فقه معاصر:پیش‌نویس رحم جایگزین: تفاوت میان نسخه‌ها
Mkhaghanif (بحث | مشارکت‌ها) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
=== نظریه حرمت استفاده از رحم جایگزین=== | === نظریه حرمت استفاده از رحم جایگزین=== | ||
فقیهان چندی همچون حضرات آیات خویی،<ref>خویی، فقه الاعذار الشرعیة والمسائل الطبیة، ص۱۷۵.</ref> فاضل لنکرانی،<ref>فاضل لنکرانی، احکام پزشکان و بیماران، ص۹۶.</ref> تبریزی،<ref>تبریزی، استفتائات جدید، ج۲، ص۴۵۶.</ref> وحید خراسانی،<ref>پایگاه اطلاع رسانی آیت اللّه وحید خراسانی به نشانی wahidkhorasani.com بخش استفتائات | فقیهان چندی همچون حضرات آیات خویی، <ref>خویی، فقه الاعذار الشرعیة والمسائل الطبیة، ص۱۷۵.</ref> فاضل لنکرانی، <ref>فاضل لنکرانی، احکام پزشکان و بیماران، ص۹۶.</ref> تبریزی، <ref>تبریزی، استفتائات جدید، ج۲، ص۴۵۶.</ref> وحید خراسانی، <ref>پایگاه اطلاع رسانی آیت اللّه وحید خراسانی به نشانی wahidkhorasani.com بخش استفتائات پزشکی، لقاح مصنوعی.</ref> و فیاض<ref>پایگاه اطلاع رسانی آیت اللّه فیاض به نشانی alfayadh.org بخش استفتائات، مسائل جدید پزشکی</ref> قائل به حرمت استفاده از رحم جایگزین برای باروری زوجین شده‌اند. | ||
شوپایی جویباری دلیل بر این نظریه را این گونه تبیین نموده است: دلیل حرمت افراغ منی در رحم زن اجنبی اطلاق دارد و شامل منی تلقیح یافته با تخمک نیز می‌شود،<ref>رضانیا معلم، باروری‌های پزشکی از دیدگاه فقه و حقوق، ص۲۵۳.</ref> از آنجا که منی مرد منشأ تولد فرزند است نباید در رحم زن اجنبی که با او علقه زوجیت ندارد قرار بگیرد. به عبارت دیگر بین تولید نسل و رابطه زوجیت در شریعت مقدس اسلام ملازمه وجود دارد. و شخص مسلمان نمی‌تواند از کسی که با او علقه زوجیت ندارد و اجنبی است بچه‌دار شود. از سوی دیگر با تکیه بر این مبنا که ملاک مادری، صاحب رحم بودن است لذا طفلی که از این طریق متولد شود، در واقع از مرد(صاحب اسپرم) و زنی(زن صاحب رحم) متولد شده که با هم علقه زوجیت ندارند. در حالیکه در اسلام موضع مقرر شرعی برای اسپرم مرد منحصر در رحم همسرش می‌باشد.<ref>مؤمن، کلمات سدیده، ص۹۲.</ref> | شوپایی جویباری دلیل بر این نظریه را این گونه تبیین نموده است: دلیل حرمت افراغ منی در رحم زن اجنبی اطلاق دارد و شامل منی تلقیح یافته با تخمک نیز می‌شود، <ref>رضانیا معلم، باروری‌های پزشکی از دیدگاه فقه و حقوق، ص۲۵۳.</ref> از آنجا که منی مرد منشأ تولد فرزند است نباید در رحم زن اجنبی که با او علقه زوجیت ندارد قرار بگیرد. به عبارت دیگر بین تولید نسل و رابطه زوجیت در شریعت مقدس اسلام ملازمه وجود دارد. و شخص مسلمان نمی‌تواند از کسی که با او علقه زوجیت ندارد و اجنبی است بچه‌دار شود. از سوی دیگر با تکیه بر این مبنا که ملاک مادری، صاحب رحم بودن است لذا طفلی که از این طریق متولد شود، در واقع از مرد(صاحب اسپرم) و زنی(زن صاحب رحم) متولد شده که با هم علقه زوجیت ندارند. در حالیکه در اسلام موضع مقرر شرعی برای اسپرم مرد منحصر در رحم همسرش می‌باشد.<ref>مؤمن، کلمات سدیده، ص۹۲.</ref> | ||
[[محمدجواد فاضل لنکرانی|فاضل لنکرانی]] نیز استدلال کرده است که: دلیل لزوم حفظ فرج بر زن مسلمان هم این صورت را می‌گیرد، زن مسلمان باید از هر فعل مرتبط با فرج مثل استیلاد از غیر همسرش اجتناب کند، لذا زن مسلمان حق باردار شدن از مردی که با او رابطه زوجیت ندارد نخواهد داشت، پس حق ندارد رحم خود را منبت و جایگاه برای نطفه تلقیح یافته مرد اجنبی قرار دهد و از او بچه‌دار شود. <ref>فاضل لنکرانی، بررسی فقهی حقوقی تلقیح مصنوعی، ص۱۳۹.</ref> | [[محمدجواد فاضل لنکرانی|فاضل لنکرانی]] نیز استدلال کرده است که: دلیل لزوم حفظ فرج بر زن مسلمان هم این صورت را می‌گیرد، زن مسلمان باید از هر فعل مرتبط با فرج مثل استیلاد از غیر همسرش اجتناب کند، لذا زن مسلمان حق باردار شدن از مردی که با او رابطه زوجیت ندارد نخواهد داشت، پس حق ندارد رحم خود را منبت و جایگاه برای نطفه تلقیح یافته مرد اجنبی قرار دهد و از او بچه‌دار شود. <ref>فاضل لنکرانی، بررسی فقهی حقوقی تلقیح مصنوعی، ص۱۳۹.</ref> | ||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
=== نظریه جواز استفاده از رحم جایگزین=== | === نظریه جواز استفاده از رحم جایگزین=== | ||
گروهی از فقیهان شیعه از جمله حضرات آیات سیستانی،<ref>پایگاه اطلاع رسانی آیت اللّه سیستانی به نشانی sistani.org بخش پرسش و پاسخ، لقاح مصنوعی.</ref> خامنه‌ای،<ref>خامنه‌ای، اجوبة الاستفتائات، س۱۲۷۲.</ref> مکارم شیرازی،<ref>مکارم شیرازی، احکام پزشکی، ص۷۵.</ref> صافی گلپایگانی،<ref>صافی گلپایگانی، جامع الاحکام، ج۲، ص۵۳.</ref> شبیری زنجانی،<ref>پایگاه اطلاع رسانی آیت اللّه شبیری زنجانی به نشانی zanjani.ir.</ref> منتظری،<ref>منتظری، احکام پزشکی، ص۹۲.</ref> موسوی اردبیلی،<ref>پایگاه اطلاع رسانی آیت اللّه موسوی اردبیلی به نشانی ardebili.com، بخش استفتائات.</ref> و هاشمی شاهرودی <ref>پایگاه اطلاع رسانی آیت اللّه هاشمی شاهرودی به نشانی hashemishahroudi.org بخش استفتائات.</ref> قائل به جواز استفاده از رحم جایگزین شده‌اند. | گروهی از فقیهان شیعه از جمله حضرات آیات سیستانی، <ref>پایگاه اطلاع رسانی آیت اللّه سیستانی به نشانی sistani.org بخش پرسش و پاسخ، لقاح مصنوعی.</ref> خامنه‌ای، <ref>خامنه‌ای، اجوبة الاستفتائات، س۱۲۷۲.</ref> مکارم شیرازی، <ref>مکارم شیرازی، احکام پزشکی، ص۷۵.</ref> صافی گلپایگانی، <ref>صافی گلپایگانی، جامع الاحکام، ج۲، ص۵۳.</ref> شبیری زنجانی، <ref>پایگاه اطلاع رسانی آیت اللّه شبیری زنجانی به نشانی zanjani.ir.</ref> منتظری، <ref>منتظری، احکام پزشکی، ص۹۲.</ref> موسوی اردبیلی، <ref>پایگاه اطلاع رسانی آیت اللّه موسوی اردبیلی به نشانی ardebili.com، بخش استفتائات.</ref> و هاشمی شاهرودی <ref>پایگاه اطلاع رسانی آیت اللّه هاشمی شاهرودی به نشانی hashemishahroudi.org بخش استفتائات.</ref> قائل به جواز استفاده از رحم جایگزین شده‌اند. | ||
[[سید محمدرضا سیستانی]] برای اثبات این نظریه استدلال کرده است که در فرایند استفاده از رحم جایگزین عنوان و فعل حرامی محقق نمی‌شود،<ref>سیستانی، وسائل الانجاب الصناعیة، ص۱۱۳.</ref> چون موضوع حرمت در روایات، افراغ منی در رحم زن اجنبی است، و در روش اجاره رحم منی مرد وارد رحم زن دیگری نمی‌شود، بلکه جنین و سلول تلقیح یافته شده وارد رحم زن (مادر جانشین) می‌شود که عنوان جدیدی غیر از منی مرد است، پس عنوان افراغ منی صادق نیست. | [[سید محمدرضا سیستانی]] برای اثبات این نظریه استدلال کرده است که در فرایند استفاده از رحم جایگزین عنوان و فعل حرامی محقق نمی‌شود، <ref>سیستانی، وسائل الانجاب الصناعیة، ص۱۱۳.</ref> چون موضوع حرمت در روایات، افراغ منی در رحم زن اجنبی است، و در روش اجاره رحم منی مرد وارد رحم زن دیگری نمی‌شود، بلکه جنین و سلول تلقیح یافته شده وارد رحم زن (مادر جانشین) می‌شود که عنوان جدیدی غیر از منی مرد است، پس عنوان افراغ منی صادق نیست. | ||
از سوی دیگر از دلایل لزوم حفظ فرج همچون آیه ۲۳ سوره مؤمنون: (وَالَّذِينَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حَافِظُونَ إِلاَّ عَلَى أَزْوَاجِهِمْ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُمْ) و آیات دیگر استفاده می‌شود که بر زن مسلمان لازم است از هر فعل مرتبط با فرج در ارتباط با غیر زوج، خودش را حفظ نماید. ولی متفاهم عرفی از این دلیل آن است که آنچه با حفظ فرج منافات دارد آن است که منی اجنبی ابتداء و مستقیم بخواهد وارد رحم زن شود، ولی در روش رحم جایگزین منی مرد وارد رحم نمی‌شود. بلکه جنین تلقیح یافته وارد رحم زن می‌شود و رحم زن تنها ظرف نگهداری جنین می‌شود. لذا با توجه به عدم شمول ادله حرمت، باید به اصول ترخیصیه مثل اصالة البرائه و اصالة الحلیة رجوع کنیم که نتیجه آن حکم به جواز استفاده از روش رحم جانشین است.<ref>بابکی، رحم جایگزین از دیدگاه فقه معاصر، ص۱۰۹.</ref> | از سوی دیگر از دلایل لزوم حفظ فرج همچون آیه ۲۳ سوره مؤمنون: (وَالَّذِينَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حَافِظُونَ إِلاَّ عَلَى أَزْوَاجِهِمْ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُمْ) و آیات دیگر استفاده می‌شود که بر زن مسلمان لازم است از هر فعل مرتبط با فرج در ارتباط با غیر زوج، خودش را حفظ نماید. ولی متفاهم عرفی از این دلیل آن است که آنچه با حفظ فرج منافات دارد آن است که منی اجنبی ابتداء و مستقیم بخواهد وارد رحم زن شود، ولی در روش رحم جایگزین منی مرد وارد رحم نمی‌شود. بلکه جنین تلقیح یافته وارد رحم زن می‌شود و رحم زن تنها ظرف نگهداری جنین می‌شود. لذا با توجه به عدم شمول ادله حرمت، باید به اصول ترخیصیه مثل اصالة البرائه و اصالة الحلیة رجوع کنیم که نتیجه آن حکم به جواز استفاده از روش رحم جانشین است.<ref>بابکی، رحم جایگزین از دیدگاه فقه معاصر، ص۱۰۹.</ref> | ||
| خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
* سبحانی، جعفر، پایگاه اطلاع رسانی به آدرس: www.tohid.ir | * سبحانی، جعفر، پایگاه اطلاع رسانی به آدرس: www.tohid.ir | ||
* سیستانی، سید محمد رضا، وسائل الانجاب الصناعیة، چاپ اول، بیروت، دار المؤرخ العربی، ۲۰۰۴م. | * سیستانی، سید محمد رضا، وسائل الانجاب الصناعیة، چاپ اول، بیروت، دار المؤرخ العربی، ۲۰۰۴م. | ||
* | * سیستانی، سید علی، پایگاه اطلاع رسانی به آدرس: www.sistani.org | ||
* شبیری زنجانی، سید موسی، پایگاه اطلاع رسانی به آدرس: : www.zanjani.ir | * شبیری زنجانی، سید موسی، پایگاه اطلاع رسانی به آدرس: : www.zanjani.ir | ||
* شوپایی جویباری، حسین، تقریرات درس خارج فقه (مسائل مستحدثه)، مخطوط، قم، ۱۳۹۲ش. | * شوپایی جویباری، حسین، تقریرات درس خارج فقه (مسائل مستحدثه)، مخطوط، قم، ۱۳۹۲ش. | ||
| خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
* فاضل لنکرانی، محمد، احکام پزشکان و بیماران، قم، مرکز فقهی ائمه اطهار، [بی تا]. | * فاضل لنکرانی، محمد، احکام پزشکان و بیماران، قم، مرکز فقهی ائمه اطهار، [بی تا]. | ||
* فتاحی معصوم، سید حسین، مجموعه مقالات و گفتارهای سومین همایش دیدگاه‌های اسلام در پزشکی، معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، زمستان ۱۳۸۴ش. | * فتاحی معصوم، سید حسین، مجموعه مقالات و گفتارهای سومین همایش دیدگاه‌های اسلام در پزشکی، معاونت پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، زمستان ۱۳۸۴ش. | ||
* فیاض، محمداسحاق، پایگاه اطلاع رسانی به آدرس: | * فیاض، محمداسحاق، پایگاه اطلاع رسانی به آدرس: www.alfayadh.org | ||
* مرکز ناباروری حضرت مریم(۳) | * مرکز ناباروری حضرت مریم(۳) www.ivfsari.com | ||
* مکارم شیرازی، ناصر، احکام پزشکی، چاپ اول، قم، مدرسه امیرالمؤمنین(ع)، ۱۴۲۹ق. | * مکارم شیرازی، ناصر، احکام پزشکی، چاپ اول، قم، مدرسه امیرالمؤمنین(ع)، ۱۴۲۹ق. | ||
* منتظری، حسینعلی، استفتائات، تهران، نشر سایه، ۱۳۸۵ش. | * منتظری، حسینعلی، استفتائات، تهران، نشر سایه، ۱۳۸۵ش. | ||