کاربر:Mkhaghanif/صفحه تمرین۴: تفاوت میان نسخه‌ها

در مورد کاربست ابتدایی تسلیحات کشتار جمعی، همه صاحبنظران شیعی قائل به حرمت هستند و دلیلی بر جواز آن وجود ندارد.  

 

از مهم ترین آیاتی که بر حرمت استفاده از سلاح های کشتارجمعی مطرح گردیده است، آیه ۳۲ سوره مائده است: «مَن قَتَلَ نَفسَاً بغَیرِ نفسٍ اَو فِسادٍ فِی الَارضِ فکانَّما قَتَلَ الناسَ جَمیعَاً» بر اساس مفهوم اولویت در این روشن می‌شود که وقتی کشتن یک انسان محترم منزله کشتن تمام انسانهاست، پس به طریق اولی کشتن اهالی یک شهر یا کشور که بالبداهه در آن انسان‌های بیگناه هم خواهد بود، از منظر خداوند بسیار قبیح خواهد بود و خدا به آن راضی نیست.

آیه ۲۰۵ سوره بقره می‌فرماید: «اذا تَوَلی سعَی فِی الاَرض لیُفسِد فیها ویَهلِکَ الحَرثَ والنَسلَ واللهُ لا یُحِبُّ الفَسادِ» ساختن کشتزارها و نسل‌کشی را فساد در زمین می‌داند. و می‌دانیم که سلاح‌های میکروبی، شیمیایی، نیتروژنی و هسته‌ای بارزترین عواملی هستند که در زمین موجب فساد و افساد می‌شوند و قدرت تخریبی و گستره کشتار آن‌ها با هیچ سلاح متعارفی قابل مقایسه نیست.

یکی از ادله حرمت استفاده از سلاح‌های کشتارجمعی، آیه ۱۹۴ سوره بقره است: «فَمَن إعتَدی علیکُم اعتَدوا علیه بمِثل ما اعتَدی علَیکُم واتَّقواللهَ واعلَموا إِن الله مَعَ المُتقین». از این آیه می‌توان دو اصل «تناسب در تسلیحات جنگی» و «[[اصل تفکیک بین نظامیان و غیرنظامیان|تفکیک میان دشمن نظامی و غیر نظامی]]» را نتیجه گرفت.  

بنابر اصل تناسب در تسلیحات جنگی وقتی دشمن از سلاح ضعیف یا قوی استفاده کند، باید طرف مقابل نیز به تناسب آن سلاح، عکس‌العمل نشان دهد. درحالیکه در سلاح های کشتار جمعی این تناسب وجود ندارد و این سلاح‌ها معمولا در برابر سلاح‌های غیرهمسو و یا به صورت ابتدائی بکار برده می‌شود.

بنابر اصل تفکیک میان دشمن نظامی و غیر نظامی نیز در جنگ باید میان نظامیان وغیرنظامیان تفکیک قائل شد. گروه‌هایی همانند کودکان، زنان، پیران، بیماران، مجروحان و نیز حیوانات و اشجار و مزارع و به طور کلی محیط زیست از اهداف نظامی جدا انگاشته می‌شوند و نباید مورد تعرض قرار گیرند. علامه طباطبایی معتقد است زنان، کودکان، پیران و همانند آنها، تخصصاً از آیه اعتداء خارج‌اند.<ref>طباطبايى، الميزان، ج‏۲، ص۶۱</ref>

#«عن أبی عبدالله (ع) قال: کان رسول الله (ص) اذا أراد أن یَبعث سرِیة دَعَاهُم فأجلَسَهم بَین یدیه ثُم یقَول سیروا بِسمِ اللهِ و بالله وفی سَبیل الله وعلی ملة رَسول الله (ص) لا تغلُوا ولاتمثِلوا ولا تغدُروا ولا تقتُلوا شیخاً فانیاً ولا صَبیّاً ولا امرأة ولا تَقطَعوا شَجراً إلا أن تضطَروا إلیها...»،<ref>حر عاملى، وسائل الشيعة، ج‌۱۵، ص۵۸.</ref>  «پیامبر گرامی اسلام وقتی اراده میکرد که جنگی را با دشمن انجام دهد سپاه خویش را دور هم جمع می کرد و میفرمود حرکت کنید با نام خدا و در راه خدا و بر دین خدا پس زیاده روی نکنید و مثله نکنید و عهد نشکنید و پیر فرتوت و کودك و زنان را نکشید و درختی را قطع نکنید، مگر اینکه مضطر به آن شوید».

#«عن أبی عبدالله (ع) قال: إن النبی (ص) کان إذا أراد أن یَبعثَ أَمیراً علَی سریة أمَرَه بتَقوی اللهِ عز وجل فِی خاصة نفسِه ثمَ فی اصحَابه عامة ثم یَقول اُغزُوا بسمِ الله وفِی سَبیل الله قاتلوا مَن کَفَر بالله ولا تغدُروا ولا تغلُوا ولا تَمثلوا ولاتَقتلُوا ولیداً»<ref>حر عاملى، وسائل الشيعة، ج‌۱۵، ص۵۹.</ref>  «پیامبر وقتی که امیری را برای جنگی انتخاب میکرد همیشه او را به رعایت تقوای الهی در مورد خودش و بقیه سپاهیان امر میکرد، بعداً می فرمود: بجنگید با نام خدا و و در راه خدا و کسانی را که کفر ورزیدند را بکشید اما عهد نشکنید و زیاده روی نکنید و مثله نکنید و کودکی را نکشید».

# روایات دالّ بر حرمت مسموم كردن محل سکونت دشمن مثل روایت سکونی؛ ان النبیّ (ص) نهی ان یلقی السّم فی بلاد المشرکین»<ref>حر عاملى، وسائل الشيعة، ج‌۱۵، ص۶۲.</ref> «رسول خدا(ص) از سم پاشیدن در مناطق مشرکان نهی کرده است.» به نظر می‌رسد، منع و نهی در این روایت هرچند در مورد سم وارد شده است، لکن ملاك نهی اختصاص به سم ندارد، بلکه شامل هر گونه سلاح‌های کشتار جمعی می‌شود، زیرا فرقی میان مسموم کردن آب و یا هوا و یا زمین با استفاده از دیگر سلاح‌های غیر متعارف نیست.

[[سید محمد محمدصادق صدر|محمد صدر]] تصریح می‌کند: هرچند در روایت سکونی عنوان سم به کار رفته است، اما بی شک سم موضوعیت ندارد، بلکه از نظر ملاک هرگونه سلاح غیر متعارف را شامل است.<ref>صدر، ماوراء الفقه، ج۲، ص۳۸۴.</ref>  زیرا اگر استفاده از سم که به منطقه محدودی آسیب می رساند حرام باشد، استفاده از بمب اتم و سلاح شیمیایی به طریق اولی حرام است.

* قاعده‌ی وزر؛ مطابق «قاعده‌ی وزر» یا همان «اصل شخصی بودن مجازات»، دامنه‌ی مجازات نباید فراتر از محدوده کسانی رود که استحقاق آن را به جهت ارتکاب جرم دارند.<ref>محقق داماد، قواعد فقه،‌ ج۴، ص۱۵۸.</ref> این قاعده که برگرفته از آیه ۱۶۴ سوره انعام: «و لا تَزِرُ وازرةٌ وزرَ أُخری» است، در کتب قواعد فقهی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته<ref>محقق داماد، قواعد فقه،‌ ج۴، ص۱۵۵.</ref> و با تمسک به آن، استفاده از سلاح‌های کشتارجمعی، از آنجا که به‌شیوه‌ای گسترده و فارغ از تمایزگذاری، انجام می‌شود و افراد بی‌گناه را نیز هدف قرار می‌دهد ممنوع می‌باشد.