کاربر:Bazeli/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها
| خط ۸۱: | خط ۸۱: | ||
=== حسن عدل و قبح ظلم === | === حسن عدل و قبح ظلم === | ||
در فصل دوم از بخش نخست، پس از بیان پیشینه، جایگاه و تعریف و دلایل مسئله حُسن عدالت و قُبح ظلم،(ص۷۶-۹۳) نقش و تأثیر این مسئله در فقه بیان شده است. از جمله نتایج این بحث در فقه و اصول عبارتند از: لزوم اطاعت از خدا، حجیت قطع و قاعده قبح عقاب بلابیان مبتنی بر قبح ظلم(ص۹۴-۹۶) و تأسس قاعده فقهی عدالت.(ص۱۰۰) | |||
برخی از گزاره‌های فقهی که از قاعده حسن عدل و قبح ظلم استنباط شده یا می‌شود، از این قرار است: | |||
* امضا و تأیید مالکیت خصوصی با ملاک قبح و نفی ظلم؛(ص۹۸) | |||
* براساس حَسَن بودن عدالت، اگر شخصی کالایی را غصب کرد و آن کالا به حسب زمان و مکان‌های مختلف، ارزش متفاوتی داشت، در صورتی که مالک، غاصب را در مکانی غیر از مکان غصب ببنید می‌توان مثل یا قیمت آن کالا را در همان مکان از غاصب مطالبه کند،(ص۹۷و۹۸) | |||
* لزوم پرداخت قیمت کالای تلف شده براساس قبیح بودن ظلم(ص۹۹) | |||
* احترام اموال کافر ذمی براساس قبح ظلم(ص۹۹) | |||
* | |||
* | |||
* مرجِّح بودن عدالت برای انتخاب یک نظریه در جایی که در میان نظرهای فقهی اختلاف نظر وجود دارد: در جایی که اختلاف نظر وجود دارد، برای انتخاب بهترین نظر می‌توان از عدالت و انصاف را دخالت دارد و آن را ملاک قرار داد. برای نمونه یکی از قرائن حرمت احتکار، حکم عقل به قبح ظلم بیان شده است.(ص۱۰۳و۱۰۴) | |||
* تضییق مفاد متون دینی: یکی از نتایج حسن عدل و قبح ظلم، تصرف در ادله نقلی به صورت تقیید یا تخصص است.(ص۱۰۴) | |||
* توسعه موضوع احکام: مثلا فقها در مواردی که حرمت چیزی به ملاک قبح ظلم است، آن را به هر مصداقی که ظلم بر آن صدق کند، توسعه داده‌اند مانند احتکار که روایات تنها به چند کالای خاص منحصر است؛ ولی برخی از فقها آن را به هم طعام‌ها و هر آنچه که مردم بدان نیازمندند، توسعه دادند و دلیل آن را قبح ظلم و عدم رضایت شارع ذکر کرده‌اند.(ص۱۰۵و۱۰۶) | |||
* '''طرد روایات (ر.ک: ص۱۰۶)''' | |||
* '''اشتراط عدالت در مناصب اجتماعی....(ص۱۰۷)'''<br /> | |||
== تأثیر مبحث افعال و صفات الهی در اجتهاد == | == تأثیر مبحث افعال و صفات الهی در اجتهاد == | ||
از میان افعال و صفات الهی، تأثیر پنج صفت و فعل خداوند در استنباط گزاره‌های فقهی مورد پژوهش قرار گرفته است. آن پنج صفت و فعل عبارتند از: عدل الهی، حکمت الهی، لطف الهی، تکلیف الهی و قانون‌گذاری اختصاصی الهی.(ص۱۸۶) | از میان افعال و صفات الهی، تأثیر پنج صفت و فعل خداوند در استنباط گزاره‌های فقهی مورد پژوهش قرار گرفته است. آن پنج صفت و فعل عبارتند از: عدل الهی، حکمت الهی، لطف الهی، تکلیف الهی و قانون‌گذاری اختصاصی الهی.(ص۱۸۶) | ||