کاربر:Rezashams/صفحه تمرین۲: تفاوت میان نسخه‌ها
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
* بخش پنجم کتاب به «دیگر مباحث حقوق بشر» پرداخته است. «معضل برده‌داری در اسلام معاصر»، نخستین مقاله این بخش، و در مقاله دوم «حقوق غیر مسلمانان در اسلام معاصر» مورد بحث قرار گرفته است و بالاخره «تأمین اجتماعی از منظر تعالیم اسلامی» آخرین مقاله کتاب است. | * بخش پنجم کتاب به «دیگر مباحث حقوق بشر» پرداخته است. «معضل برده‌داری در اسلام معاصر»، نخستین مقاله این بخش، و در مقاله دوم «حقوق غیر مسلمانان در اسلام معاصر» مورد بحث قرار گرفته است و بالاخره «تأمین اجتماعی از منظر تعالیم اسلامی» آخرین مقاله کتاب است. | ||
نویسنده این مقالات را در فاصله سالهای ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۵ش نوشته، و به‌صورت جداگانه منتشر کرده است. لکن این مجموعه مقالات برای اولین بار به‌صورت یک کتاب مستقل توسط انتشارات کویر در سال ۱۳۸۷ش به چاپ رسیده است. از نویسنده ۱۲ مقاله مرتبط با مباحث حقوق بشر در [[دغدغه‌های حکومت دینی (کتاب)|کتاب دغدغه‌های حکومت دینی]] آمده است. این کتاب در سال ۱۳۷۹ش توسط نشر نی منتشر شده است. | نویسنده این مقالات را در فاصله سالهای ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۵ش نوشته، و به‌صورت جداگانه منتشر کرده است. لکن این مجموعه مقالات برای اولین بار به‌صورت یک کتاب مستقل توسط انتشارات کویر در سال ۱۳۸۷ش به چاپ رسیده است. از نویسنده ۱۲ مقاله مرتبط با مباحث حقوق بشر در [[دغدغه‌های حکومت دینی (کتاب)|کتاب دغدغه‌های حکومت دینی]] آمده است. این کتاب در سال ۱۳۷۹ش توسط نشر نی منتشر شده است.چاپ آثار کدیور در ایران ممنوع است و او در سالهای اخیر نوشته‌هایش را به شکل الکترونیک و از طریق وبسایت شخصی‌اش منتشر می‌کند. تعداد این کتب تا به امروز به ۱۵ جلد می‌رسد که از این میان، دو کتاب به شکل کاغذی در آلمان چاپ شده است. | ||
=== جایگاه کتاب و نویسنده === | |||
محسن کدیور متولد خرداد ماه ۱۳۳۸ فقیه، الهی‌دان و از چهره‌های نواندیش دینی شناخته می‌شود. ابتدا به تحصیل در رشته مهندسی برق در دانشگاه شیراز مشغول شد، اما به تدریج دغدغه‌های دینی باعث شد تا به تحصیل علوم اسلامی روی آورد. او از [[حسینعلی منتظری]] اجازه اجتهاد دارد و دانش‌آموخته‌ی دکتری فلسفه و حکمت اسلامی از دانشگاه تربیت مدرس تهران است و سالهاست به عنوان استاد تمام در گروه مطالعات دینی دانشگاه دوک مشغول به تدریس است. | |||
کتاب حق الناس با این که می تواند این تلنگر را به خوبی به خواننده خود بزند که می‌توان و باید به قرآن و سنت پیامبر(ص) از منظری دیگر نگریست و با بازسازی مفاهیم فقهی و کلامی در مسیر آشتی اسلام و حقوق بشر قدم برداشت، اما در طی سال هایی که از انتشار مقالات گوناگون کتاب گذشته، نقدهای بسیاری هم کدیور و کتابش را هدف قرار داده‌اند.نقدهایی که عمدتاً به سنگینی نگاه فقهی نویسنده بر مطالب کتاب خرده می‌گیرند و در واقع سعی بر اثبات این نکته دارند که اتفاقاً شیوه استدلال و نقطه نظرات محسن کدیور، غرض اصلی او را نقض می‌کند، به عبارتی دیگر، شاید پرداختن پررنگ او به قوانین لایتغیر اسلامی و دینی، بحث را در مواردی از حیز انتفاع ساقط می‌کند. اما با این وجود نمی‌توان ارزش نگاه نواندیشانه و مسالمت آمیز او را منکر شد، چرا که شاید سازش و تحمل عقیده مخالف، همان زنجیر گمشده ارتباط دینداران و غیردینداران باشد که روزگاری است در پی آنیم. عدالت و حق آدمی در اسلام معنوی، سارا رضائیه، فصلنامه نقد دینی، شماره 6، 1400ش. | |||
==بررسی و حل تعارض میان اسلام سنتی و مدرنیته== | ==بررسی و حل تعارض میان اسلام سنتی و مدرنیته== | ||
| خط ۳۸: | خط ۴۳: | ||
=== مبانی و پیشفرض‌های اسلام سنتی و اسلام غایت‌مدار === | === مبانی و پیشفرض‌های اسلام سنتی و اسلام غایت‌مدار === | ||
به باور کدیور از پیشفرض‌های نظریه اسلام غایت‌مدار پذیرش ذاتی بودن حسن و قبح و فهم مفاهیم اخلاقی چون عدل، در خارج از بستر دین است.(ص۱۵۲و۱۵۳) از دیگر مبانی او پذیرفتن عقل به عنوان یک منبع دینی، تعبدی و توقیفی نبودن احکام غیرعبادی و تکلیف عام بودن احکام شریعت است. نویسنده همانند اعلامیه جهانی حقوق بشر معتقد به اهمیت عقل جمعی آدمی است، که در پس تجارب مستمر جوامع انسانی به کشف می‌پردازد و یافته‌های خود را نهایی نمی‌داند. همچنین این نکته را نیکو می‌دارد که اندیشه حقوق بشر (ضمن احترام به تمام ادیان در حوزه خصوصی)، این حقوق را در حوزه عمومی و برای انسان بدون در نظر داشتن مذهبِ شخص، بدون قواعد الحاد و توحید، تنظیم کرده است.(ص۱۲۲-۱۲۳) | |||
نویسنده معتقد است در مبانی معرفتی، دین شناختی و انسان‌شناختیِ اسلام سنتی اولین بنیاد نبود بحثی از حقوق واقعی انسان‌ها است چرا که این حقوق فراتر از درک انسانی است. لذا صرفا آنچه در دسترس است احکام شرعی است که گرچه عادلانه تلقی می‌شود اما نسبت به دین، جنسیت، حریت و فقاهت بین انسان‌ها تفاوت است. نکته دوم ناتوانی درک عقل انسانی از امور است. سومین مسئله به‌مثابه قانون ثابت بودن تمام یا بیشتر احکام شرعی است.(ص۱۲۰-۱۲۲) | نویسنده معتقد است در مبانی معرفتی، دین شناختی و انسان‌شناختیِ اسلام سنتی اولین بنیاد نبود بحثی از حقوق واقعی انسان‌ها است چرا که این حقوق فراتر از درک انسانی است. لذا صرفا آنچه در دسترس است احکام شرعی است که گرچه عادلانه تلقی می‌شود اما نسبت به دین، جنسیت، حریت و فقاهت بین انسان‌ها تفاوت است. نکته دوم ناتوانی درک عقل انسانی از امور است. سومین مسئله به‌مثابه قانون ثابت بودن تمام یا بیشتر احکام شرعی است.(ص۱۲۰-۱۲۲) | ||
==تطبیق نظریه اسلام غایت‌مدار بر موارد تعارض== | ==تطبیق نظریه اسلام غایت‌مدار بر موارد تعارض== | ||
محسن کدیور احکام شرعی از دیدگاه اسلام سنتی را مطابق آرای مشهور فقیهان(ص۱۱۵) و مستند به قرآن و احادیث معتبر می‌داند. او ناسازگاری با حقوق بشر را در چند محور پیش‌رو می‌بیند: ۱.عدم تساوی حقوقی غیر مسلمانان با مسلمانان ۲.عدم تساوی حقوقی زنان با مردان ۳.عدم تساوی حقوق بردگان با انسان‌های آزاد ۴.عدم تساوی عوام با فقیهان در حوزه امور عمومی ۵.آزادی عقیده و مذهب و مجازات ارتداد ۶.مجازات‌های خودسرانه، مجازات‌های خشن و شکنجه(ص۹۶-۱۱۴)در ادامه برخی از موارد را بررسی خواهیم کرد: | محسن کدیور احکام شرعی از دیدگاه اسلام سنتی را مطابق آرای مشهور فقیهان(ص۱۱۵) و مستند به قرآن و احادیث معتبر می‌داند. او ناسازگاری با حقوق بشر را در چند محور پیش‌رو می‌بیند: ۱.عدم تساوی حقوقی غیر مسلمانان با مسلمانان ۲.عدم تساوی حقوقی زنان با مردان ۳.عدم تساوی حقوق بردگان با انسان‌های آزاد ۴.عدم تساوی عوام با فقیهان در حوزه امور عمومی ۵.آزادی عقیده و مذهب و مجازات ارتداد ۶.مجازات‌های خودسرانه، مجازات‌های خشن و شکنجه(ص۹۶-۱۱۴)در ادامه برخی از موارد را بررسی خواهیم کرد: | ||