فقه معاصر:پیش‌نویس عزاداری‌های نا متعارف (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
درباره این روایت نیز گفته شده اهمیت عزاداری امام حسین بر کسی پوشیده نیست، اما سخن معصوم در این‌باره بیانگر شدت حزن و ماتم است و بعید است که منظور امام مجروح شدن واقعی مژه‌ه‌ای چشمانشان باشد. چنانچه بپذیریم که امام رضا به این شکل گریسته و مژه‌هایشان آسیب دیده است، باز هم از امام معصوم هیچ رفتار و فعلی جز گریه‌کردن صادر نشده است و چه بسا مداوم و شدید گریه‌کردن منجر به آسیب چشم بشود که این امر اتفاقی و موردی است و هیچ ربطی به لطمه و صدمه وارد کردن به بدن ندارد. به این ترتیب این روایت نیز از اثبات جواز رفتارهای نامتعارف در عزاداری‌ها از قبیل قمه‌زنی و تیغ‌زنی ناتوان است (ص۳۲). | درباره این روایت نیز گفته شده اهمیت عزاداری امام حسین بر کسی پوشیده نیست، اما سخن معصوم در این‌باره بیانگر شدت حزن و ماتم است و بعید است که منظور امام مجروح شدن واقعی مژه‌ه‌ای چشمانشان باشد. چنانچه بپذیریم که امام رضا به این شکل گریسته و مژه‌هایشان آسیب دیده است، باز هم از امام معصوم هیچ رفتار و فعلی جز گریه‌کردن صادر نشده است و چه بسا مداوم و شدید گریه‌کردن منجر به آسیب چشم بشود که این امر اتفاقی و موردی است و هیچ ربطی به لطمه و صدمه وارد کردن به بدن ندارد. به این ترتیب این روایت نیز از اثبات جواز رفتارهای نامتعارف در عزاداری‌ها از قبیل قمه‌زنی و تیغ‌زنی ناتوان است (ص۳۲). | ||
* ''' | * '''فتوای میرزای نائینی''' | ||
به گزارش نویسنده یکی از فتاوایی که طرفداران قمه‌زنی فراوان به آن استناد می‌کنند، فتوای [[میرزای نائینی]] است که گفته است «هیچ اشکالی نیست در جایز بودن سینه زدن یا با دست به صورت زدن، بلکه اقوی جواز زنجیر زدن است، بر شانه و پشت به حدّی که به بیرون آمدن کم خون منجر گردد؛ اما بیرون آمدن خون از پیشانی در اثر شمشیر و قمه‌زدن در صورتی که از ضرر آن محفوظ باشد جایز است؛ لکن احوط و سزاوار است، کسانی که عارف به زدن‌شمشیر و قمه نیستند خودداری کنند، خصوصا جوانانی که دلهایشان پر از محبت امام حسین است و از عشق آن حضرت بی‌اختیار می‌گردند و در موقع قمه‌زدن توجه ندارند که ممکن است، پس از آن زیان ببیند» (ص۳۴ و ۳۵). | به گزارش نویسنده یکی از فتاوایی که طرفداران قمه‌زنی فراوان به آن استناد می‌کنند، فتوای [[میرزای نائینی]] است که گفته است «هیچ اشکالی نیست در جایز بودن سینه زدن یا با دست به صورت زدن، بلکه اقوی جواز زنجیر زدن است، بر شانه و پشت به حدّی که به بیرون آمدن کم خون منجر گردد؛ اما بیرون آمدن خون از پیشانی در اثر شمشیر و قمه‌زدن در صورتی که از ضرر آن محفوظ باشد جایز است؛ لکن احوط و سزاوار است، کسانی که عارف به زدن‌شمشیر و قمه نیستند خودداری کنند، خصوصا جوانانی که دلهایشان پر از محبت امام حسین است و از عشق آن حضرت بی‌اختیار می‌گردند و در موقع قمه‌زدن توجه ندارند که ممکن است، پس از آن زیان ببیند» (ص۳۴ و ۳۵). | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
در مورد جریان سر به محمل کوبیدن حضرت زینب(س) هم که مورد استناد طرفداران قمه‌زنی قرار گرفته، باید گفت اولا این روایت مرسله است و اعتبار ماخذ نزد اهل فنّ مخدوش است و ثانیا صدور این عمل از حضرت زینب که اسوه صبر و استقامت است نوعی تعارض در پی دارد و در نهایت این که در لهوف نقل شده است که اصلا شتران محمل و هودج نداشته‌اند (ص۳۹-۴۰). | در مورد جریان سر به محمل کوبیدن حضرت زینب(س) هم که مورد استناد طرفداران قمه‌زنی قرار گرفته، باید گفت اولا این روایت مرسله است و اعتبار ماخذ نزد اهل فنّ مخدوش است و ثانیا صدور این عمل از حضرت زینب که اسوه صبر و استقامت است نوعی تعارض در پی دارد و در نهایت این که در لهوف نقل شده است که اصلا شتران محمل و هودج نداشته‌اند (ص۳۹-۴۰). | ||
== مبانی و ادلّه | == مبانی و ادلّه فقهی مخالفان رفتارهای نامتعارف در عزاداری‌ها == | ||
نویسنده گزارش کرده است که تعدادی از فقها با بعضی از شیوه‌های عزاداری مخالف هستند و رای به عدم جواز شرعی آن داده‌اند؛ این گروه معتقدند ما نمی‌توانیم، با هدف عزاداری به هر شیوه و وسیله‌ای متوسل شویم (ص۴۶) و به دلائلی استناد کرده‌اند؛ ازجمله: | |||
ضرر جسمانی | === ضرر جسمانی === | ||
یکی از دلایل مخالفت تعداد زیادی از فقها با قمه‌زنی و رفتارهای مشابه، [[قاعده لاضرر|ایراد ضرر]] به بدن و در پی‌داشتن تبعات آن بر روی بدن است و این ضرر از نظر کارشناسان پزشکی امری ثابت شده است و از طرفی خداوند انسان را از ضرر رساندن به خود و دیگران منع کرده است؛ البته مقصود از ضرر قابل اعتنابودن آن است، چنانچه [[سید ابولقاسم خویی]] در رابطه با جواز یا عدم جواز قمه‌زنی و رفتارهای مشابه فتوا داده‌اند «در صورتی‌که موجب ضرر معتدّبه باشد، جایز نیست» (ص۴۶-۵۰). | |||
=== بدعت === | |||
بدعت نیز ازجمله مستندات مخالفان قمه‌زنی و سایر رفتارهای نامتعارف در عزاداری است. با در نظر گرفتن معنای لغوی بدعت بدون تردید می‌توان قمه‌زنی و تیغ‌زنی را بدعت دانست؛ چراکه این رفتارها از امور اختراعی است و هیچ سابقه‌ای در عصر ائمه نداشته است. مرتضی مطهری در رابطه با نوظهور بودن قمه‌زنی می‌گوید «قمه زنی از قفقاز به ایران سرایت کرده است». البته نویسنده معتقد است اگر معنای اصطلاحی بدعت در نظر گرفته شود، چون عزاداران به قمه‌زنی صرفا به‌عنوان یک وسیله عزاداری می‌نگرند و صرف این نگاه، نسبت دادن به شریعت محسوب نمی‌شود، قضاوت در بدعت بودن آن محل تامّل است (ص۵۲-۵۴). | |||
=== وهن مذهب === | |||
تعداد زیادی از فقها با استناد به [[آیه ۱۰۴ سوره بقره]]، اعمالی را که موجب وهن و سست‌شدن دین می‌گردد را حرام می‌دانند. از نظر عقل و منطق نیز گفتار و رفتاری که موهن و منجر به لطمه زدن به دین و مذهب باشد، باید از آن اجتناب کرد (ص۵۵). در عصر حاضر جریان‌های سیاسی با راه‌انداختن موج اسلام‌هراسی و شیعه‌هراسی سعی در تخریب چهره دین و مذهب دارند؛ یکی از طرق شیعه‌هراسی برجسته کردن و وارونه نشان دادن انواع عزاداری‌ها خصوصا قمه‌زنی است، آنها با توسل به این شیوه عزاداری، مذهب شیعه را اهل خشونت، توحش و خرافی‌گر معرفی می‌کنند. از این رو اکثر فقهایی که فتوا به حرمت این‌گونه عزاداری‌ها نموده‌اند، مبنای فتوای خود را «[[وهن مذهب]]» قرار داده‌اند؛ چنانچه این مهم در فتاوای [[امام خمینی]]، [[سید علی سیستانی]]، [[محمدتقی بهجت]] و [[لطف‌الله صافی گلپایگانی]] به چشم می‌خورد (ص ۵۸ و ۵۹). | |||
=== حکم حاکم شرع === | |||
به باور نویسنده مهم‌ترین دلیل مخالفان انجام برخی از شیوه‌های عزاداری‌های نامتعارف، حکم حاکم شرع است. [[حکم حکومتی]] حاکم یکی از مفاهیم [[فقه سیاسی]] شیعه است، البته در فقه اهل سنت هم اصطلاح «احکام سلطانیه» رایج است. حکم حکومتی امری نوظهور نیست، بلکه در صدر اسلام نیز مانند جریان مسجد ضرار و قطع درختان یهود بنی‌نظیر و گرفتن زکات از اسب‌ها سابقه داشته است (ص۶۰-۶۲). | |||
مخالفان عزاداری‌های نامتعارف از قبیل قمه‌زنی به دلیل رواج این‌گونه عزاداری‌ها و سوءاستفاده بیگانگان از این رفتارها و موهن جلوه دادن چهره دین اسلام و مذهب تشیّع، به فتوای سید علی خامنه‌ای استناد کرده‌اند که عدم جواز این‌گونه رفتارها را در قالب حکم چنین اعلام کردند: «هر کاری که برای انسان ضرر داشته یا باعث وهن دین و مذهب گردد حرام است و مومنین باید از آن اجتناب کنند. قمه‌زنی نیز در حال حاضر موجب وهن و بدنام شدن مذهب می‌شود، بنابراین در هیچ حالتی (حتی در خفاء) جایز نیست». (ص۶۴-۶۶). | |||
مخالفان عزاداری‌های نامتعارف از قبیل قمه‌زنی | |||
[[رده:پیش‌نویس مقاله‌ها]] | [[رده:پیش‌نویس مقاله‌ها]] | ||