مصلحت در فقه سیاسی شیعه (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر

دیداریویکی‌متن

@@ خط ۴۴: / خط ۴۴: @@
 *'''چکیده'''
-'''مصلحت در فقه سیاسی شیعه''' کتابی در حوزه [[فقه المصلحة]]، اثر [[سید‌ سجاد ایزدهی]] است که هدف از تدوین آن را نمایاندن کارویژه‌های مصلحت در حوزه فقه سیاسی، به منظور افزایش کارایی فقه سیاسی در جامعه اسلامی دانسته‌اند. به باور نویسنده هیچ نقطه‌ای از شریعت را نمی‌توان خالی از حوزه صلاحیت تعلق مصلحت در نظر گرفت؛ به‌ویژه در حوزه نظام سیاسی که با پیوند میان مصلحت و [[حکم حکومتی]] خود را نشان خواهد داد. به گفته او نتیجه این پیوند در عصر حاضر در جمهوری اسلامی ایران شکل‌گیری نهادی به نام مجمع تشخیص مصلحت نظام شده است.
+'''مصلحت در فقه سیاسی شیعه''' کتابی در حوزه [[فقه المصلحة]]، اثر [[سید‌ سجاد ایزدهی]] است که هدف از تدوین آن را نمایاندن کارویژه‌های مصلحت در حوزه [[فقه سیاسی]]، به منظور افزایش کارایی فقه سیاسی در جامعه اسلامی دانسته‌اند. به باور نویسنده هیچ نقطه‌ای از شریعت را نمی‌توان خالی از حوزه صلاحیت تعلق مصلحت در نظر گرفت؛ به‌ویژه در حوزه نظام سیاسی که با پیوند میان مصلحت و [[حکم حکومتی]] خود را نشان خواهد داد. به گفته او نتیجه این پیوند در عصر حاضر در جمهوری اسلامی ایران شکل‌گیری نهادی به نام [[مجمع تشخیص مصلحت نظام]] شده است.
-به باور او مرجع تشخیص مصلحت در فقه سیاسی، با توجه به اینکه گاه مصلحت از قبیل مصالح شخصیه و گاهی از قبیل مصالح نوعیه است؛ مرجع تشخیص نیز متقاوت خواهد بود. بر این اساس مرجع تشیخص مصلحت در احکام حکومتی فقیه جامع‌الشرایط خواهد بود؛ چنانچه در امور فردی، خود فرد این وظیفه را بر عهده خواهد داشت.
+به باور نگارنده، با توجه به اینکه گاه مصلحت از قبیل مصالح شخصیه و گاهی از قبیل مصالح نوعیه است؛ مرجع تشخیص آن نیز متقاوت خواهد بود. بر این اساس مرجع تشیخص مصلحت در احکام حکومتی فقیه جامع‌الشرایط خواهد بود؛ چنانچه در امور فردی، خود فرد این وظیفه را بر عهده خواهد داشت.
-وی شیوه‌های تشخیص مصلحت را نیز از جنبه‌های مختلف متفاوت دانسته. به عقیده‌ ایزدهی مطابق قاعده اهم و مهم، حفظ نظام سیاسی و حفظ اسلام در رتبه بالاتری از سایر مصالح  مانند (مصلحت حفظ جان و مال و عرض) قرار داشته و با از بین رفتن نظام سیاسی و دین اسلام، مصالح کوچکتر نیز از بین خواهند رفت؛ لذا در تعارض میان تأمین مصالح در عرصه مشکلات فردی با تأمین مصالح نظام سیاسی، تردیدی در اولویت حفظ نظام سیاسی وجود نخواهد داشت.
+وی شیوه‌های تشخیص مصلحت را نیز از جنبه‌های مختلف متفاوت دانسته. به عقیده‌ ایزدهی مطابق قاعده اهم و مهم، حفظ نظام سیاسی و حفظ اسلام در رتبه بالاتری از سایر مصالح مانند مصلحت حفظ جان، مال و عرض قرار داشته و با از بین رفتن نظام سیاسی و دین اسلام، مصالح کوچکتر نیز از بین خواهند رفت؛ لذا در تعارض میان تأمین مصالح در عرصه مشکلات فردی با تأمین مصالح نظام سیاسی، تردیدی در اولویت حفظ نظام سیاسی وجود نخواهد داشت.
 وی مصلحت‌ورزی در عرصه سیاست داخلی را بخش اساسی مصلحت در نظام اسلامی دانسته و تصمیم‌سازی‌ها در عرصه خارجیِ هر حکومت را نیز برگرفته از نظام ارزشی و مبانی آن می‌داند که همین امور مبنای بسیاری از رفتارها در سیاست خارجی شده و توجیه‌گر بسیاری از اهداف آن خواهد بود.
 ==معرفی اجمالی و گزارش ساختار ==
-کتاب مصلحت در فقه سیاسی شیعه، کتابی فارسی در حوزه فقه المصلحة، نوشته سید‌سجاد ایزدهی است. این کتاب در گروه سیاستِ پژوهشکده نظام‌های اسلامیِ [[پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی]] تدوین و در سال ۱۳۹۳ش منتشر شده است. هدف از این تحقیق را نمایاندن ماهیت، مؤلفه‌ها و کارویژه‌های مصلحت در حوزه فقه سیاسی دانسته‌اند تا در نهایت به کارایی فقه سیاسی در جامعه اسلامی کمک کند. به گفته ناشر، این کتاب بر اساس روش اجتهادی مبتنی بر منابع فقهی (عقلی و نقلی) تدوین شده است (ص۱۵). به باور نویسنده، عنصر مصلحت پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران به‌ویژه در نظام سیاسی ایران تأثیر مضاعف داشته است و جزء جدایی‌ناپذیر اداره امور کلان جامعه محسوب می‌شود؛ تا جایی که به تأسیس نهاد مجمع تشخیص مصلحت نظام منجر شد؛ از این رو ضرورت دارد که در فقه سیاسی شیعه به بررسی آن بپردازیم (ص۱۸).
+کتاب مصلحت در فقه سیاسی شیعه، کتابی فارسی در حوزه فقه المصلحة، نوشته [[سید‌سجاد ایزدهی]] است. این کتاب در گروه سیاستِ پژوهشکده نظام‌های اسلامیِ [[پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی]] تدوین و در سال ۱۳۹۳ش منتشر شده است. هدف از این تحقیق را نمایاندن ماهیت، مؤلفه‌ها و کارویژه‌های مصلحت در حوزه [[فقه سیاسی]] دانسته‌اند تا در نهایت به کارایی فقه سیاسی در جامعه اسلامی کمک کند. به گفته ناشر، این کتاب بر اساس روش اجتهادی مبتنی بر منابع فقهی (عقلی و نقلی) تدوین شده است (ص۱۵). به باور نویسنده، عنصر مصلحت پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران به‌ویژه در نظام سیاسی ایران تأثیر مضاعف داشته است و جزء جدایی‌ناپذیر اداره امور کلان جامعه محسوب می‌شود؛ از این رو ضرورت دارد که در فقه سیاسی شیعه به بررسی آن بپردازیم (ص۱۸).
 === ساختار ===
-کتاب مصلحت در فقه سیاسی شیعه در پنج بخش سامان یافته است. بخش اول کتاب با نام کلیات و مفاهیم در چهار فصل به مباحث مقدماتی مورد نیاز پژوهش می‌پردازد. در فصل اول این بخش به بررسی مفاهیم مصلحت، فقه سیاسی، فقه حکومتی و حکم ثانوی پرداخته و در فصل دوم، تاریخچه مصلحت از شیخ مفید تا [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] بررسی شده است. در فصل سوم به ماهیت مصلحت در فقه سیاسی شیعه ذیل دو عنوان مصلحت کلامی و مصلحت فقهی اختصاص یافته است و در نهایت در فصل چهارم با نام متعلق مصلحت به مصالح عام (حفظ دین، جان، عقل، نسل و مال) و مصلحت در حوزه نظام سیاسی پرداخته شده است (ص۲۵-۹۰).
+کتاب مصلحت در فقه سیاسی شیعه در پنج بخش سامان یافته است. بخش اول کتاب با نام کلیات و مفاهیم در چهار فصل به مباحث مقدماتی مورد نیاز پژوهش می‌پردازد. در فصل اول این بخش به بررسی مفاهیم مصلحت، فقه سیاسی، [[فقه حکومتی]] و حکم ثانوی پرداخته و در فصل دوم، تاریخچه مصلحت از شیخ مفید تا [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] بررسی شده است. در فصل سوم به ماهیت مصلحت در فقه سیاسی شیعه ذیل دو عنوان مصلحت کلامی و مصلحت فقهی اختصاص یافته است و در نهایت در فصل چهارم با نام متعلق مصلحت به مصالح عام (حفظ دین، جان، عقل، نسل و مال) و مصلحت در حوزه نظام سیاسی پرداخته شده است (ص۲۵-۹۰).
 نویسنده در بخش دوم کتاب با نام مبانی مصلحت به معرفی منابع مستقیم (درک مصالح و مفاسد احکام و درک مصحلت در حکم حکومتی) و غیرمستقیم (ضرورت، عسر و حرج، تقیه، ضرر و اهم و مهم) مصلحت و همچنین ضوابط مصلحت (ضوابط عام مانند محوریت شریعت و ترجیح اهم بر مهم و ضوابط خاص نظام سیاسی ازجمله زمان‌شناسی، دوراندیشی، غایت‌مداری و تقدیم جامعه بر فرد) پرداخته است (ص۹۳-۱۸۴). انواع مصلحت، مصلحت در فقه اهل سنت و جایگاه مصلحت در احکام، مباحثی است که نویسنده در بخش سوم کتاب با عنوان گونه‌شناسی مصلحت به بررسی آنها می‌پردازد (ص۱۸۹-۲۶۱). مؤلف بخش چهارم کتاب را با عنوان «فقه سیاسی و تشخیص مصلحت» به موضوع مرجع تشخیص مصلحت و شیوه تشخیص مصلحت اختصاص داده است (ص۲۶۵-۳۵۴). و در نهایت بخش پنجم با عنوان «مصلحت و نظام سیاسی» را به مصلحت تشخیص نظام سیاسی و مصلحت در عرصه سیاست داخلی و خارجی اختصاص داده است.(ص۳۵۷-۴۲۴)
@@ خط ۱۱۶: / خط ۱۱۶: @@
 [[رده:مقالات کتاب‌شناسی]]
+[[رده:کتاب‌های سید سجاد ایزدهی]]
+[[رده:کتاب‌های پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی]]