|
|
| خط ۵۲: |
خط ۵۲: |
| به گفته سیدمحسن مرتضوی [[مطلوبیت تکثیر نسل]](فرزند آوری) از موضوعاتی است که برخی آیات<ref>کهف، ۴۶؛ نحل، ۷۲ و نوح، ۱۰-۱۲.</ref> و روایات متعدد باب تشویق به فرزندآوری همچون «أَكْثِرُوا الْوَلَدَ أُكَاثِرْ بِكُمُ الْأُمَمَ غَداً؛ فرزندان زیادی داشته باشید تا در قیامت بوسیله زیادی شما بر امت‌های دیگر، افتخار کنم»<ref>کلینی، کافی، ج۶، ص۲، کتاب العقیقة، باب فضل الولد، ح۳.</ref> و احادیث نهی از [[عزل]](بیرون ریختن منی) بر آن دلالت می‌کند(ص۲۰-۲۳). وی در ادامه می‌گوید فرزندآوری و تکثیر نسل به طور مطلق و در همه زمانها مطلوب است؛ اما در مقابل، برخی مطلوبیت تولید نسل را مخصوص زمان پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) می‌دانند (ص۲۴-۲۵). | | به گفته سیدمحسن مرتضوی [[مطلوبیت تکثیر نسل]](فرزند آوری) از موضوعاتی است که برخی آیات<ref>کهف، ۴۶؛ نحل، ۷۲ و نوح، ۱۰-۱۲.</ref> و روایات متعدد باب تشویق به فرزندآوری همچون «أَكْثِرُوا الْوَلَدَ أُكَاثِرْ بِكُمُ الْأُمَمَ غَداً؛ فرزندان زیادی داشته باشید تا در قیامت بوسیله زیادی شما بر امت‌های دیگر، افتخار کنم»<ref>کلینی، کافی، ج۶، ص۲، کتاب العقیقة، باب فضل الولد، ح۳.</ref> و احادیث نهی از [[عزل]](بیرون ریختن منی) بر آن دلالت می‌کند(ص۲۰-۲۳). وی در ادامه می‌گوید فرزندآوری و تکثیر نسل به طور مطلق و در همه زمانها مطلوب است؛ اما در مقابل، برخی مطلوبیت تولید نسل را مخصوص زمان پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) می‌دانند (ص۲۴-۲۵). |
|
| |
|
| نگارنده چهار اشکال درباره مطلوبیت تولید نسل زیاد مطرح می‌کند: | | نگارنده چهار اشکال درباره مطلوبیت تولید نسل زیاد مطرح کرده و پاسخ آنها را نیز ذکر کرده است: در گذشته فرزندان زیاد نشانه قدرت بود، اما امروزه این دیدگاه کمرنگ شده که نویسنده با تاکید بر دائمی بودن اهمیت فرزندآوری از طاهر آیات و روایت پاسخ داده است (ص۲۵-۲۶)؛ برخی روایات مانند «قِلَّةُ الْعِيَالِ أَحَدُ الْيَسَارَيْن؛ کمی اعضای خانواده، یکی از دو راحتی است»<ref>صدوق، خصال، ص۴۴۷، ح۹.</ref> کمی اعضای خانواده را توصیه کرده‌اند، اما توضیح داده شده که این توصیه‌ها به کاهش هزینه‌ها اشاره دارد و با تکثیر نسل در تضاد نیست (ص۲۸)؛ در بعضی دعاها<ref>کلینی، کافی، ج۲، ص۱۴۰، کتاب الایمان و الکفر، باب الکفاف، ح۳.</ref> برای دشمنان زیادی فرزندان خواسته شده که نویسنده این را برای افزایش وزر و وبال آنها می‌داند و تأکید دارد که کثرت مسلمانان موجب تقویت جامعه اسلامی است (ص۲۹-۳۰) و آیه 28 سوره انفال که فرزندان را فتنه معرفی می‌کند، به معنای آزمون الهی است و تناقضی با مطلوبیت فرزندآوری ندارد (ص۳۱). |
| ===اشکال اول===
| |
| در گذشته داشتن فرزندان زیاد نشانه‌ای از قدرت و مایه افتخار مردم به شمار می‌رفت، اما امروزه این دیدگاه به همان شکل وجود ندارد؛ بنابراین تکثیر نسل در همه زمانها مطلوب نیست؟ | |
| | |
| نویسنده در پاسخ بیان می‌کند که دائمی بودن اهمیت فرزندآوری از ظاهر آیات و روایات مشخص است و دلیلی نداریم که از این مفهوم فاصله بگیریم. علاوه بر این، برخی روایات مانند حدیث نبوی <ref>کلینی، کافی، ج۶، ص۲، کتاب العقیقة، باب فضل الولد، ح۳.</ref> نشان می‌دهد که افتخار به کثرت مسلمانان در برابر سایر امت‌ها محدود به صدر اسلام نبوده و در همه زمانها مصداق دارد. (ص۲۵-۲۶) | |
| | |
| ===اشکال دوم===
| |
| در برخی روایات، مانند «قِلَّةُ الْعِيَالِ أَحَدُ الْيَسَارَيْن؛ کمی اعضای خانواده، یکی از دو راحتی است»<ref>صدوق، خصال، ص۴۴۷، ح۹.</ref>، به کم بودن اعضای خانواده توصیه شده است که ممکن است با مسئله تکثیر نسل در تضاد به نظر برسد.
| |
| | |
| مرتضوی در پاسخ به این موضوع می‌گوید: اولاً، میان کمی اعضای خانواده و کاهش هزینه‌ها ارتباط الزامی وجود ندارد. ممکن است یک خانواده پرجمعیت به دلیل برکت زیادی فرزندان، از رزق و رفاه بیشتری برخوردار باشد. ثانیاً، واژه «عیال» تنها به فرزندان محدود نمی‌شود و شامل همسر نیز می‌گردد. بنابراین، می‌توان این روایات را این‌گونه تفسیر کرد که منظور از کمی عیال، کم بودن تعداد همسران است.(ص۲۷) ثالثاً، روایات مربوط به کثرت فرزندان به مطلوبیت شرعی افزایش نسل اشاره دارند، در حالی که روایات مربوط به کمی اعضای خانواده یک واقعیت خارجی را بیان می‌کنند که کاهش تعداد اعضا می‌تواند موجب آسایش و راحتی باشد. بنابراین، میان این دو دسته از روایات هیچ تعارضی وجود ندارد (ص۲۸).
| |
| | |
| ===اشکال سوم===
| |
| اگر داشتن فرزند زیاد از نظر شرعی مطلوب است، چرا در برخی دعاها برای دشمنان در مقام نفرین، زیادی فرزندان درخواست شده است؟<ref>کلینی، کافی، ج۲، ص۱۴۰، کتاب الایمان و الکفر، باب الکفاف، ح۳.</ref>
| |
| | |
| نویسنده پاسخ می‌دهد که کثرت فرزندان برای دشمنانی که در گمراهی هستند، باعث افزایش وزر و وبال آنها می‌شود و مسئولیت‌شان را سنگین‌تر می‌کند. به همین دلیل، در برخی دعاها عقیم شدن دشمنان درخواست شده است تا مسلمانان از شر و آزار آنها در امان بمانند. بنابراین، درخواست زیادی فرزندان برای دشمنان، خواسته حقیقی اهل بیت(ع) نبوده است. اما افزایش تعداد مسلمانان موجب خشنودی پیامبر(ص) و تقویت جامعه اسلامی می‌شود (ص۲۹-۳۰). | |
| | |
| ===اشکال چهارم===
| |
| در آیه 28 سوره انفال، فرزند به عنوان فتنه معرفی شده است. این سؤال پیش می‌آید که چگونه فتنه بودن فرزند با مطلوبیت تکثیر نسل سازگار است؟
| |
| | |
| محسن مرتضوی در این باره توضیح می‌دهد که بر اساس برخی آیات دیگر، از جمله آیه 12 سوره نوح، فرزند یکی از نعمت‌های الهی به شمار می‌رود و واژه "فتنه" به معنای آزمایش است. بنابراین، وجود فرزندان زیاد با مفهوم فتنه بودن آنها تناقضی ندارد؛ زیرا تکثیر نسل از نظر شرعی امری مطلوب است، اما والدین از طریق فرزندان خود مورد آزمایش الهی قرار می‌گیرند (ص ۳۱).
| |
|
| |
|
| ===محدود کردن فرزندآوری=== | | ===محدود کردن فرزندآوری=== |