کاربر:Bazeli/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها
| خط ۱۴۸: | خط ۱۴۸: | ||
در خاتمه بخش چهارم، نقش امامت در هشت مسئله فقهی به صورت خیلی خلاصه ذکر شده است.(ص۷۳۶-۷۴۰) | در خاتمه بخش چهارم، نقش امامت در هشت مسئله فقهی به صورت خیلی خلاصه ذکر شده است.(ص۷۳۶-۷۴۰) | ||
== تأثیرگذاری ویژگی‌های شریعت بر نظریه‌های فقهی و اجتهاد | == تأثیرگذاری ویژگی‌های شریعت بر اجتهاد و نظریه‌های فقهی == | ||
سه ویژگی جامعیت، جاودانگی و جهان‌شمولی شریعت اسلام و تأثیر آنها در استنباط فقهی در سه فصل نهایی کتاب مورد بحث قرار گرفته‌اند. | |||
در فصل هجدهم، پیشینه، معنا و دیدگاه‌های مختلف و دلایل آنها درباره جامعیت و کمال شریعت مطرح و سپس تأثیر آنها در فقه و اصول بررسی شده است. مسئله کلامی جامعیت شریعت یکی از مسائل زیربنایی فقه و اصول عنوان شده است تا جایی که از نظر فقها و اصولیون، یکی از معانی آن خالی نبودن هیچ واقعه‌ای از حکم شرعی است.(ص۷۴۵) دیدگاه مشهور و بسیاری از متکلمان و فقیهان امامیه این است که هدف و رسالت دین و شریعت اسلام، سعادت دنیا و آخرت انسان است و منحصر به سعادت اخروی نیست.(ص۷۶۰و۷۶۱) با این حال، آنان در این مسئله اختلاف‌نظر دارند که آیا دین صرفاً خطوط و قواعد کلی در هر زمینه‌ای را بیان کرده و استخراج جزئیات را به کارشناسان واگذار کرده است یا اینکه جزئیات تمام امور را بیان کرده است؟ سه دیدگاه بیان شده است: اول: جامعیت شریعت در ارائه اصول و کلیات؛ دوم: دیدگاه اصولیون مبنی بر جامعیت شریعت در جزئیات (هیچ واقعه‌ای خالی از حکم شرعی نیست) و سوم: دیدگاه اخباریان که معتقدند قرآن و سنت همه دستورها را به صورت جزئی و با تمام خصوصیات بیان کرده؛ ولی علم آن در اختیار امامان معصوم(ع) است. مؤلف دلایل این سه دیدگاه را بیان و ادله دیدگاه دوم و سوم را نقد کرده است.(ص۷۷۰-۷۹۳) | |||
مسئله جامعیت شریعت در گزاره‌های و مسائل فقهی و اصولی همچون فهم و تفسیر متون دینی، موافقت با روح و قواعد کلی کتاب و سنت به عنوان معیاری در مسئله تعادل و تراجیح، اشتمال یا عدم اشتمال شریعت بر شیوه‌های صحیح تفسیر و روش استنباط از کتاب و سنت، پذیرش یا نفی فراغ قانونی (منطقة الفراغ) در مناسبات اجتماعی و دنیوی، نفی یا پذیرش نهاد قانون‌گذاری بشری، تفسیرهای گوناگون از اجتهاد و تخطئه در آن، نفی مصالح مرسله، تشریعی بودن یا نبودن همه گفتارها و رفتارها پیامبر(ص) و اشتمال یا عدم اشتمال دین بر دولت و نهاد قانون‌گذاری و نظام سیاسی خاص (شکل خاص حکومت) تأثیرگذار بوده است.(ص۷۹۴-۸۱۶) | |||
مؤلف جاودانگی شریعت را مبنای هرگونه تلاش فکری و عقلانی برای دست‌یابی به قوانین و احکام فقهی شمرده است؛ زیرا با فرض اختصاص شریعت به محدوده زمانی خاص، اجتهاد معنا نخواهد داشت.(ص۸۱۹) در فصل نوزدهم، پس از اشاره به پیشینه و معنای جاودانگی، جاودانگی شریعت و دلایل آن مطرح و سپس پیامدهای آن در فقه و اصول بیان شده است. | |||
جاودانگی همه احکام کتاب و سنت، جاودانگی احکام فطری و تغییر مقررات غیرفطری مانند احکام مرتبط با حکومت، جاودانگی احکام قرآن و سنت تبلیغی، جاودانه نبودن احکام سیاسی-جزایی، چهار دیدگاه درباره تفسیر جاودانگی شریعت است.(ص۸۳۹-۸۴۹) که از میان آنها دیدگاه نخست دیدگاه رایج در کلام و فقه امامیه شمرده شده است.(ص۸۵۰) | |||
== نقاط قوت و ضعف == | == نقاط قوت و ضعف == | ||