کاربر:S.bahrami/صفحه تمرین۲: تفاوت میان نسخه‌ها

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر تفاوت با ویرایش جدیدتر ←

دیداریویکی‌متن

@@ خط ۲۱: / خط ۲۱: @@
 نویسنده با بیان روایاتی که دفاع در برابر ظلم و تعدی را مشروع دانسته و دستور به حفاظت از مال و جان و عرض در برابر دشمن داده است؛ روایات این باب را به چند دسته تقسیم کرده است:
 وجوب دفاع از نفس، وجوب و جواز دفاع از اموال، وجوب دفاع از عرض (در این مسئله، استنباط فقیهان شیعه متفاوت بوده ولی مورد اتفاق زمانی است که دفاع از عرض باعث کشته شدن مدافع شده و در عین حال به عرض وی نیز در نهایت تعدی شود، حفظ نفس ارجحیت دارد.)، دفاع از مرزهای اسلامی و دفاع از کیان اسلامی و دین. (ص۵۰-۶۲)
+===شرایط دفاع مشروع در اسلام===
+در این بخش از تحقیق، قواعد و اصول کلی جهاد دفاعی در اسلام با عنوان «قواعد فقه سیاسی» مطرح شده و نویسنده با استدلال به برخی از قواعد فقهی دفاع در برابر متجاوز را مشروع دانسته است:
+# قاعده حرمت جان (خون) مسلمان
+این قاعده برگرفته از سیره متشرعه بوده و علاوه بر اجماع، روایات متعددی که نسبت به برخی از آن‌ها ادعای تواتر شده نیز بر حجیت آن دلالت دارد. «دم» در این قاعده به‌معنای نفس و حق حیات بوده و از آن دو موضوع برداشت شده: مکلف بودن مدافع به تحقق شرایط دفاع و مکلف بودن حکومت اسلامی بر جبران خسارت‌های وارد شده بر مدافع از بیت‌المال. (ص۶۷-۶۹)
+# قاعده امان و قاعده مصونیت فرستادگان
+امان به‌معنای قراردادی است که به موجب آن دولت اسلامی یا هر یک از شهروندان مسلمان در پاسخ درخواست امان دشمن به جان و مال ایمنی می‌بخشد. سفیر و فرستاده دیگر کشورها نیز در کشور اسلامی دارای مصونیت هستند. (ص۷۰-۷۴)
+# اصل عزت اسلامی و قاعده نفی سبیل
+شارع مقدس در تمام شئون، عزت همیشگی مسلمانان را در نظر گرفته و همواره قرآن کریم (آیه ۸ سوره منافقون) متذکر آن بوده است. نفی سبیل و تسلط کافر بر مسلمان از دیگر قواعد فقهی است که بنابر نص آیه ۱۴۱ سوره نساء بدان اشاره شده است. (ص۷۴-۷۷)
+قاعده مقابله به مثل، اصل وفای به عهد، حرمت تعدی و به کارگیری روش‌های نامتعارف از دیگر شرایط اسلامد در باب دفاع مشروع بوده که نویسنده با به کارگیری برخی از آیات قرآن کریم متذکر آن شده است. (ص۷۸-۸۱)
+====شرایط اختصاصی جهاد دفاعی در اسلام====
+نویسنده بعد از بیان اقسام جهاد، وقوع تجاوز (تهاجم)، تناسب دفاع با تجاوز و ضرورت داشتن دفاع را جزو شرایط اختصاصی جهاد دفاعی دانسته (ص۸۱-۸۷) و با توجه به عناوینی همچون «بیضة الاسلام» و «دار الاسلام» دفاع از جمعیت اسلامی و قلمرو و سرزمین اسلامی را به حکم بدیهی عقل و ضرورت و دفع ضرر واجب دانسته و به آیاتی همچون آیه ۱۲۳ سوره توبه، برخی از روایات معصومین(ع) و اصول و قواعدی همچون دفاع از دین و عقیده، حمایت از مظلوم و دفاع در برابر تروریسم استدلال کرده است. (ص۱۰۰-۱۱۰)
+=====دفاع در برابر تروریسم و دفاع پیش دستانه (پیشگیرانه)=====
+نویسنده در ادامه به معیارهای فقه اسلامی و حقوق جمهوری اسلامی ایران پیرامون تروریسم اشاره داشته و چهار مؤلفه بر تحقق آن بیان کرده است: خشونت و توسل به زور، ایجاد رعب و وحشت در جامعه، داشتن هدف غیر قانونی و نامشروع و اقدامات غافلگیرانه، مخفیانه و ظالمانه. (ص۱۱۱)
+دفاع پیش دستانه در وضعیت تجاوز احتمالی و یا قریب‌الوقوع تعریف شده و با استفاده از عبارت «تخافن» در آیه ۵۸ سوره انفال که بیانگر دفاع در برابر خوف و ترس احتمالی است استدلال شده است. نویسنده به برخی از روایات و استنباط عقل بر دفع ضرر محتمل نیز اشاره کرده است. (ص۱۱۶-۱۲۱)
+===شرایط دفاع مشروع در حقوق بین‌الملل===
+از آنجایی که دفاع مشروع ریشه در فطرت و عقل انسان دارد بدیهی است که عقلای جهان با هر تابعیت ودین و عقیده این معنا را درک کرده (ص۶۳-۶۷) و در راستای قوانین بین‌الملل و در ذیل اسناد، حقوق و اصول کلی، قوانینی همچون منع توسل به زور،‌ تحریم جنگ، مصونیت سیاسی، مقابله به مثل و اصل تفکیک بین نظامی و غیر نظامی را وضع کرده است. (ص۸۷-۹۲)
+نویسنده در ادامه به برخی از شرایط اختصاصی دفاع مشروع در حقوق بین‌الملل پرداخته و با استناد به برخی از قوانین منشور سازمان ملل به وقوع و صدق تجاوز (حمله مسلحانه)، ضرورت داشتن دفاع و منحصر بودن آن به اقدامات مسلحانه، گزار شبه شورای امنیت سازمان ملل به محض شروع تجاوز و رعایت اصول حقوق بشر دوستانه اشاره کرده است. (ص۹۲-۹۵)
+====بررسی مشروعیت جنگ پیش دستانه در نظام حقوق بین‌الملل====
+در این بخش از کتاب به بررسی ادله مشروعیت دفاع پیش دستانه پرداخته شده و نظریه هر کدام از موافقین و مخالفین مشروعیت دفاع پیش دستانه مورد بررسی قرار گرفته است:
+ادله موافقین: حقوق مکتسبه عرفی (حقوق عرفی با توجه به ضرورت، فوریت، نبودن راه دیگری برای مقابله با خطر، تناسب دفاع پیش دستانه را مشروع می‌داند. همچنین توجه به برخی از مواد منشور بین‌المللی همچون حق دفاع مشروع و ممنوعیت توسل به زور از دیگر ادله موافقین مشروعیت دفاع پیش دستانه است. (ص۱۳۸-۱۴۲)
+ادله مخالفین: نویسنده کتاب ادله نظریه عدم مشروعیت دفاع پیش دستانه را غالبا ادله‌ای می‌داند که در رد ادله موافقین مطرح شده؛ از جمله آن‌ها رد تفاسیر نادرست از مواد منشور سازمان بین‌الملل است. (ص۱۴۲-۱۴۵)
+نویسنده مقایسه‌ای پیرامون قلمرو دفاع مشروع در اسلام و حقوق بین‌الملل داشته و اصولی همچون دفاع از سرزمین، دفاع از هم‌پیمانان، مداخله بشر دوستانه و دفاع در برابر تروریسم را بین آن دو مشترک دانسته (ص۱۴۵) و قواعدی همچون عزت اسلامی، نفی سبیل و دفاع از دین و عقیده را مختص اسلام دانسته است. (ص۱۴۶)
+==دفاع فرامرزی در برابر جنگ‌های نوین==
+در بخش پایانی کتاب به ساختارهای نوین جنگی اشاره شده و جنگ‌های مدرن را به جنگ سخت، نیمه سخت و جنگ نرم تقسیم کرده است. (ص۱۷۵-۱۷۷) نویسنده کتاب تحریم اقتصادی، جنگ سایبری و حتی فشارهای دیپلماتیک را زیرمجموعه جنگ نیمه سخت دانسته و نسبت به دفاع مشروع در برابر آن‌ها نیز استدلال آورده که تقویت بنیان اقتصادی داخلی، توسعه و رشد دانش و فناوری، اعتماد به توان داخل و برخی از توصیه‌های اقتصادی و دیپلماسی از جمله دستوراتی است که در دفاع در برابر جنگ اقتصادی مؤثر خواهد بود. (ص۱۷۸-۱۸۹)
+جنگ نرم نیز از جمله نبردهای مدرن در عصر حاضر به شمار می‌رود که در چارچوب عرف، حقوق و قانون اقدامات و فعالیت‌های خود را با هدف براندازی و فروپاشی نظام سیاسی انجام می‌دهد. (ص۲۰۰) نویسنده با استناد به آیات ۲۱۷ بقره و ۶۰ انفال، دفاع در برابر این نوع از تجاوز را نیز لازم و ضروری دانسته و استفاده از ظرفیت رسانه، شبکه‌های اجتماعی، بازی‌های رایانه‌ای، ترویج ورزش‌های سنتی، طراحی مد ولباس اسلامی و توجه ویژه به مراکز دانشگاهی، علمی و فرهنگی را برای مقابله با جنگ نرم لازم دانسته است. (ص۲۰۲-۲۱۲)