کاربر:Bazeli/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها
| خط ۸۱: | خط ۸۱: | ||
در فصل دوم از بخش نخست، پس از بیان پیشینه، جایگاه و تعریف و دلایل مسئله حُسن عدالت و قُبح ظلم،(ص۷۶-۹۳) نقش و تأثیر این مسئله در فقه بیان شده است. از جمله نتایج این بحث در فقه و اصول عبارتند از: | در فصل دوم از بخش نخست، پس از بیان پیشینه، جایگاه و تعریف و دلایل مسئله حُسن عدالت و قُبح ظلم،(ص۷۶-۹۳) نقش و تأثیر این مسئله در فقه بیان شده است. از جمله نتایج این بحث در فقه و اصول عبارتند از: | ||
* مرجِّح بودن عدالت برای انتخاب یک نظریه در جایی که در میان نظرهای فقهی اختلاف نظر وجود دارد: در جایی که اختلاف نظر وجود دارد، برای انتخاب بهترین نظر می‌توان از عدالت و انصاف را دخالت دارد و آن را ملاک قرار داد. برای نمونه یکی از قرائن حرمت احتکار، حکم عقل به قبح ظلم بیان شده است.(ص۱۰۳و۱۰۴) | |||
*مرجِّح بودن عدالت برای انتخاب یک نظریه در جایی که در میان نظرهای فقهی اختلاف نظر وجود دارد: در جایی که اختلاف نظر وجود دارد، برای انتخاب بهترین نظر می‌توان از عدالت و انصاف را دخالت دارد و آن را ملاک قرار داد. برای نمونه یکی از قرائن حرمت احتکار، حکم عقل به قبح ظلم بیان شده است.(ص۱۰۳و۱۰۴) | |||
* تضییق مفاد متون دینی: یکی از نتایج حسن عدل و قبح ظلم، تصرف در ادله نقلی به صورت تقیید یا تخصص است.(ص۱۰۴) | * تضییق مفاد متون دینی: یکی از نتایج حسن عدل و قبح ظلم، تصرف در ادله نقلی به صورت تقیید یا تخصص است.(ص۱۰۴) | ||
* توسعه موضوع احکام: مثلا فقها در مواردی که حرمت چیزی به ملاک قبح ظلم است، آن را به هر مصداقی که ظلم بر آن صدق کند، توسعه داده‌اند مانند احتکار که روایات تنها به چند کالای خاص منحصر است؛ ولی برخی از فقها آن را به هم طعام‌ها و هر آنچه که مردم بدان نیازمندند، توسعه دادند و دلیل آن را قبح ظلم و عدم رضایت شارع ذکر کرده‌اند.(ص۱۰۵و۱۰۶) | * توسعه موضوع احکام: مثلا فقها در مواردی که حرمت چیزی به ملاک قبح ظلم است، آن را به هر مصداقی که ظلم بر آن صدق کند، توسعه داده‌اند مانند احتکار که روایات تنها به چند کالای خاص منحصر است؛ ولی برخی از فقها آن را به هم طعام‌ها و هر آنچه که مردم بدان نیازمندند، توسعه دادند و دلیل آن را قبح ظلم و عدم رضایت شارع ذکر کرده‌اند.(ص۱۰۵و۱۰۶) | ||
طرد روایاتی که با حسن عدل و قبح ظلم ناسازگارند،(ص۱۰۶) اشتراط عدالت در مناصب اجتماعی،(ص۱۰۷)، تأسیس قاعده فقهی عدالت،(ص۱۰۰) حجیت قطع، قاعده قبح عقاب بلابیان مبتنی بر قبح ظلم(ص۹۴-۹۶) از دیگر پیامدهای این قاعده در فقه و اصول است. | |||
برخی از گزاره‌های فقهی که از قاعده حسن عدل و قبح ظلم استنباط شده یا | برخی از گزاره‌های فقهی که از قاعده حسن عدل و قبح ظلم استنباط شده یا قابل استنباط است، عبارتند از: | ||
* امضا و تأیید مالکیت خصوصی با ملاک قبح و نفی ظلم؛(ص۹۸) | * امضا و تأیید مالکیت خصوصی با ملاک قبح و نفی ظلم؛(ص۹۸) | ||
* براساس حَسَن بودن عدالت، اگر شخصی کالایی را غصب کرد و آن کالا به حسب زمان و مکان‌های مختلف، ارزش متفاوتی داشت، در صورتی که مالک، غاصب را در مکانی غیر از مکان غصب ببنید می‌توان مثل یا قیمت آن کالا را در همان مکان از غاصب مطالبه | * براساس حَسَن بودن عدالت، اگر شخصی کالایی را غصب کرد و آن کالا به حسب زمان و مکان‌های مختلف، ارزش متفاوتی داشت، در صورتی که مالک، غاصب را در مکانی غیر از مکان غصب ببنید می‌توان مثل یا قیمت آن کالا را در همان مکان از غاصب مطالبه کند؛(ص۹۷و۹۸) | ||
* لزوم پرداخت قیمت کالای تلف شده براساس قبیح بودن | * لزوم پرداخت قیمت کالای تلف شده براساس قبیح بودن ظلم؛(ص۹۹) | ||
* احترام اموال کافر ذمی براساس قبح ظلم(ص۹۹) | * احترام اموال کافر ذمی براساس قبح ظلم.(ص۹۹) | ||
=== آزادی و نفی ولایت === | === آزادی و نفی ولایت === | ||