منطقة الفراغ (منابع مطالعاتی): تفاوت میان نسخه‌ها

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر

دیداریویکی‌متن

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
 {{منابع مطالعاتی}}
-[[منطقة الفراغ]] به‌طور اجمال به معنای دایره‌ای است که شارع در آن حکمی الزامی جعل نکرده است. این اصطلاح زاده اندیشه‌های [[سید محمدباقر صدر]] فقیه و متفکر معاصر در کتاب [[اقتصادنا (کتاب)|اقتصادنا]] است. پذیرش منطقة الفراغ مستلزم پیگیری راهی برای تعیین تکلیف در این دایره است. برخی فقیهان این تصمیم‌گیری در این حوزه را در اختیار حاکم شرع و برخی دیگر در اختیار عقلا دانسته‌اند. آنچه مهم و قابل پژوهش است مشخص‌کردن مرزهای این منطقه با سایر احکام شرع است. نکته مهم دیگری که این موضوع را شایسته پژوهش می‌کند معیارهای تصمیم‌گیری در منطقة الفراغ و نسبت آن با احکام شرع است. در ادبیات فقهی اهل سنت از این مفهوم با تعابیر مثل دایرة العفو و مرتبة العفو یاد می‌شود. دربارهٔ این موضوع مقاله‌ها و کتاب‌های متعددی منتشر شده است.
+[[منطقة الفراغ]] نظریه [[سید محمدباقر صدر]] است که بر اساس آن شارع به حاکم جامعه اسلامی اجازه می‌دهد به منظور تأمین مصالح حکومت، در محدوده خالی از حکم الزامیِ شرعی (دایره مباحات)، احکام الزام‌آور وضع کند. این نظریه در پی هماهنگ‌سازی شریعت اسلام با تغییرات ساختاری در زندگی اجتماعی انسان است. به گفته پژوهشگران فقهی، این نظریه حاصل نگاهی نظام‌وار و حکومتی به فقه است. دلیل اهمیت این نظریه را توجه به مقاصد شریعت و جهان‌شمولی احکام اسلام و همچنین مبنا و پشتوانه بودن آن برای [[قانون‌گذاری|نظام قانون‌گذاری]] در دوران معاصر دانسته‌اند. توجه به نیازهای روزافزون مسلمانان به دانستن حکم شرعیِ حوادث نوپدید در عصر غیبت از دیگر دلائل اهمیت این نظریه دانسته شده است.
+ارائه نظریه منطقة الفراغ اگرچه از ابتکارات محمدباقر صدر محسوب می‌شود؛ ولی ریشه‌های آن در آثار دیگری چون [[تنبیه الامه و تنزیه المله|تنبیه الامه]] اثر [[میرزای نائینی]] و همچنین با عنوان منطقة العفو یا دایرة العفو در آثار برخی از اندیشمندان اهل سنت ازجمله [[یوسف القرضاوی]] وجود دارد.
+محمدباقر صدر برای اثبات نظریه منطقة الفراغ به [[آیه اولوالامر]] درباره لزوم اطاعت از ولی امر و چند روایت درباره [[حکم حکومتی|احکام حکومتی]] پیامبر اسلام(ص) و امام علی(ع) استناد کرده است. بر اساس این نظریه، شارع، امر قانون‌گذاری در مناطق خلاء را به‌عهده ولی نوعی یا حاکم جامعه اسلامی و قوه مقننه به شرط عدم معارضه با سایر احکام اسلامی واگذار کرده است.
+نظریه منطقة الفراغ توسط برخی از فقها مورد نقد قرار گرفته است. مغایرت با [[جامعیت شریعت]]، اختصاص تشریع حکم به شارع، عدم امکان قانون‌گذاری غیرشارع و ناسازگاری این نظریه با فلسفه وجود دائره مباحات شرعی از جمله نقدهای وارد به این نظریه است.
+دربارهٔ این موضوع مقاله‌ها و کتاب‌های متعددی منتشر شده که در این صفحه جمع‌آوری شده است.
 == کتاب‌ها ==
@@ خط ۶۶: / خط ۷۴: @@
 == پایان‌نامه‌ها ==
 === فارسی ===
+# مبانی سیاست در قرآن کریم نزد شهید صدر با تاکید بر نظریه منطقه الفراغ،  تبارک حسن هادی الزابی، کارشناسی ارشد، دانشگاه ادیان و مذاهب اسلامی، ۱۴۰۲ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/a82daffa44d39c4b16eb7b11f21f02a6 صفحه پایان‌نامه در سامانه گنج]
 # بررسی نسبت حکومت و منطقه الفراغ دین با تاکید بر نهج‌البلاغه، سید سراج الدین صالحی، دکتری، دانشگاه پیام نور استان تهران، مرکز پیام نور تهران جنوب، ۱۴۰۰ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-thesis/بررسی-نسبت-حکومت-و-منطقه-الفراغ-دین-با-ت/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
+# بررسی تطبیقی نظریه منطقة الفراغ و نظریات منطقة العفو و مصالح المرسله، محمد ادکی، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آیت‌آلله العظمی بروجردی، ۱۳۹۹ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-thesis/بررسی-تطبیقی-نظریه-منطقة-الفراغ-و-نظری/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
 # قلمرو احکام دین در تنظیم حیات انسان، سکینه منظری مجید، دکتری، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه عدالت، ۱۳۹۸ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-thesis/قلمرو-احکام-دین-در-تنظیم-حیات-انسان/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
-# بررسی تطبیقی نظریه منطقة الفراغ و نظریات منطقة العفو و مصالح المرسله، محمد ادکی، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آیت‌آلله العظمی بروجردی، ۱۳۹۸ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-thesis/بررسی-تطبیقی-نظریه-منطقة-الفراغ-و-نظری/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
 # بررسی آرای فقهای معاصر در خصوص نظریه منطقه الفراغ شهید صدر، محدثه یوسفی، کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان خراسان رضوی، مرکز پیام نور مشهد، ۱۳۹۷ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-thesis/بررسی-آرای-فقهای-معاصر-در-خصوص-نظریه-من/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
-# بررسی آرای فقهای معاصر در خصوص نظریه منطقة الفراغ شهید صدر، محدثه یوسفی، کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان خراسان رضوی، ۱۳۹۷ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/bbf7e946aad594847355c8080e480ae6 اطلاعات بیشتر درباره اطلاعات پایان‌نامه را اینجا ببینید]
 # فرایند تولید قاعده حقوقی در منطقة الفراغ، حامد کهوند، دکتری، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی، ۱۳۹۶ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-thesis/فرایند-تولید-قاعده-حقوقی-در-منطقة-الفر/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
 # بررسی نظریه منطقه الفراغ در مبانی شهید سیدمحمدباقر صدر با تأکید بر حکومت دینی، کاظم گل‌افشانی جویباری، کارشناسی ارشد، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه تهران، پردیس فارابی، ۱۳۹۵ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-thesis/بررسی-نظریه-منطقه-الفراغ-در-مبانی-شهید/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر]
@@ خط ۹۸: / خط ۱۰۶: @@
 {{منابع مطالعاتی مبانی فقه معاصر}}
-[[رده:شناسه ناقص]]
 [[رده:منابع مطالعاتی مبانی فقه]]
+[[رده:بروزرسانی ۱۴۰۳]]