تنبیه الامة و تنزیه الملة (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر تفاوت با ویرایش جدیدتر ←

دیداریویکی‌متن

@@ خط ۳۳: / خط ۳۳: @@
 |نسخه الکترونیکی=
 }}
-'''تنبیه الامه و تنزیه المله''' از مشهورترین رساله‌های سیاسی در عصر مشروطه است که در دفاع از سلطنت مشروطه و در مخالفت با حکومت استبدادی توسط [[میرزا محمدحسین غروی نائینی]] نوشته شد. این کتاب در یک مقدمه، پنج فصل و دو مقصد در خاتمه تدوین شده است. دفاع فقهی و اصولی از [[حکومت مشروطه]]، [[قانون|فرآیندهای قانون‌گذاری]]، [[مجلس شورای ملی]]، [[آزادی]]، [[مساوات]]، [[شورا]]، [[تفکیک قوا]]، [[رأی اکثریت]] و برخی دیگر از مباحث مربوط به تجدد و دولت مدرن از منظر آموزه‌های شیعی در مقابل مخالفان مشروطه مهم‌ترین ویژگی این کتاب است.
+'''تنبیه الامه و تنزیه المله''' از مشهورترین رساله‌های سیاسی در عصر مشروطه است که در دفاع از سلطنت مشروطه و در مخالفت با حکومت استبدادی توسط [[میرزا محمدحسین غروی نائینی]] نوشته شد. این کتاب در یک مقدمه، پنج فصل و دو مقصد در خاتمه تدوین شده است. دفاع فقهی و اصولی از مفاهیم نوآیینی مانند [[آزادی]]، [[مساوات]]، [[شورا]]، [[تفکیک قوا]]، [[قانون]] و [[رأی اکثریت]] و همچنین مشروعیت‌بخشی به نهادهای جدیدی همچون [[دولت مشروطه]] و [[مجلس شورای ملی]] از منظر آموزه‌های شیعی در مقابل مخالفان مشروطه مهم‌ترین ویژگی این کتاب است.
-تنبیه الامه شهرت زیادی در میان ادبیات مذهبی و سیاسی شیعه دارد و بسیار مورد ارجاع واقع شده است. دشواری ادبیات این کتاب را از نقدهای وارد بر آن دانسته‌اند.
+نائینی [[حکومت مشروطه]] را ضروری دین دانسته؛ زیرا به نظر او در این نوع از حکومت به خلاف حکومت مطلقه، غصب حق مردم وجود نخواهد داشت. او با مقدس دانستن دو کلمه آزادی و مساوات، رابطه مستقیمی میان آن دو و پیشرفت جوامع می‌بیند. نائینی با استناد به سخنان حضرت علی(ع) در عهدنامه مالک اشتر، تفکیک قوا را امری مشروع تلقی می‌کند و تبعیت از رأی اکثریت را از باب ضرورت [[حفظ نظام]] واجب می‌داند. نائینی با اعتقاد به عدم لزوم تصدی شخص مجتهد در امور حسبه و کفایت اذن او در صحت و مشروعیت تصدی غیرمجتهد، به ایجاد مستند شرعی برای کارکرد [[مجلس شورای ملی]] می‌پردازد.
+تنبیه الامه شهرت زیادی در میان ادبیات مذهبی و سیاسی شیعه دارد و بسیار مورد ارجاع واقع شده است. دشواری ادبیات این کتاب را از نقدهای وارد بر آن دانسته‌اند. پیوند تنگاتنگ فقه المشروطه به‌ویژه در ادبیات نائینی با نهادهای مشروطه را از تاثیرات کتاب تنبیه الامه بر فضای سیاسی ایران دانسته‌اند. ادامه اندیشه‌های سیاسی نائینی در حوزه علمیه نجف به‌ویژه در اندیشه‌های آیت الله سید علی سیستانی از دیگر تاثیرات این کتاب معرفی شده است.
 ==معرفی اجمالی==
@@ خط ۹۱: / خط ۹۳: @@
 ==نقدها==
 دشواری متن تنبیه الامه را می‌توان از جمله نقدهای آن دانست. [[داوود فیرحی]] در این باره چنین آورده است: دشواری ادبیات تنبیه الأمة به دلیل دو ویژگی اساسی در آن است: نخست اینکه تنبیه الأمة هرچند به زبان فارسی نگاشته شده؛ اما به واقع فارسی ـ عربی است. نویسنده‌اش مدرس عالی‌رتبه‌ای است که سال‌ها به تدریس تخصصی در عالی‌ترین مراحل فقه و اصول اشتغال داشته و همین موجب شده بیان و کلام او جنبۀ تخصصی پیدا کند. ویژگی دوم نوآوری فقهی ـ سیاسی نویسنده در تلاش برای پیوند سنت فقاهتی با موضوع جدید و دشواری چون تجدد، [[دموکراسی]] و دولت مدرن است. همین ویژگی ادبیات نویسنده را با پیچیدگی خاصی همراه کرده و کتاب و نویسنده را در معرکه «نزاع سنت و تجدد» قرار داده است.<ref>فیرحی، آستانه تجدد، ۱۳۹۴ش، ص۳.</ref>
 ==تاثیرات بر فضای سیاسی جامعه و فقه سیاسی شیعه==
 فقه المشروطه به روایت رهبران مذهبی حامی مشروطه به‌ویژه در ادبیات نائینی در کتاب تنبیه الامه تنها در حوزه نظر باقی نماند و پیوند تنگاتنگی با نهادهای مشروطه در ایران پیدا کرد. این نوع از رابطه را علاوه بر گفتگوی انتقادی مجتهدان مخالف و موافق مشروطه، همچنین در ارجاعات نائینی به قانون اساسی و مصوبات مجلس و از طرف دیگر حضور پررنگ مفاهیم فقه سیاسی در مذاکرات مجلس شورای ملی، می‌توان ملاحظه کرد.<ref>فیرحی، فقه و سیاست در ایران معاصر، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۳۳۵.</ref>
@@ خط ۱۱۳: / خط ۱۱۶: @@
 * نائینی، محمدحسین، تنبیه الامه و تنزیه المله، به تصحیح سید محمود طالقانی، تهران، شرکت سهامی انتشار، ۱۳۷۸ش.
 * فیرحی، داوود، آستانه تجدد، تهران، نشر نی، ۱۳۹۴ش.
-* فیرحی ، داوود، فقه و سیاست در ایران معاصر، تهران، نشر نی، ۱۳۹۰ش.
+* فیرحی ، داوود، فقه و سیاست در ایران معاصر، تهران، نشر نی، ۱۳۹۲ش.