منطقة الفراغ (منابع مطالعاتی): تفاوت میان نسخه‌ها
| (۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{منابع مطالعاتی}} | {{منابع مطالعاتی}} | ||
[[منطقة الفراغ]] | [[منطقة الفراغ]] نظریه [[سید محمدباقر صدر]] است که بر اساس آن شارع به حاکم جامعه اسلامی اجازه می‌دهد به منظور تأمین مصالح حکومت، در محدوده خالی از حکم الزامیِ شرعی (دایره مباحات)، احکام الزام‌آور وضع کند. این نظریه در پی هماهنگ‌سازی شریعت اسلام با تغییرات ساختاری در زندگی اجتماعی انسان است. به گفته پژوهشگران فقهی، این نظریه حاصل نگاهی نظام‌وار و حکومتی به فقه است. دلیل اهمیت این نظریه را توجه به مقاصد شریعت و جهان‌شمولی احکام اسلام و همچنین مبنا و پشتوانه بودن آن برای [[قانون‌گذاری|نظام قانون‌گذاری]] در دوران معاصر دانسته‌اند. توجه به نیازهای روزافزون مسلمانان به دانستن حکم شرعیِ حوادث نوپدید در عصر غیبت از دیگر دلائل اهمیت این نظریه دانسته شده است. | ||
ارائه نظریه منطقة الفراغ اگرچه از ابتکارات محمدباقر صدر محسوب می‌شود؛ ولی ریشه‌های آن در آثار دیگری چون [[تنبیه الامه و تنزیه المله|تنبیه الامه]] اثر [[میرزای نائینی]] و همچنین با عنوان منطقة العفو یا دایرة العفو در آثار برخی از اندیشمندان اهل سنت ازجمله [[یوسف القرضاوی]] وجود دارد. | |||
محمدباقر صدر برای اثبات نظریه منطقة الفراغ به [[آیه اولوالامر]] درباره لزوم اطاعت از ولی امر و چند روایت درباره [[حکم حکومتی|احکام حکومتی]] پیامبر اسلام(ص) و امام علی(ع) استناد کرده است. بر اساس این نظریه، شارع، امر قانون‌گذاری در مناطق خلاء را به‌عهده ولی نوعی یا حاکم جامعه اسلامی و قوه مقننه به شرط عدم معارضه با سایر احکام اسلامی واگذار کرده است. | |||
نظریه منطقة الفراغ توسط برخی از فقها مورد نقد قرار گرفته است. مغایرت با [[جامعیت شریعت]]، اختصاص تشریع حکم به شارع، عدم امکان قانون‌گذاری غیرشارع و ناسازگاری این نظریه با فلسفه وجود دائره مباحات شرعی از جمله نقدهای وارد به این نظریه است. | |||
دربارهٔ این موضوع مقاله‌ها و کتاب‌های متعددی منتشر شده که در این صفحه جمع‌آوری شده است. | |||
== کتاب‌ها == | == کتاب‌ها == | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۹: | ||
# تقنین احکام حکومتی درحوزه منطقه الفراغ توسط ولی فقیه، سید محمد رضا آیتی و فرزانه سالم رهبر و کاظم ستایش، فصلنامه پژوهش های انقلاب اسلامی، شماره ۳۸، پاییز ۱۴۰۰ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/تقنین-احکام-حکومتی-درحوزه-منطقه-الفرا/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | # تقنین احکام حکومتی درحوزه منطقه الفراغ توسط ولی فقیه، سید محمد رضا آیتی و فرزانه سالم رهبر و کاظم ستایش، فصلنامه پژوهش های انقلاب اسلامی، شماره ۳۸، پاییز ۱۴۰۰ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/تقنین-احکام-حکومتی-درحوزه-منطقه-الفرا/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | ||
# تأثیر نظریه منطقة الفراغ بر کلیات حقوق قراردادها با نگاهی خاص به قراردادهای اداری، [[سید مصطفی محقق داماد]]، مهدی نیازآبادی، بهاره عرب، فصلنامه تحقیقات حقوقی، انتشار آنلاین دی‌ماه ۱۳۹۸ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/تأثیر-نظریه-منطقة-الفراغ-بر-کلیات-حقوق/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | # تأثیر نظریه منطقة الفراغ بر کلیات حقوق قراردادها با نگاهی خاص به قراردادهای اداری، [[سید مصطفی محقق داماد]]، مهدی نیازآبادی، بهاره عرب، فصلنامه تحقیقات حقوقی، انتشار آنلاین دی‌ماه ۱۳۹۸ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/تأثیر-نظریه-منطقة-الفراغ-بر-کلیات-حقوق/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | ||
# تقنین احکام حکومتی در حوزه منطقة الفراغ توسط ولی فقیه، سید محمدرضا آیتی، کاظم ستایش، فرزانه سالم رهبر، فصلنامه پژوهش‌های انقلاب اسلامی، شماره ۳۱، ۱۳۹۸ش. [ | # تقنین احکام حکومتی در حوزه منطقة الفراغ توسط ولی فقیه، سید محمدرضا آیتی، کاظم ستایش، فرزانه سالم رهبر، فصلنامه پژوهش‌های انقلاب اسلامی، شماره ۳۱، ۱۳۹۸ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/%d8%aa%d9%82%d9%86%db%8c%d9%86-%d8%a7%d8%ad%da%a9%d8%a7%d9%85-%d8%ad%da%a9%d9%88%d9%85%d8%aa%db%8c-%d8%af%d8%b1%d8%ad%d9%88%d8%b2%d9%87-%d9%85%d9%86%d8%b7%d9%82%d9%87-%d8%a7%d9%84%d9%81%d8%b1%d8%a7/ متن کامل را در کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر بخوانید] | ||
# کاوشی نو در نقشیابی اهداف شریعت در منطقة الفراغ (با تکیه بر آراء شهید صدر، آیت‌الله شمس الدین و آیت‌الله سیستانی)، حمیدرضا تمدن و حسنعلی سعدی، پژوهش‌نامه میان‌رشته‌ای فقهی، شماره ۱۴، ۱۳۹۸ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/کاوشی-نو-در-نقشیابی-اهداف-شریعت-در-من/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | # کاوشی نو در نقشیابی اهداف شریعت در منطقة الفراغ (با تکیه بر آراء شهید صدر، آیت‌الله شمس الدین و آیت‌الله سیستانی)، حمیدرضا تمدن و حسنعلی سعدی، پژوهش‌نامه میان‌رشته‌ای فقهی، شماره ۱۴، ۱۳۹۸ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/کاوشی-نو-در-نقشیابی-اهداف-شریعت-در-من/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | ||
# منطق اعتبار قاعده حقوقی در منطقة الفراغ، شعبان حق‌پرست، کوروش کاویانی، حامد کهوند، فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی، شماره ۲۱، ۱۳۹۶ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/منطق-اعتبار-قاعده-حقوقی-در-منطقة-الفرا/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | # منطق اعتبار قاعده حقوقی در منطقة الفراغ، شعبان حق‌پرست، کوروش کاویانی، حامد کهوند، فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی، شماره ۲۱، ۱۳۹۶ش. [https://digilib.feqhemoaser.com/persian-articles/منطق-اعتبار-قاعده-حقوقی-در-منطقة-الفرا/ کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر] | ||
| خط ۹۸: | خط ۱۰۶: | ||
{{منابع مطالعاتی مبانی فقه معاصر}} | {{منابع مطالعاتی مبانی فقه معاصر}} | ||
[[رده:منابع مطالعاتی مبانی فقه]] | [[رده:منابع مطالعاتی مبانی فقه]] | ||
[[رده:بروزرسانی ۱۴۰۳]] | |||