کاربر:Mkhaghanif/صفحه تمرین۴: تفاوت میان نسخه‌ها

یکی از عناوین ثانویه که موجب تغییر حکم واقعی اولیه به واقعی ثانویه می‌شود، ضرورت و اضطرار است. بر اساس قاعده «الضرورات تبیح المحذورات» با حدوث ضرورت، حکم اولیه مرتفع می‌شود. در کلمات فقیهان در جنگ مسلمانان با کفار این ضرورت زمانی پیش می‌آید که حفظ اصل اسلام یا جمعیت مسلمانان متوقف بر استفاده از هر ابزاری باشد.حال اگر در یک رویارویی دشمن از ابزار هسته‌ای و امثال آن استفاده کند و یا کشور مسلمان بداند که در این تقابل، در صورت عدم استفاده از سلاح غیرمتعارف، اصل دین و یا تمام جمعیت مسلمین از بین می‌رود، آیا مسلمانان اجازه دفاع و استفاده از تسلیحات کشتار جمعی را به مقدار دفع ضرورت دارند یا خیر؟

فقیهان متعددی در باب کیفیت جهاد، ملاک در جنگ را حفظ اسلام و پیروزی مسلمانان دانسته‌اند و به استفاده از هر اقدامی برای پیروزی مسلمانان فتوا داده‌اند، محقق حلی در کتاب شرائع الاسلام است که تصریح می‌کند اگر فتح از راهی به جز القاء سم و همانند آن امکان نداشته باشد جایز است و کشتن کودکان و زنان یاری‌کننده کفار هم در فرض اضطرار جایز است.<ref>محقق حلّى، شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام، ج۱، ص۲۸۳.</ref> شیخ طوسی نیز در المبسوط استفاده از هر آنچه که در کارزار، فتح مسلمین متوقف بر آن است را جایز بلکه واجب می‌داند. <ref>طوسى، المبسوط في فقه الإمامية، ج۲، ص۱۱.</ref> فخر المحققین نیز در ایضاح می‌گوید اگر توقف پیروزی بر استفاده از سمومات علیه دشمن باشد اشکال ندارد.<ref>حلّى، ایضاح الفواید، ج۱، ص۳۵۷.</ref> شمس الدين حلّى نیز میزان را پیروزی مسلمین دانسته و هر اقدامی که پیروزی متوقف بر آن است را جایز شمرده است.<ref>حلّى، معالم الدين في فقه آل ياسين، ج۱، ص۲۸۹.</ref> محقق کرکی در جامع المقاصد می‌نویسد: «يجوز المحاربة بكل ما يرجى فيه الفتح».<ref>محقق ثانى، جامع المقاصد في شرح القواعد، ج۳، ص۳۸۴.</ref> ابن جنید<ref>حلّى، مختلف الشيعة في أحكام الشريعة، ج۴، ص۳۹۱.</ref> و علامه حلی<ref>حلّى، مختلف الشيعة في أحكام الشريعة، ج۴، ص۳۹۱.</ref> از دیگر فقیهانی هستند که قائل به استفاده از هرگونه ابزار جنگی در فرض توقف پیروزی بر آن هستند. شهید ثانی ضمن برشمردن قول قائلین به حرمت استفاده از سم، مستند آنان را حمل بر کراهت می‌کند و می‌گوید: لو توقّف الفتح عليه وجب.<ref>شهيد ثانى، مسالك الأفهام، ج۳، ص۲۵.</ref> صاحب ریاض نیز استفاده از هر آنچه که به پیروزی مسلمانان منجر می‌شود را حتی در صورت عدم ضرورت جایز دانسته و روایات منع را مردود دانسته است.<ref>طباطبايى، رياض المسائل، ج۸، ص۶۹.</ref> اما آغا ضیاء عراقی قائل به تفصیل شده و برای رسیدن به پیروزی فقط استفاده از تسلیحات جنگی را جایز دانسته و استفاده از سمومات را حتی در فرض توقف پیروزی بر آن ممنوع می‌داند.<ref>عراقى، شرح تبصرة المتعلمين، ج۴، ص۴۰۴.</ref>