ارتداد (منابع مطالعاتی): تفاوت میان نسخه‌ها

Yasfirozi (بحث | مشارکت‌ها)
Mojtaba61.Abedini (بحث | مشارکت‌ها)
 
(۲۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{منابع مطالعاتی}}
{{منابع مطالعاتی}}
[[ارتداد]] به‌معنای خروج از دین، همواره در دانش‌هایی مانند کلام و فقه مورد بحث قرار گرفته و شامل انکار مواردی مانند اصل دین اسلام، اصول دین، ضروریات دین و ضروری مذهب می‌شود و علاوه بر آن، استهزای خداوند، پیامبر و آیات الهی و همچنین سب پیامبر و انبیای الهی نیز از جمله مصادیق آن شمرده شده است. پاره‌ای از احکام مذکور در فقه در ارتباط با ارتداد عبارتند از: استتابه مرتد، توبه مرتد، قتل مرتد، نجاست مرتد، نقض زوجیت وی، تقسیم اموال و پرداخت مهریه زن.  
[[ارتداد]] به‌معنای خروج از دین، همواره در دانش‌هایی مانند کلام و فقه مورد بحث قرار گرفته و شامل انکار مواردی مانند اصل دین اسلام، اصول دین، ضروریات دین و ضروری مذهب می‌شود. علاوه بر آن، استهزای خداوند، پیامبر(ص) و آیات الهی و همچنین سب پیامبر(ص) و انبیای الهی نیز از جمله مصادیق آن شمرده شده است. پاره‌ای از احکام مذکور در فقه در ارتباط با ارتداد عبارتند از: استتابه مرتد، توبه مرتد، قتل مرتد، نجاست مرتد، نقض زوجیت وی، تقسیم اموال و پرداخت مهریه زن.  


ارتداد در دوره معاصر گاه با آزادی عقیده در تضاد شناخته شده و در این باره مباحثاتی فقهی در گرفته است. [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]]، [[ناصر مکارم شیرازی]] و [[محمد فاضل لنکرانی]]، حکم به ارتداد و مهدورالدم بودن کسانی از جمله سلمان رشدی کرده‌اند، اما در مقابل، [[سید سعید حکیم]] مجازات دنیوی را درباره کسانی که از اسلام خارج می‌شوند رد کرده است. [[محسن کدیور]] نیز بر آن است که حکم به مهدورالدم بودن مرتد یا ساب‌النبی، مستند معتبر شرعی ندارد و بر خلاف قرآن و عقل است.
ارتداد در دوره معاصر گاه با آزادی عقیده در تضاد شناخته شده و در این باره مباحثاتی فقهی در گرفته است. [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]]، [[ناصر مکارم شیرازی]] و [[محمد فاضل لنکرانی]]، حکم به ارتداد و مهدورالدم بودن کسانی از جمله سلمان رشدی کرده‌اند، اما در مقابل، [[سید محمدسعید طباطبایی حکیم|سید سعید حکیم]] مجازات دنیوی را درباره کسانی که از اسلام خارج می‌شوند رد کرده است. [[محسن کدیور]] نیز بر آن است که حکم به مهدورالدم بودن مرتد یا ساب‌النبی، مستند معتبر شرعی ندارد و بر خلاف قرآن و عقل است.


درباره مسئله ارتداد سؤال‌ها و ابهام‌هایی وجود دارد که می‌بایست موضوع تحقیق و بررسی فقهی قرار گیرد؛ از جمله آنکه احکام مرتبط با ارتداد چگونه با آزادی و حق انتخاب دین و همچنین با عدم اکراه در دین قابل جمع است، یا آنکه ارتداد چه شروطی دارد و آیا ارتداد را نباید حاصل تأثیر فراگیر و گسترده رسانه‌ها بر افکار و باورهای افراد تلقی نمود؟ از سوی دیگر، آیا اجرای احکام مرتبط با ارتداد در دوره جدید، موجب وهن دین نخواهد بود و مصالح مسلمین را به خطر نخواهد انداخت؟
درباره مسئله ارتداد سؤال‌ها و ابهام‌هایی وجود دارد که می‌بایست موضوع تحقیق و بررسی فقهی قرار گیرد؛ از جمله آنکه احکام مرتبط با ارتداد چگونه با آزادی و حق انتخاب دین و همچنین با عدم اکراه در دین قابل جمع است، یا آنکه ارتداد چه شروطی دارد و آیا ارتداد را نباید حاصل تأثیر فراگیر و گسترده رسانه‌ها بر افکار و باورهای افراد تلقی نمود؟ از سوی دیگر، آیا اجرای احکام مرتبط با ارتداد در دوره جدید، موجب وهن دین نخواهد بود و مصالح مسلمین را به خطر نخواهد انداخت؟
خط ۸: خط ۸:
==کتاب‌ها==
==کتاب‌ها==
=== فارسی ===
=== فارسی ===
# ارتداد در آئینه فقه و حقوق،سیدمحمدمهدی احمدی و محسن نژادامان‌ارشاد، قم، انتشارات فروغ حکمت، ۱۴۰۳ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/03/14030606146.pdf صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا ببینید]
# ارتداد در آئینه فقه و حقوق،سیدمحمدمهدی احمدی و محسن نژادامان‌ارشاد، قم، انتشارات فروغ حکمت، ۱۴۰۳ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/?post%20type=tnc%20col%20235%20item&p=1658951 صفحات ابتدایی را در کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر بخوانید]
# علاج مناقشات در مبانی صدور مجازات ارتداد، مسعود رمضان‌زاده، تهران، چکامه مهر، ۱۴۰۱ش [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-book/%d8%b9%d9%84%d8%a7%d8%ac-%d9%85%d9%86%d8%a7%d9%82%d8%b4%d8%a7%d8%aa-%d8%af%d8%b1-%d9%85%d8%a8%d8%a7%d9%86%db%8c-%d8%b5%d8%af%d9%88%d8%b1-%d9%85%d8%ac%d8%a7%d8%b2%d8%a7%d8%aa-%d8%a7%d8%b1%d8%aa%d8%af/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# علاج مناقشات در مبانی صدور مجازات ارتداد، مسعود رمضان‌زاده، تهران، چکامه مهر، ۱۴۰۱ش [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-book/%d8%b9%d9%84%d8%a7%d8%ac-%d9%85%d9%86%d8%a7%d9%82%d8%b4%d8%a7%d8%aa-%d8%af%d8%b1-%d9%85%d8%a8%d8%a7%d9%86%db%8c-%d8%b5%d8%af%d9%88%d8%b1-%d9%85%d8%ac%d8%a7%d8%b2%d8%a7%d8%aa-%d8%a7%d8%b1%d8%aa%d8%af/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# در باب تکفیر و ارتداد، سید صدرا هاشمی، تهران، نگاه معاصر، ۱۴۰۰ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/?post%20type=tnc%20col%20235%20item&p=1536420 صفحات ابتدایی را در کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر بخوانید]
# در باب تکفیر و ارتداد، سید صدرا هاشمی، تهران، نگاه معاصر، ۱۴۰۰ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/?post%20type=tnc%20col%20235%20item&p=1536420 صفحات ابتدایی را در کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر بخوانید]
خط ۱۰۱: خط ۱۰۱:
# جستاری در کفایت اسلام یکی از والدین مرتد فطری، سید مصطفی طباطبایی و حسن علیدادی سلیمانی، فصلنامه علمی-پژوهشی کاوشی نو در فقه، ش۹۲، زمستان ۱۳۹۶ش، [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%ac%d8%b3%d8%aa%d8%a7%d8%b1%db%8c-%d8%af%d8%b1-%da%a9%d9%81%d8%a7%db%8c%d8%aa-%d8%a7%d8%b3%d9%84%d8%a7%d9%85-%db%8c%da%a9%db%8c-%d8%a7%d8%b2-%d9%88%d8%a7%d9%84%d8%af%db%8c%d9%86-%d9%85%d8%b1%d8%aa/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر].
# جستاری در کفایت اسلام یکی از والدین مرتد فطری، سید مصطفی طباطبایی و حسن علیدادی سلیمانی، فصلنامه علمی-پژوهشی کاوشی نو در فقه، ش۹۲، زمستان ۱۳۹۶ش، [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%ac%d8%b3%d8%aa%d8%a7%d8%b1%db%8c-%d8%af%d8%b1-%da%a9%d9%81%d8%a7%db%8c%d8%aa-%d8%a7%d8%b3%d9%84%d8%a7%d9%85-%db%8c%da%a9%db%8c-%d8%a7%d8%b2-%d9%88%d8%a7%d9%84%d8%af%db%8c%d9%86-%d9%85%d8%b1%d8%aa/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر].
# نگرش بر «بغی» در فقه شیعه اثنی‌عشری، سید محمد موسوی بجنوردی و انسیه عاصم نخجوانی، فصلنامه علمی-پژوهشی نامه الهیات، ش۴۰، پاییز ۱۳۹۶ش، [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d9%86%da%af%d8%b1%d8%b4-%d8%a8%d8%b1-%d8%a8%d8%ba%db%8c-%d8%af%d8%b1-%d9%81%d9%82%d9%87-%d8%b4%db%8c%d8%b9%d9%87-%d8%a7%d8%ab%d9%86%db%8c%d8%b9%d8%b4%d8%b1%db%8c/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر].
# نگرش بر «بغی» در فقه شیعه اثنی‌عشری، سید محمد موسوی بجنوردی و انسیه عاصم نخجوانی، فصلنامه علمی-پژوهشی نامه الهیات، ش۴۰، پاییز ۱۳۹۶ش، [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d9%86%da%af%d8%b1%d8%b4-%d8%a8%d8%b1-%d8%a8%d8%ba%db%8c-%d8%af%d8%b1-%d9%81%d9%82%d9%87-%d8%b4%db%8c%d8%b9%d9%87-%d8%a7%d8%ab%d9%86%db%8c%d8%b9%d8%b4%d8%b1%db%8c/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر].
# انکار «ضروری دین» و رابطه آن با «ارتداد»، سید موسی شبیری زنجانی، مجله مطالعات فقه معاصر، ش۱، بهار و تابستان ۱۳۹۵ش، [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%a7%d9%86%da%a9%d8%a7%d8%b1-%d8%b6%d8%b1%d9%88%d8%b1%db%8c-%d8%af%db%8c%d9%86-%d9%88-%d8%b1%d8%a7%d8%a8%d8%b7%d9%87-%d8%a2%d9%86-%d8%a8%d8%a7-%d8%a7%d8%b1%d8%aa%d8%af%d8%a7%d8%af/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر].
# انکار «ضروری دین» و رابطه آن با «ارتداد»، سید موسی شبیری زنجانی، مجله مطالعات فقه معاصر، ش۱، بهار و تابستان ۱۳۹۵ش، [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%a7%d9%86%da%a9%d8%a7%d8%b1-%d8%b6%d8%b1%d9%88%d8%b1%db%8c-%d8%af%db%8c%d9%86-%d9%88-%d8%b1%d8%a7%d8%a8%d8%b7%d9%87-%d8%a2%d9%86-%d8%a8%d8%a7-%d8%a7%d8%b1%d8%aa%d8%af%d8%a7%d8%af/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
# فتنه ارتداد چالش بزرگ آخر الزمان، محمدجواد یعقوبیان، (پیش‌ گویی‌‌ها‌ی آخر الزما‌ن‌ از دیدگا‌ه‌ ادیا‌ن‌ ابراهیمی‌ در مجموعه‌ مقا‌لات‌ دوازدهمین‌ هما‌یش‌ بین‌ المللی‌ دکترین‌ مهدویت‌ ۱۳۹۵ش)، ج۴، ۱۳۹۶ش.
# بررسی آیات ارتداد در تفاسیر فریقین، علی‌احمد ناصح و طیبه زارعی، دوفصلنامه دانشگاه قم، ش۳، بهار و تابستان ۱۳۹۵ش، [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%a2%db%8c%d8%a7%d8%aa-%d8%a7%d8%b1%d8%aa%d8%af%d8%a7%d8%af-%d8%af%d8%b1-%d8%aa%d9%81%d8%a7%d8%b3%db%8c%d8%b1-%d9%81%d8%b1%db%8c%d9%82%db%8c%d9%86/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر].
# بررسی آیات ارتداد در تفاسیر فریقین، علی‌احمد ناصح و طیبه زارعی، دوفصلنامه دانشگاه قم، ش۳، بهار و تابستان ۱۳۹۵ش، [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%a2%db%8c%d8%a7%d8%aa-%d8%a7%d8%b1%d8%aa%d8%af%d8%a7%d8%af-%d8%af%d8%b1-%d8%aa%d9%81%d8%a7%d8%b3%db%8c%d8%b1-%d9%81%d8%b1%db%8c%d9%82%db%8c%d9%86/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر].
# حق آزادی عقیده و نقد شبهه تنافی حکم ارتداد با آن، علی نصیری، فصلنامه علمی-پژوهشی سیاست متعالیه، ش۱۲، بهار ۱۳۹۵ش، [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%ad%d9%82-%d8%a2%d8%b2%d8%a7%d8%af%db%8c-%d8%b9%d9%82%db%8c%d8%af%d9%87-%d9%88-%d9%86%d9%82%d8%af-%d8%b4%d8%a8%d9%87%d9%87-%d8%aa%d9%86%d8%a7%d9%81%db%8c-%d8%ad%da%a9%d9%85-%d8%a7%d8%b1%d8%aa%d8%af/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر].
# حق آزادی عقیده و نقد شبهه تنافی حکم ارتداد با آن، علی نصیری، فصلنامه علمی-پژوهشی سیاست متعالیه، ش۱۲، بهار ۱۳۹۵ش، [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%ad%d9%82-%d8%a2%d8%b2%d8%a7%d8%af%db%8c-%d8%b9%d9%82%db%8c%d8%af%d9%87-%d9%88-%d9%86%d9%82%d8%af-%d8%b4%d8%a8%d9%87%d9%87-%d8%aa%d9%86%d8%a7%d9%81%db%8c-%d8%ad%da%a9%d9%85-%d8%a7%d8%b1%d8%aa%d8%af/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر].
خط ۱۱۴: خط ۱۱۵:
# واکاوی جرم‌انگاری ارتداد، احمد فلاحی، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، ش۹، پاییز و زمستان ۱۳۹۲ش، [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d9%88%d8%a7%da%a9%d8%a7%d9%88%db%8c-%d8%ac%d8%b1%d9%85-%d8%a7%d9%86%da%af%d8%a7%d8%b1%db%8c-%d8%a7%d8%b1%d8%aa%d8%af%d8%a7%d8%af/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر].
# واکاوی جرم‌انگاری ارتداد، احمد فلاحی، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، ش۹، پاییز و زمستان ۱۳۹۲ش، [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d9%88%d8%a7%da%a9%d8%a7%d9%88%db%8c-%d8%ac%d8%b1%d9%85-%d8%a7%d9%86%da%af%d8%a7%d8%b1%db%8c-%d8%a7%d8%b1%d8%aa%d8%af%d8%a7%d8%af/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر].
# بررسی ارتداد در دائرة المعارف قرآن لیدن، حسن رضایی هفتادر و محمدمهدی عزیزاللهی، دوفصلنامه علمی-ترویجی قرآن‌پژوهی خاورشناسان، ش۱۲، بهار و تابستان ۱۳۹۱ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%a7%d8%b1%d8%aa%d8%af%d8%a7%d8%af-%d8%af%d8%b1-%d8%af%d8%a7%d8%a6%d8%b1%d8%a9-%d8%a7%d9%84%d9%85%d8%b9%d8%a7%d8%b1%d9%81-%d9%82%d8%b1%d8%a2%d9%86-%d9%84%db%8c%d8%af/ متن کامل را در کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر بخوانید]
# بررسی ارتداد در دائرة المعارف قرآن لیدن، حسن رضایی هفتادر و محمدمهدی عزیزاللهی، دوفصلنامه علمی-ترویجی قرآن‌پژوهی خاورشناسان، ش۱۲، بهار و تابستان ۱۳۹۱ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%a7%d8%b1%d8%aa%d8%af%d8%a7%d8%af-%d8%af%d8%b1-%d8%af%d8%a7%d8%a6%d8%b1%d8%a9-%d8%a7%d9%84%d9%85%d8%b9%d8%a7%d8%b1%d9%81-%d9%82%d8%b1%d8%a2%d9%86-%d9%84%db%8c%d8%af/ متن کامل را در کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر بخوانید]
# بررسی ارتداد در فقه امامیه، سید ابراهیم قدسی و عادل علیپور، دوفصلنامه راه وکالت، سال چهارم، شماره۸، پاییز و زمستان، ۱۳۹۱ش. [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1094089/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D8%AF%D8%B1-%D9%81%D9%82%D9%87-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%87?q=%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D8%AF&score=274877907000.0&rownumber=2 مقاله را از اینجا بخوانید]
# بازپژوهش احکام ارتداد از منظر فقه امامیه، علی عسگری، مجله پژوهش‌های فقهی، ش۲، تابستان ۱۳۸۹ش، [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%a8%d8%a7%d8%b2%d9%be%da%98%d9%88%d9%87%d8%b4-%d8%a7%d8%ad%da%a9%d8%a7%d9%85-%d8%a7%d8%b1%d8%aa%d8%af%d8%a7%d8%af-%d8%a7%d8%b2-%d9%85%d9%86%d8%b8%d8%b1-%d9%81%d9%82%d9%87-%d8%a7%d9%85%d8%a7%d9%85/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر].
# بازپژوهش احکام ارتداد از منظر فقه امامیه، علی عسگری، مجله پژوهش‌های فقهی، ش۲، تابستان ۱۳۸۹ش، [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%a8%d8%a7%d8%b2%d9%be%da%98%d9%88%d9%87%d8%b4-%d8%a7%d8%ad%da%a9%d8%a7%d9%85-%d8%a7%d8%b1%d8%aa%d8%af%d8%a7%d8%af-%d8%a7%d8%b2-%d9%85%d9%86%d8%b8%d8%b1-%d9%81%d9%82%d9%87-%d8%a7%d9%85%d8%a7%d9%85/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر].
# ارتداد و فلسفه مجازات آن در اسلام، عبدالکریم اسکندری، مجله بلاغ، شماره۳۴، بهار ۱۳۹۰ش.[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1316860/%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87-%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85?q=%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D8%AF&score=274877907000.0&rownumber=6 مقاله را از اینجا بخوانید]
#
# سب النبی‌، جرمی مستقل یا مصداقی از جرم ارتداد، رحمان صبوحی، محمدعلی حاجی‌  ده آبادی، مهدیه مهدیزاد پایدار، مجله حقوق اسلامی، دوره ۱۸، شماره ۶۸، بهار ۱۴۰۰ش. [https://hoquq.iict.ac.ir/article_244917.html مقاله را از اینجا بخوانید.]
# رابطه قرآن و آزادی و چالش‌های آن، محمدعلی رضایی اصفهانی، دوفصلنامه تخصصی قرآن و علم، ش۴، بهار و تابستان ۱۳۸۸ش، [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%b1%d8%a7%d8%a8%d8%b7%d9%87-%d9%82%d8%b1%d8%a2%d9%86-%d9%88-%d8%a2%d8%b2%d8%a7%d8%af%db%8c-%d9%88-%da%86%d8%a7%d9%84%d8%b4-%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%a2%d9%86/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر].
# رابطه قرآن و آزادی و چالش‌های آن، محمدعلی رضایی اصفهانی، دوفصلنامه تخصصی قرآن و علم، ش۴، بهار و تابستان ۱۳۸۸ش، [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%b1%d8%a7%d8%a8%d8%b7%d9%87-%d9%82%d8%b1%d8%a2%d9%86-%d9%88-%d8%a2%d8%b2%d8%a7%d8%af%db%8c-%d9%88-%da%86%d8%a7%d9%84%d8%b4-%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%a2%d9%86/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر].
# مجازات ارتداد حد یا تعزیر، جهاندار امینی، مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی، شماره۱۵، ۱۳۸۸ش. [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1029666/%D9%85%D8%AC%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D8%AD%D8%AF-%DB%8C%D8%A7-%D8%AA%D8%B9%D8%B2%DB%8C%D8%B1 مقاله را از اینجا بخوانید.]
# نقد و بررسی اتهام ارتداد به شیعه، حسن اسداللهی سلطان‌آبادی، فصلنامه جستار، ش۲۱و۲۲، زمستان ۱۳۸۷ش و بهار ۱۳۸۸ش، [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d9%86%d9%82%d8%af-%d9%88-%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%a7%d8%aa%d9%87%d8%a7%d9%85-%d8%a7%d8%b1%d8%aa%d8%af%d8%a7%d8%af-%d8%a8%d9%87-%d8%b4%db%8c%d8%b9%d9%87/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر].
# نقد و بررسی اتهام ارتداد به شیعه، حسن اسداللهی سلطان‌آبادی، فصلنامه جستار، ش۲۱و۲۲، زمستان ۱۳۸۷ش و بهار ۱۳۸۸ش، [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d9%86%d9%82%d8%af-%d9%88-%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d8%a7%d8%aa%d9%87%d8%a7%d9%85-%d8%a7%d8%b1%d8%aa%d8%af%d8%a7%d8%af-%d8%a8%d9%87-%d8%b4%db%8c%d8%b9%d9%87/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر].
# کیفر مرتد، حکمی سیاسی، سید ابوالفضل موسویان، مجله مطالعات فقه و حقوق اسلامی، ش۱، زمستان ۱۳۸۸ش، [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%da%a9%db%8c%d9%81%d8%b1-%d9%85%d8%b1%d8%aa%d8%af%d8%8c-%d8%ad%da%a9%d9%85%db%8c-%d8%b3%db%8c%d8%a7%d8%b3%db%8c/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر].
# کیفر مرتد، حکمی سیاسی، سید ابوالفضل موسویان، مجله مطالعات فقه و حقوق اسلامی، ش۱، زمستان ۱۳۸۸ش، [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%da%a9%db%8c%d9%81%d8%b1-%d9%85%d8%b1%d8%aa%d8%af%d8%8c-%d8%ad%da%a9%d9%85%db%8c-%d8%b3%db%8c%d8%a7%d8%b3%db%8c/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر].
# بررسی ماهیت و حکم قضایی ارتداد، امیرحمزه سالارزایی، فصلنامه دانشکده ادبیات و علوم انسانی شهرکرد، ش۱۰و۱۱، پاییز و زمستان ۱۳۸۷ش، [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d9%85%d8%a7%d9%87%db%8c%d8%aa-%d9%88-%d8%ad%da%a9%d9%85-%d9%82%d8%b6%d8%a7%db%8c%db%8c-%d8%a7%d8%b1%d8%aa%d8%af%d8%a7%d8%af/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر].
# بررسی ماهیت و حکم قضایی ارتداد، امیرحمزه سالارزایی، فصلنامه دانشکده ادبیات و علوم انسانی شهرکرد، ش۱۰و۱۱، پاییز و زمستان ۱۳۸۷ش، [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%a8%d8%b1%d8%b1%d8%b3%db%8c-%d9%85%d8%a7%d9%87%db%8c%d8%aa-%d9%88-%d8%ad%da%a9%d9%85-%d9%82%d8%b6%d8%a7%db%8c%db%8c-%d8%a7%d8%b1%d8%aa%d8%af%d8%a7%d8%af/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر].
# شک؛ شبهه و ارتداد از دیدگاه مذاهب اسلامی، علی محمدیان کبریا، پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی، شماره۹، پاییز ۱۳۸۶ش. [https://www.noormags.ir/view/fa/search?q=%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D8%AF&origin=autocomplete&index= مقاله را از اینجا بخوانید.]
# ارتداد و احکام آن با رویکردی به مبانی آزادی عقیده در اسلام، حسنعلی معدنی و سید محمدرضا امام، مجله مقالات و بررسیها (دانشگاه تهران)، ش۱۶۳۷، بهار ۱۳۸۶ش، [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%a7%d8%b1%d8%aa%d8%af%d8%a7%d8%af-%d9%88-%d8%a7%d8%ad%da%a9%d8%a7%d9%85-%d8%a2%d9%86-%d8%a8%d8%a7-%d8%b1%d9%88%db%8c%da%a9%d8%b1%d8%af%db%8c-%d8%a8%d9%87-%d9%85%d8%a8%d8%a7%d9%86%db%8c-%d8%a2%d8%b2/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر].
# ارتداد و احکام آن با رویکردی به مبانی آزادی عقیده در اسلام، حسنعلی معدنی و سید محمدرضا امام، مجله مقالات و بررسیها (دانشگاه تهران)، ش۱۶۳۷، بهار ۱۳۸۶ش، [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%a7%d8%b1%d8%aa%d8%af%d8%a7%d8%af-%d9%88-%d8%a7%d8%ad%da%a9%d8%a7%d9%85-%d8%a2%d9%86-%d8%a8%d8%a7-%d8%b1%d9%88%db%8c%da%a9%d8%b1%d8%af%db%8c-%d8%a8%d9%87-%d9%85%d8%a8%d8%a7%d9%86%db%8c-%d8%a2%d8%b2/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر].
# معیارشناسی ضروری دین در احکام کیفری اسلام، سید محمد محمودی گلپایگانی، مجله مقالات و بررسی‌ها (دانشگاه تهران)، ش۸۵۶، تابستان ۱۳۸۴ش، [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d9%85%d8%b9%db%8c%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%b3%db%8c-%d8%b6%d8%b1%d9%88%d8%b1%db%8c-%d8%af%db%8c%d9%86-%d8%af%d8%b1-%d8%a7%d8%ad%da%a9%d8%a7%d9%85-%da%a9%db%8c%d9%81%d8%b1%db%8c-%d8%a7%d8%b3/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر].
# معیارشناسی ضروری دین در احکام کیفری اسلام، سید محمد محمودی گلپایگانی، مجله مقالات و بررسی‌ها (دانشگاه تهران)، ش۸۵۶، تابستان ۱۳۸۴ش، [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d9%85%d8%b9%db%8c%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%b3%db%8c-%d8%b6%d8%b1%d9%88%d8%b1%db%8c-%d8%af%db%8c%d9%86-%d8%af%d8%b1-%d8%a7%d8%ad%da%a9%d8%a7%d9%85-%da%a9%db%8c%d9%81%d8%b1%db%8c-%d8%a7%d8%b3/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر].
خط ۱۵۹: خط ۱۶۶:
# تحلیل سیر مواجهه مفسران فریقین با آیات ارتداد، رباب امامیان، دکتری، دانشگاه قرآن و حدیث، پردیس تهران، ۱۴۰۰ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-thesis/%d8%aa%d8%ad%d9%84%db%8c%d9%84-%d8%b3%db%8c%d8%b1-%d9%85%d9%88%d8%a7%d8%ac%d9%87%d9%87-%d9%85%d9%81%d8%b3%d8%b1%d8%a7%d9%86-%d9%81%d8%b1%db%8c%d9%82%db%8c%d9%86-%d8%a8%d8%a7-%d8%a2%db%8c%d8%a7%d8%aa/ چکیده را در کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر بخوانید]
# تحلیل سیر مواجهه مفسران فریقین با آیات ارتداد، رباب امامیان، دکتری، دانشگاه قرآن و حدیث، پردیس تهران، ۱۴۰۰ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-thesis/%d8%aa%d8%ad%d9%84%db%8c%d9%84-%d8%b3%db%8c%d8%b1-%d9%85%d9%88%d8%a7%d8%ac%d9%87%d9%87-%d9%85%d9%81%d8%b3%d8%b1%d8%a7%d9%86-%d9%81%d8%b1%db%8c%d9%82%db%8c%d9%86-%d8%a8%d8%a7-%d8%a2%db%8c%d8%a7%d8%aa/ چکیده را در کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر بخوانید]
# مطالعه فقهی و حقوقی ارتداد، سید حشمت‌الله دولتخواه، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و الهیات، دانشگاه شهید اشرفی اصفهانی، ۱۳۹۹ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-thesis/%d9%85%d8%b7%d8%a7%d9%84%d8%b9%d9%87-%d9%81%d9%82%d9%87%db%8c-%d9%88-%d8%ad%d9%82%d9%88%d9%82%db%8c-%d8%a7%d8%b1%d8%aa%d8%af%d8%a7%d8%af/ صفحات ابتدایی را در کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر بخوانید]
# مطالعه فقهی و حقوقی ارتداد، سید حشمت‌الله دولتخواه، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و الهیات، دانشگاه شهید اشرفی اصفهانی، ۱۳۹۹ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-thesis/%d9%85%d8%b7%d8%a7%d9%84%d8%b9%d9%87-%d9%81%d9%82%d9%87%db%8c-%d9%88-%d8%ad%d9%82%d9%88%d9%82%db%8c-%d8%a7%d8%b1%d8%aa%d8%af%d8%a7%d8%af/ صفحات ابتدایی را در کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر بخوانید]
# واکاوی آثار ارتداد بر روابط غیر مالی زوجین در فقه مقارن و حقوق مدنی، سید حسین هاشمی زهان، کارشناسی ارشد، مدرسه عالی شهید مطهری، ۱۳۹۹ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-thesis/%d9%88%d8%a7%da%a9%
# واکاوی آثار ارتداد بر روابط غیر مالی زوجین در فقه مقارن و حقوق مدنی، سید حسین هاشمی زهان، کارشناسی ارشد، مدرسه عالی شهید مطهری، ۱۳۹۹ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-thesis/%d9%88%d8%a7%da%a9%


===عربی===
===عربی===