کاربر:Salehi/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
==اهمیت و جایگاه در فقه معاصر== | ==اهمیت و جایگاه در فقه معاصر== | ||
حکمرانی حزبی | تحزب و حکمرانی حزبی از ارکان دولت مدرن است؛ به‌همین دلیل بررسی ماهیت آن، تمایز آن با سایر انواع حکمرانی، معیارهای صحیح از ناصحیح و نسبت آن با دانش فقه اهمیت زیادی دارد. فقه و حکمرانی حزبی از نخستین کتاب‌هایی است که مسئله حزب و حکمرانی حزبی را از منظر فقه معاصر بررسی کرده است. به باور فیرحی نویسنده کتاب، باوجود سابقه یکصد ساله حزب در ایران، پژوهش‌های فقهی حزب هنوز از مسائل مستحدثه محسوب می‌شود. (ص۳۱۳) به گفته او، از زمان مشروطه احزاب بزرگی در ایران وجود داشته‌اند، ولی به حکمرانی حزبی ختم نشده است و فاصله نظر تا عمل در حکمرانی حزبی از مهم‌ترین مشکلات حکومت‌داری در ایران معاصر است؛ (ص۴۷۹) به‌همین دلیل موضوع‌شناسی و حکم‌شناسی فقهیِ حزب از ضروریات است.<ref>[https://mobahesat.ir/16238 نقد کتاب «فقه و حکمرانی حزبی»]، سایت مباحثات.</ref> دلیل دیگر اهمیت پرداختن به این موضوع، عدم وجود دانش حزبی در بین مسلمانان و جریان‌های مذهبی است. به گفته نویسنده اگرچه در میان مسلمانان و جریان‌های مذهبی حزب وجود دارد؛ ولی با کمبود متون علمی درباره موضوع حزب و همچنین عدم تبیین نسبت آن با دانش‌های مذهبی مواجه هستیم.<ref>[https://www.irna.ir/news/83164037 امروزه حزب را شر لازم می‌دانند]، سایت ایرنا.</ref> | ||
به گفته فیرحی وجود حزب بدون حکمرانی حزبی باعث عوارضی چون ایجاد هزینه‌های بی‌حاصل، عدم وجود احزاب قوی، انجام فعالیت‌های هیجانی و فصلی و در نهایت اختلال در افکار عمومی می‌شود؛ به‌همین دلیل برای استقرار حکمرانی حزبی باید پژوهش‌های گسترده‌ای در این زمینه صورت گیرد. (ص۴۹۱-۴۹۳) | |||
==روش‌شناسی== | ==روش‌شناسی== | ||
فیرحی در کتاب فقه و حکمرانی حزبی، با پی‌ریزی چارچوب نظری خود بر پایه قواعد فقهی و اصولی به دنبال موضوع‌شناسی و حکم‌شناسی فقهی تحزب و حکمرانی حزبی است. (ص۵۴-۶۰) فیرحی از منظر فقهی-اصولی به پیگیری مباحث حزب که عمدتا جامعه‌شناسانه است، می‌پردازد. او برای این کار به شبیه‌سازی میان مناسک شرعی | فیرحی در کتاب فقه و حکمرانی حزبی، با پی‌ریزی چارچوب نظری خود بر پایه قواعد فقهی و اصولی به دنبال موضوع‌شناسی و حکم‌شناسی فقهی تحزب و حکمرانی حزبی است. (ص۵۴-۶۰) فیرحی از منظر فقهی-اصولی به پیگیری مباحث حزب که عمدتا جامعه‌شناسانه است، می‌پردازد. او برای این کار به شبیه‌سازی میان مناسک شرعی و مسائل باب معاملات ازجمله باب سبق و رمایه با مسائل حزب (ص۵۸) و تطبیق احکام آنها می‌پردازد. نویسنده برای کشف مفهوم و موضوع حزب صحیح، ناقص و فاسد بر عرف موجود در جامعه ایران معاصر تکیه می‌کند و با استفاده از روش تبارشناسی، به احزاب مهم و تأثیرگذار در ایران پس از مشروطه تا پس از انقلاب اسلامی می‌پردازد. وی این روش را برای شناخت اجزا، شرایط و ماهیت حزب مناسب فرض می‌کند. (ص۱۵۲) فیرحی در حکم‌شناسی، مسئله حزب را ذیل ابواب معاملات مانند مالکیت مشاع و حیازت بررسی می‌کند. | ||
نویسنده برای کشف مفهوم و موضوع حزب صحیح، ناقص و فاسد بر عرف موجود در جامعه ایران معاصر تکیه می‌کند و با استفاده از روش تبارشناسی، به احزاب مهم و تأثیرگذار در ایران پس از مشروطه تا پس از انقلاب اسلامی می‌پردازد. وی این روش را برای شناخت اجزا، شرایط و ماهیت حزب مناسب فرض می‌کند. (ص۱۵۲) | |||
== ساختار و محتوای کتاب == | == ساختار و محتوای کتاب == | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
===حکم‌شناسی حزب=== | ===حکم‌شناسی حزب=== | ||
بخش دوم کتاب به تأمل در فقه‌پژوهی احکام حزب اختصاص دارد. در فصل هشتم با تکیه بر حقوق مشترک نوعی و نظریه عمومی قرارداد به طرح مسئله حزب و حکمرانی حزبی پرداخته شده است. هدف این فصل ارزیابی تحزب با تکیه به امکانات دستگاه فقه شیعه به‌ویژه در درون فقه قرارداد است. فصل نهم به مسئله حزب در پیوند با شریعت و خطابات عمومی شارع می‌پردازد. این فصل بر ارزیابی حزب و حکمرانی حزبی در نسبت با تکالیف مشترک نوعی (که انجام آن به عهده همگان است) تمرکز دارد. فصل انتهایی این کتاب نیز به ارتباط قانون‌گذاری و حکمرانی حزبی پرداخته است. | |||
==مدعیات== | ==مدعیات== | ||
===حزب از مسائل فقه سیاسی خرد=== | ===حزب از مسائل فقه سیاسی خرد=== | ||
فیرحی با تقسیم مسائل فقه سیاسی به دو دسته کلان و خرد، فقه تحزب را در حیطه فقه سیاسی خرد قرار می‌دهد؛ مسائلی که با چگونگی رفتار انسان و انتخاب‌های آنان در سطح مسائل خرد سیاسی ارتباط دارد. وی موضوعات فقه سیاسی خرد را نیز به سه دسته مسائل اصلی، مکمل و جانشین تقسیم می‌کند و معتقد است چون حزب جانشین انجمن‌های عصر مشروطه شده، در حیطه مسائل فقه سیاسی خردِ جانشین قرار می‌گیرد. (ص۱۸-۱۹) | فیرحی با تقسیم مسائل فقه سیاسی به دو دسته کلان و خرد، فقه تحزب را در حیطه فقه سیاسی خرد قرار می‌دهد؛ مسائلی که با چگونگی رفتار انسان و انتخاب‌های آنان در سطح مسائل خرد سیاسی ارتباط دارد. وی موضوعات فقه سیاسی خرد را نیز به سه دسته مسائل اصلی، مکمل و جانشین تقسیم می‌کند و معتقد است چون حزب جانشین انجمن‌های عصر مشروطه شده، در حیطه مسائل فقه سیاسی خردِ جانشین قرار می‌گیرد. (ص۱۸-۱۹) | ||
===ضرورت موضوع‌شناسی فقهی مفاهیم نوآیین سیاسی=== | ===ضرورت موضوع‌شناسی فقهی مفاهیم نوآیین سیاسی=== | ||
به گفته نویسنده کتاب هر پدیده‌ای و ازجمله حزب که به مرحله ضرورت | به گفته نویسنده کتاب هر پدیده‌ای و ازجمله حزب که به مرحله ضرورت برسد، لاجرم تحقق پیدا می‌کند و اگر نوع صحیح آن شناسایی نشود، اشکال فاسد جایگزین می‌شود؛ به‌همین دلیل فهم حقیقت حزب صحیح جهت دستیابی به حکم فقهی آن اهمیت دارد. به باور او همت نگماشتن برای تشخیص حقیقت حزب و تصحیح ارکان و شرایط آن، اعتماد عمومی را به دولت از بین خواهد برد. (ص۲۷-۲۸) | ||
===عرف مرجع شناخت موضوع حزب=== | ===عرف مرجع شناخت موضوع حزب=== | ||