاخیز»[۱۸] |
| | * امام صادق علیه‌السلام: «إنّ الرجعة لیست بعامّة … إنما یرجع من محض الإیمان محضاً أو محض الکفر محضاً» (کافی، ج۸، ص۵۰). |
| | * امام باقر علیه‌السلام: «إنّ أوّل من تنشقّ الأرض عنه و یرجع إلی الدنیا الحسین بن علی» (بحارالانوار، ج۵۳، ص۳۹). |
| | |
| | ---- |
| | |
| | === ۳.۲ === |
| | |
| | == اقوال == |
| | اجماع |
| | |
| | نظرات علما |
| | |
| | اهمیت داره این نظرات |
| | |
| | |
| | = . فلسفه و اهداف رجعت = |
| | |
| | === ۴.۱. تحقق وعده نصرت کامل دین و مؤمنان === |
| | رجعت برای این است که وعده‌های الهی مبنی بر پیروزی نهایی مؤمنان تحقق یابد. خداوند در قرآن فرموده: |
| | |
| | ﴿وَلَقَدْ كَتَبْنَا فِي الزَّبُورِ مِن بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِيَ الصَّالِحُونَ﴾ (انبیاء، ۱۰۵). |
| | |
| | این وراثت زمین توسط صالحان در زمان ظهور و رجعت به‌طور کامل محقق می‌شود. |
| | ---- |
| | |
| | === ۴.۲. انتقام خون‌های به ناحق ریخته‌شده === |
| | یکی از اهداف اصلی رجعت، خونخواهی شهیدان تاریخ، به‌ویژه امام حسین علیه‌السلام است. |
| | |
| | 📌 امام باقر علیه‌السلام: |
| | |
| | «إنّ أوّل من یرجع إلی الدنیا الحسین بن علی، و إنّ الرجعة لیست بعامة، بل خاصة بمن محض الإیمان محضاً أو محض الکفر محضاً» |
| | |
| | (بحارالانوار، ج۵۳، ص۳۹). |
| | |
| | بازگشت امام حسین علیه‌السلام برای این است که انتقام خون مظلومانه‌اش گرفته شود و حق آشکار گردد. |
| | ---- |
| | |
| | === ۴.۳. احیای عدالت مطلق در زمین پیش از قیامت === |
| | ظهور امام مهدی علیه‌السلام عدالت جهانی را برقرار می‌کند، اما در رجعت این عدالت به اوج خود می‌رسد و ظالمان گذشته با چشم خود جزای دنیوی‌شان را می‌بینند. |
| | |
| | این مرحله تحقق وعده الهی است که فرمود: |
| | |
| | ﴿وَنُرِيدُ أَن نَّمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ﴾ (قصص، ۵). |
| | ---- |
| | |
| | === ۴.۴. تکامل معنوی برخی مؤمنان و رسوایی دشمنان === |
| | رجعت فرصتی برای تکامل روحی برخی مؤمنان است که در دوران حیات خود، زمینه رشد کامل نیافته بودند. آنان با رجعت دوباره به دنیا برمی‌گردند تا به اوج ایمان و مجاهدت برسند. |
| | |
| | از سوی دیگر، دشمنان اهل‌بیت علیهم‌السلام در همین دنیا رسوا می‌شوند و مجازات الهی را می‌چشند تا حجت بر همگان تمام گردد. |
| | |
| | 📌 امام صادق علیه‌السلام فرمود: |
| | |
| | «لیس منا من لم یؤمن بکرّتنا و یستحِلّ متعتنا» |
| | |
| | (کافی، ج۸، ص۴۹). |
| | |
| | ایمان به رجعت نشانه باور به تحقق کامل وعده‌های الهی در دنیا است. |
| | ---- |
| | |
| | === ۴.۵. جایگاه رجعت در منظومه مهدویت و معاد === |
| | رجعت، حلقه اتصال میان ظهور و قیامت است: |
| | |
| | * '''با ظهور''': عدالت جهانی برپا می‌شود و جهان آماده تحقق کامل وعده الهی می‌گردد. |
| | * '''با رجعت''': خون‌های به ناحق ریخته ـ به‌ویژه خون امام حسین علیه‌السلام ـ ستانده می‌شود و حق به صورت عینی در دنیا پیروز می‌گردد. |
| | * '''با قیامت''': حسابرسی نهایی و پاداش و کیفر اخروی صورت می‌گیرد. |
| | |
| | بنابراین، رجعت تحقق دنیوی وعده «پیروزی نهایی حق بر باطل» است، و قیامت تحقق اخروی آن. |
| | |
| | = ۶. شخصیت‌های رجعت‌کننده = |
| | |
| | === ۶.۱. بازگشت پیامبران و اوصیاء === |
| | بر اساس روایات اهل‌بیت علیهم‌السلام، در رجعت نه‌تنها امامان شیعه بلکه برخی پیامبران الهی نیز بازمی‌گردند. |
| | |
| | 📌 امام صادق علیه‌السلام فرمود: |
| | |
| | «إنّ الرجعة لیست بعامة، بل خاصة بمن محض الإیمان محضاً أو محض الکفر محضاً» |
| | |
| | (بحارالانوار، ج۵۳، ص۳۹). |
| | |
| | یعنی رجعت مخصوص کسانی است که یا ایمان خالص داشته‌اند یا کفر خالص. |
| | |
| | از این‌رو، پیامبران اولوالعزم و اوصیای ایشان که حاملان ایمان خالص‌اند، در رجعت حاضر خواهند بود. |
| | ---- |
| | |
| | === ۶.۲. بازگشت امام حسین علیه‌السلام به‌عنوان محور اصلی رجعت === |
| | هیچ شخصیتی به‌اندازه امام حسین علیه‌السلام در روایات رجعت برجسته نیست. او محور اصلی رجعت معرفی شده است. |
| | |
| | 📌 روایت: |
| | |
| | «أوّل من تنشق الأرض عنه و یرجع إلی الدنیا الحسین بن علی» |
| | |
| | (بحارالانوار، ج۵۳، ص۵۷؛ تفسیر قمی، ج۲، ص۱۳۰). |
| | |
| | بنابراین، امام حسین علیه‌السلام نخستین کسی است که پس از ظهور امام مهدی به دنیا بازمی‌گردد. |
| | ---- |
| | |
| | === ۶.۳. بازگشت برخی دشمنان اهل‌بیت برای مجازات دنیوی === |
| | رجعت فقط برای مؤمنان نیست؛ بسیاری از دشمنان سرسخت اهل‌بیت نیز بازمی‌گردند تا در همین دنیا مجازات شوند. |
| | |
| | 📌 امام صادق علیه‌السلام فرمود: |
| | |
| | «إنّما یرجع عند القائم من محض الإیمان محضاً أو محض الشرک محضاً» |
| | |
| | (کافی، ج۸، ص۵۰). |
| | |
| | پس، کفار و دشمنان اهل‌بیت ـ مانند قاتلان امام حسین علیه‌السلام ـ در رجعت زنده می‌شوند تا به دست مؤمنان به عذاب دنیوی برسند. |
| | ---- |
| | |
| | === ۶.۴. رجعت سایر مؤمنان برجسته در تاریخ === |
| | گروهی از یاران راستین پیامبران و امامان، که فرصت تکامل نیافته‌اند، به دنیا بازمی‌گردند تا شاهد پیروزی حق و تشکیل حکومت جهانی باشند. |
| | |
| | 📌 نمونه: بازگشت مؤمن آل‌فرعون، یاران واقعی امیرالمؤمنین علیه‌السلام، و شیعیان صادق‌القلب. |
| | ---- |
| | |
| | = ۷. رجعت امام حسین علیه‌السلام پس از امام مهدی علیه‌السلام = |
| | |
| | === ۷.۱. نخستین رجعت‌کننده === |
| | روایات متعددی تصریح دارند که امام حسین علیه‌السلام اولین کسی است که پس از امام مهدی علیه‌السلام رجعت می‌کند. |
| | |
| | 📌 امام صادق علیه‌السلام: |
| | |
| | «أوّل من تنشق الأرض عنه و یرجع إلی الدنیا الحسین بن علی» |
| | |
| | (بحارالانوار، ج۵۳، ص۵۷). |
| | ---- |
| | |
| | === ۷.۲. غسل، کفن و نماز بر پیکر امام مهدی علیه‌السلام === |
| | در روایات آمده است که پس از وفات حضرت مهدی علیه‌السلام، امام حسین علیه‌السلام رجعت می‌کند و وظیفه غسل، کفن و نماز بر پیکر آن حضرت را انجام می‌دهد. |
| | |
| | 📌 روایت: |
| | |
| | «إنّ الحسین بن علی هو الذی یلی غسله و کفنه و حنوطه و یتولی الصلاة علیه و یضعه فی حفرته» |
| | |
| | (بحارالانوار، ج۵۳، ص۱۰۸). |
| | ---- |
| | |
| | === ۷.۳. حاکمیت طولانی امام حسین علیه‌السلام در دوران رجعت === |
| | برخی روایات به دوران طولانی حکومت امام حسین علیه‌السلام پس از امام مهدی اشاره کرده‌اند. |
| | |
| | 📌 امام صادق علیه‌السلام: |
| | |
| | «و یملک بعده الحسین خمسین سنة» |
| | |
| | (بحارالانوار، ج۵۳، ص۱۱۲). |
| | |
| | یعنی پس از امام مهدی، امام حسین علیه‌السلام برای پنجاه سال حکومت می‌کند و پرچم عدل الهی را به‌طور کامل برافراشته نگاه می‌دارد. |
| | ---- |
| | |
| | = ۸. رجعت سایر امامان علیهم‌السلام = |
| | |
| | === ۸.۱. بازگشت دیگر معصومین === |
| | پس از امام حسین علیه‌السلام، سایر امامان نیز یکی پس از دیگری رجعت می‌کنند. این بازگشت به‌منزله تحقق کامل دولت واحد الهی است که از زمان ظهور مهدی موعود تا قیامت ادامه دارد. |
| | ---- |
| | |
| | === ۸.۲. استمرار دولت الهی تا قیامت === |
| | بر اساس روایت: |
| | |
| | «و إنّ دولة الحق باقِیةٌ إلی أن یقوم القائم و یرجع الحسین و لا یبقی مؤمن إلا دخل فیها، و لا یبقی کافر إلا هلك» |
| | |
| | (تفسیر عیاشی، ج۲، ص۳۳۲). |
| | |
| | یعنی این دولت الهی، پایدار و مستمر است تا قیامت، و در آن مؤمنان به کمال می‌رسند و کافران نابود می‌شوند. |
| | ---- |
| | |
| | === ۸.۳. تفاوت دیدگاه‌ها در ترتیب بازگشت ائمه === |
| | در برخی روایات، امام حسین علیه‌السلام آغازگر رجعت دانسته شده و سپس دیگر امامان بازمی‌گردند. برخی منابع دیگر ترتیب خاصی ذکر نکرده‌اند. آنچه قطعی است، بازگشت همه اهل‌بیت علیهم‌السلام و حضورشان در حاکمیت نهایی پیش از قیامت است. |