محمدمهدی شمس‌الدین: تفاوت میان نسخه‌ها
Hasanejraei (بحث | مشارکت‌ها) |
Hasanejraei (بحث | مشارکت‌ها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{نگارش}} | {{نگارش}} | ||
شمس‌الدین در | ==زندگینامه== | ||
محمدمهدی شمس‌الدین، در نیمه شعبان ۱۳۵۳ قمری در نجف متولد شد. پدرش، شیخ عبدالکریم شمس‌الدین، از تحصیلکردگان حوزه علمیه نجف بود و نسبش به شهید اول می‌رسید. محمدمهدی شمس‌الدین در سطوح عالی حوزوی شاگرد سید محمد روحانی، سید یوسف حکیم و سید علی علامه فانی اصفهانی بود و در دروس خارج فقه و اصول سید محسن حکیم و سید ابوالقاسم خویی حضور می‌یافت.<ref>انصاری قمی و امین، [https://jap.isca.ac.ir/article_2529_95ab1360f2ced5f72bd39b9047ae3b5c.pdf «درگذشتگان: آیت‌الله شمس‌الدین»]، مجله آینه پژوهش، ص۱۲۷.</ref> | |||
وی علاوه بر تحصیل، به تدریس و تألیف اشتغال داشت، در تأسیس منتدی النشر مشارکت داشت و نیز از استادان دانشکده فقه نجف بود.<ref>انصاری قمی و امین، [https://jap.isca.ac.ir/article_2529_95ab1360f2ced5f72bd39b9047ae3b5c.pdf «درگذشتگان: آیت‌الله شمس‌الدین»]، مجله آینه پژوهش، ص۱۲۷.</ref> وی همچنین چند سال به‌نمایندگی از بیت مرجعیت سید محسن حکیم در شهر دیوانیه عراق ساکن بود.<ref>انصاری قمی و امین، [https://jap.isca.ac.ir/article_2529_95ab1360f2ced5f72bd39b9047ae3b5c.pdf «درگذشتگان: آیت‌الله شمس‌الدین»]، ص۱۲۷.</ref> | |||
شمس‌الدین در کنار سید اسماعیل صدر، سید محمدباقر صدر، سید مرتضی عسکری، سید محمدحسین فضل‌الله، عبدالهادی فضلی و محمدمهدی آصفی از نویسندگان مجله الأضواء بودند که با حمایت سید محسن حکیم انتشار می‌یافت و در عین حال از سوی گروه‌هایی در حوزه نجف مورد مخالفت قرار می‌گرفت.<ref>[http://iscq.ir/my_doc/iscq/my_files/midi/besat%201501.pdf «آیت‌الله آصفی و حزب الدعوه»]، نشریه بعثت، ص۲.</ref> | |||
شمس‌الدین در جریان تأسیس حزب الدعوة الاسلامیه به رهبری سید محمدباقر صدر در تابستان ۱۹۵۷م، از مؤسسان آن بود.<ref>مرادی، «محمدمهدی شمس‌الدین، زندگی و زمانه و آثار»، ص۱۲۴.</ref> وی سپس در سال ۱۹۶۹م به لبنان بازگشت و به فعالیت‌های فکری و فرهنگی پرداخت و در سال ۱۹۷۵م از سوی امام موسی صدر به‌عنوان نائب رئیس مجلس اعلای اسلامی شیعیان لبنان منصوب شد و پس از ربوده شدن سید موسی صدر در ۱۹۷۸م عملاً ریاست آن را بر عهده داشت.<ref>مرادی، «محمدمهدی شمس‌الدین، زندگی و زمانه و آثار»، ص۱۲۵.</ref> | |||
شمس‌الدین در سال ۱۹۷۹م مدرسه علمیه‌ای با نام «معهد الشهید الاول» را در بیروت تأسیس کرد و از مهمترین مدارس علمیه در زمان خود بود.<ref>شاکر سلماسی، «معرفی حوزه‌های علمیه معاصر شیعه لبنان»، ص۲۴.</ref> | |||
محمدمهدی شمس‌الدین ۱۵ شوال ۱۴۲۱ق (۲۱ دی ۱۳۷۹ش) در ۶۸ سالگی در بیروت درگذشت.<ref>انصاری قمی و امین، [https://jap.isca.ac.ir/article_2529_95ab1360f2ced5f72bd39b9047ae3b5c.pdf «درگذشتگان: آیت‌الله شمس‌الدین»]، مجله آینه پژوهش، ص۱۲۸.</ref> | محمدمهدی شمس‌الدین ۱۵ شوال ۱۴۲۱ق (۲۱ دی ۱۳۷۹ش) در ۶۸ سالگی در بیروت درگذشت.<ref>انصاری قمی و امین، [https://jap.isca.ac.ir/article_2529_95ab1360f2ced5f72bd39b9047ae3b5c.pdf «درگذشتگان: آیت‌الله شمس‌الدین»]، مجله آینه پژوهش، ص۱۲۸.</ref> | ||
==فقه سیاسی== | ==فقه سیاسی== | ||
از میان نظریات موجود درباره فقه سیاسی، محمدمهدی شمس‌الدین در کنار سید محمدباقر صدر و محمدجواد مغنیه، معتقد به دولت انتخابی اسلامی است.<ref>حقیقت، «فقه سیاسی و دموکراسی»، ص۴۸.</ref> | از میان نظریات موجود درباره فقه سیاسی، محمدمهدی شمس‌الدین در کنار سید محمدباقر صدر و محمدجواد مغنیه، معتقد به دولت انتخابی اسلامی است.<ref>حقیقت، «فقه سیاسی و دموکراسی»، ص۴۸.</ref> به‌باور شمس‌الدین، فقیهان در دوره غیبت معصوم(ع) به دو منصب قضاوت و نیز بیان احکام ثابت شرعی منصوب شده‌اند و مناصب دیگری از جمله سلطه سیاسی و حاکمیت دولت برای آنان اثبات نشده است. وی همچنین معتقد است فقیهان در تدبیر امور سیاسی نائب امام معصوم نیستند و بر مردم ولایت ندارند و مقدرات سیاسی مردم به عهده خود آنها است. از نظر وی فقاهت شرط ریاست دولت منتخب اسلامی نیست و تمامی مسائل دولت و از جمله رئیس دولت با مراجعه به آرای عمومی تعیین می‌شود.<ref>کدیور، نظریه‌های دولت در فقه شیعه، ص۱۷۱-۱۷۴ به نقل از اطاعت، «مشارکت سیاسی در اندیشه فقهای شیعه»، ص۸۳.</ref> | ||
محمدمهدی شمس‌الدین با اتکا به اصل عدم ولایت افراد بر یکدیگر در فقه شیعه، معتقد است که هیچ حاکمی از مشروعیت برخوردار نیست و برترین اصل در حاکمیت افراد بر یکدیگر این است که هیچ‌کس بر دیگری حق حاکمیت ندارد و هر اقدامی برای تسلط بر دیگری، غیرقانونی و نامشروع است.<ref>شمس‌الدین، حدود مشارکت سیاسی زنان در اسلام، ص۵۴ به نقل از اطاعت، «مشارکت سیاسی در اندیشه فقهای شیعه»، ص۸۳.</ref> | محمدمهدی شمس‌الدین با اتکا به اصل عدم ولایت افراد بر یکدیگر در فقه شیعه، معتقد است که هیچ حاکمی از مشروعیت برخوردار نیست و برترین اصل در حاکمیت افراد بر یکدیگر این است که هیچ‌کس بر دیگری حق حاکمیت ندارد و هر اقدامی برای تسلط بر دیگری، غیرقانونی و نامشروع است.<ref>شمس‌الدین، حدود مشارکت سیاسی زنان در اسلام، ص۵۴ به نقل از اطاعت، «مشارکت سیاسی در اندیشه فقهای شیعه»، ص۸۳.</ref> | ||
به‌گفته حیدر حب‌الله، اندیشمند شیعه معاصر، محمدمهدی شمس‌الدین ابتدا به اسلام سیاسی باور داشت، اما از اوایل دهه ۱۹۹۰ میلادی دچار تحول فکری شد.<ref>حب‌الله، «مشخصات نظریه فراغ و قوانین بالادستی شریعت»، ص۱.</ref> | |||
==نظرات و دیدگاه‌ها== | ==نظرات و دیدگاه‌ها== | ||
| خط ۴۹: | خط ۵۲: | ||
* «آیت‌الله آصفی و حزب الدعوه»، گفتگو با سید هادی خسروشاهی، نشریه بعثت، نیمه اول تیر ۱۳۹۴، ش۱۵۰۱. | * «آیت‌الله آصفی و حزب الدعوه»، گفتگو با سید هادی خسروشاهی، نشریه بعثت، نیمه اول تیر ۱۳۹۴، ش۱۵۰۱. | ||
* اسلامی، سید حسن، «شبیه‌سازی انسان از دیدگاه شیعه؛ بررسی چهار دیدگاه»، مجله فقه، ش۴۴، تابستان ۱۳۸۴ش. | * اسلامی، سید حسن، «شبیه‌سازی انسان از دیدگاه شیعه؛ بررسی چهار دیدگاه»، مجله فقه، ش۴۴، تابستان ۱۳۸۴ش. | ||
* حب‌الله، حیدر، [http://hobbollah.com/wordpress/wp-content/uploads/2021/01/shamsaldeen.pdf «مشخصات نظریه فراغ و قوانین بالادستی شریعت: نظریه محمدمهدی شمس‌الدین»]، به‌قلم سعید نورا و مصطفی مهدوی، سایت رسمی حیدر حب‌الله. | |||
* حقیقت، سید صادق، «فقه سیاسی و دموکراسی»، فصلنامه اندیشه سیاسی در اسلام، ش۴، تابستان ۱۳۹۴ش. | * حقیقت، سید صادق، «فقه سیاسی و دموکراسی»، فصلنامه اندیشه سیاسی در اسلام، ش۴، تابستان ۱۳۹۴ش. | ||
* انصاری قمی، ناصرالدین، و سید حسن امین، [https://jap.isca.ac.ir/article_2529_95ab1360f2ced5f72bd39b9047ae3b5c.pdf «درگذشتگان: آیت‌الله شمس‌الدین»]، مجله آینه پژوهش، ش۶۷، فروردین و اردیبهشت ۱۳۸۰ش. | * انصاری قمی، ناصرالدین، و سید حسن امین، [https://jap.isca.ac.ir/article_2529_95ab1360f2ced5f72bd39b9047ae3b5c.pdf «درگذشتگان: آیت‌الله شمس‌الدین»]، مجله آینه پژوهش، ش۶۷، فروردین و اردیبهشت ۱۳۸۰ش. | ||