کاربر:Mkhaghanif/صفحه تمرین۲: تفاوت میان نسخه‌ها

Mkhaghanif (بحث | مشارکت‌ها)
Mkhaghanif (بحث | مشارکت‌ها)
خط ۵۸: خط ۵۸:
# برخی از فقها تنها در صورت یکباره بودن ذبحِ همه ذبیحه‌ها یک تسمیه را کافی می‌دانند.<ref>فاضل لنکرانی،جامع المسائل، ج۱، ص۳۵۵؛ استفتائات مقام معظم رهبری؛ صافی گلپایگانی، استفتائات، ص۳۱۶.</ref> ولی در صورتی که حیوانات به تدریج روی دستگاه قرار بگیرند دیگر یک تسمیه کافی نیست. <ref>فاضل لنکرانی، جامع المسائل، ج۱، ص۳۵۵.</ref> هر چند هستند فقیهانی که صدق عرفی بردن نام خدا بر ذبیحه، یا فاصله کم بین ذبح‌ها را شرط کفایت یک تسمیه می‌دانند.<ref>رحمانی، پژوهشی تطبیقی در احکام فقهی ذبح، ص۴۲۶.</ref>
# برخی از فقها تنها در صورت یکباره بودن ذبحِ همه ذبیحه‌ها یک تسمیه را کافی می‌دانند.<ref>فاضل لنکرانی،جامع المسائل، ج۱، ص۳۵۵؛ استفتائات مقام معظم رهبری؛ صافی گلپایگانی، استفتائات، ص۳۱۶.</ref> ولی در صورتی که حیوانات به تدریج روی دستگاه قرار بگیرند دیگر یک تسمیه کافی نیست. <ref>فاضل لنکرانی، جامع المسائل، ج۱، ص۳۵۵.</ref> هر چند هستند فقیهانی که صدق عرفی بردن نام خدا بر ذبیحه، یا فاصله کم بین ذبح‌ها را شرط کفایت یک تسمیه می‌دانند.<ref>رحمانی، پژوهشی تطبیقی در احکام فقهی ذبح، ص۴۲۶.</ref>


==مسئله حیات==
==شوک و بی‌هوشی قبل از ذبح، و شرطیت حیات ذبیحه==
یکی از موارد قابل بررسی در ذبح صنعتی، بیهوش کردن حیوان قبل از ذبح است با توجه به اینکه ممکن است شک در حیات بعد از  بیهوشی حیوان یا فاصله میان زمان بیهوشی و ذبح حیوان، با اصل لزوم استقرار حیات قبل از ذبح یا حرکت ذبیحه بعد از ذبح  ،که یکی از شروط ذبح شرعی بنابر اختلاف نظر فقها ، منافات داشته باشد به همین دلیل به این مبحث می‌پردازیم.  
یکی از موارد قابل بررسی در ذبح صنعتی، بیهوش کردن حیوان قبل از ذبح است با توجه به اینکه ممکن است شک در حیات بعد از  بیهوشی حیوان یا فاصله میان زمان بیهوشی و ذبح حیوان، با اصل لزوم استقرار حیات قبل از ذبح یا حرکت ذبیحه بعد از ذبح، که یکی از شروط ذبح شرعی بنابر اختلاف نظر فقها، منافات داشته باشد به همین دلیل به این مبحث می‌پردازیم.  


طبق نظر فقها حیوانی که قبل از ذبح شوک داده شود ممکن است 3حالت داشته باشد
طبق نظر فقها حیوانی که قبل از ذبح شوک داده شود و قبل از مرگ، ذبح شود حلال است <ref>رحمانی،پژوهشی تطبیقی در احکام فقهی ذبح،ص ۳۵؛ [http://IslamPP.Com سایت جامع فتاوای اهل سنت و جماعت]، شماره فتوا ۲۹۰؛ [http://www.makarem.ir/index.aspx?lid=0 پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت اللله مکارم شیرازی]. </ref>   
1. شوک الکتریکی داده شود و سپس قبل از مرگش با در نظر گرفتن احکام شرعی ذبح شود پس گوشتش حلال می‌باشد. <ref>رحمانی،پژوهشی تطبیقی در احکام فقهی ذبح،ص ۳۵؛ [http://IslamPP.Com سایت جامع فتاوای اهل سنت و جماعت]، شماره فتوا ۲۹۰؛ [http://www.makarem.ir/index.aspx?lid=0 پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت اللله مکارم شیرازی]. </ref>   
و اگر قبل از ذبح کشته شده باشد حرام می‌شود. <ref>رحمانی،پژوهشی تطبیقی در احکام فقهی ذبح،ص ۳۵؛ [http://IslamPP.Com سایت جامع فتاوای اهل سنت و جماعت]، شماره فتوا ۲۹۰؛ [http://www.makarem.ir/index.aspx?lid=0 پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت اللله مکارم شیرازی].</ref> اما اگر شوک و بی‌هوشی باعث شک در حیات حیوان قبل از ذبح شود، پاسخ مسئله وابسته به مبنای هر فقیه در موضوع شرطیت یا عدم شرطیت استقرار حیات در ذبیحه و نیز نشانه‌های اثبات استقرار حیات خواهد شد.
2. شوک الکتریکی داده شود ولی قبل از ذبح کشته شده باشد در اینصورت گوشتش حرام می‌باشد اگرچه ذبح نیز بشود. <ref>رحمانی،پژوهشی تطبیقی در احکام فقهی ذبح،ص ۳۵؛ [http://IslamPP.Com سایت جامع فتاوای اهل سنت و جماعت]، شماره فتوا ۲۹۰؛ [http://www.makarem.ir/index.aspx?lid=0 پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت اللله مکارم شیرازی]. </ref>  
3. اگر معلوم نشود که آیا حیوان توسط شوک الکتریکی مرده است یا نه به عبارتی شک در حیات حیوان قبل از ذبح شود بازگشت بحث به اختلاف نظر در مبحث شرط استقرار حیات در ذبیحه و علائم اثبات استقرار حیات است.
اقوال
1. فقهایی هستند که استقرار حیات را شرط می‌دانند
ادله
1. حیوانی که حیات مستقر ندارد به منزله میته بوده و ذبح آن صحیح نمی‌باشد، زیرا موضوع ذبح، حیوان زنده است. <ref>شهید ثانی، «مسالک الافهام»، ج ۱۱، ص ۴۹۵.</ref> 


2. مرگ حیوانی که حیات مستقر ندارد، مستند به ذبح نخواهد بود، زیرا به فرض عدم ذبح، مرگ آن حتمی است. <ref>الطباطبائي ،ریاض المسائل، ج۲، ص۲۷۵.</ref>
=== شرطیت استقرار حیات===
گروهی از فقیهان شرط حلیت ذبیحه را استقرار حیات او قبل از ذبح می‌دانند، زیرا حیوانی که حیات مستقر ندارد به منزله میته است در حالی‌که موضوع ذبح حیوان زنده است. <ref>شهید ثانی، «مسالک الافهام»، ج ۱۱، ص ۴۹۵.</ref> و از سوی دیگر مرگ حیوانی که حیات مستقر ندارد، مستند به ذبح نخواهد بود، زیرا به فرض عدم ذبح، مرگ آن حتمی است. <ref>الطباطبائي ،ریاض المسائل، ج۲، ص۲۷۵.</ref> هم‌چنین از منظر این فقیهان ادله ذبح، منصرف از حیوانی است که حیات مستقر ندارد، و اطلاقات کتاب و سنت، ناظر به تذکیه حیوانی است که حیاتش مستقر باشد.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ج۳۶، ص۱۵۰.</ref>  


3. ادله ذبح از حیوانی که حیات مستقر ندارد، منصرف است و اطلاقات کتاب و سنت، اختصاص به صحت و درستی تذکیه حیوانی دارند که حیاتش مستقر می‌باشد. <ref>نجفی، جواهر الکلام، ج۳۶، ص۱۵۰.</ref>  
البته این گروه از فقیهان در مفهوم و نشانه‌های استقرار حیات، اختلاف نظر دارند؛ چنان‌که برخی آن را به معنای امکان زنده ماندن دست کم یک یا دو روز، <ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ج۳، ص۲۰۷.</ref> برخی به معنای زدن پلک و حرکت پا و دُم، <ref>شیخ طوسی، النهایه، ص ۵۷۹.</ref> و برخی دیگر به معنای زنده ماندن دست کم تا نصف روز دانسته‌اند.<ref>اصفهانی، وسیلة النجاة، ج۳، ص۴۳.</ref> بر این اساس با تکیه بر مبنای هر فقیه می‌توان نظر او را در فرض بیهوشی و شک در حیات حیوان استناج کرد.


البته در مفهوم استقرار حیات، از سوی فقهائی که آن را شرط دانسته‌اند، از حیث معنا و علایم آن، اختلاف نظر وجود دارد.  
گروهی دیگر از فقیهان استقرار حیات قبل از ذبح را شرط نمی‌دانند.<ref>شهید ثانی، الروضة البهیة، ج۷، ص۲۲۷؛ مقدس اردبیلی، مجمع الفائدة و البرهان، ج۱۱، ص۱۰۲.</ref> و از نظر ایشان داشتن اصل حیات کافی است و حرکتی هرچند مختصر بعد از ذبح را کاشف از چنین حیاتی می‌دانند.<ref>خمینی، تحریر الوسیله(ترجمه فارسی)، ج۲، ص۱۵۷،مسئله ۴.</ref> تکیه این دسته از فقیهان از یک سو بر اطلاق دلایل قرآنی <ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۱۶، ص۲۶۲، باب ۱۱ از ابواب ذبایح؛ تفسیر عیاشی، ج۱، ص۲۹۱ و ۲۹۲.</ref> و روایی<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۱۶، ص۳۹۱، باب ۷، حدیث ۴ و ص ۲۶۳ و ص۲۶۵، باب۱۳، ح۱؛ شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ج۹، ص۵۷-۵۸، ح۲۳۸ و ۲۴۱؛ عیاشی، تفسیر عیّاشی، ج۱، ص۲۹۱-۲۹۲، کلینی، الکافی، ج۶، ص۲۳۲، ح۴.</ref> و دلالت آن‌ها بر اشتراط اصل حیات در ذبیحه است که دلالتی بر لزوم استقرار حیات ندارند. بنا بر این اصل عدم حلیت ذبیحه با وجود اصول لفظی و ظهور اطلاقات قرآنی و روایی، جریان نمی‌یابد و اساسا اگر در شرط بودن چیزی در ذبح شرعی شک شود، با اصل لفظی (اطلاق آیات و روایات) می‌توان آن را نفی کرد.<ref>ادیبی‌مهر، مبانی لزوم استقرارا حیات در ذبح با دستگا ههای مدرن،[https://hawzah.net/fa/Default\hd'hi پایگاه اطلاع رسانی حوزه علمیه]</ref>


الف. برخی استقرار حیات را به معنای امکان زنده ماندن دست کم یک یا دو روز می‌دانند. <ref>محقق حلی، شرائع الاسلام، ج۳، ص۲۰۷.</ref>
فقیهان اهل سنت نیز در بحث استقرار حیات بین لزوم استقرار حیات <ref>عبیری، الصید و الذباحة فی الشریعة الاسلامیة، ج۲، ص۵۷۷.</ref>  یا عدم لزوم <ref>عاشور، فقه آسان در مذهب امام شافعی، ص۴۷۳.</ref> و شیوه‌ی احراز آن <ref>عبیری، الصید و الذباحة فی الشریعة الاسلامیة، ج۲، ص۴۴۰.</ref> اختلاف دارند.
ب. برخی دیگر، استقرار حیات را به معنای زدن پلک و حرکت پا و دم دانسته‌اند. <ref>شیخ طوسی، النهایه، ص ۵۷۹.</ref>
ج. برخی از فقها علامت استقرار حیات را زنده ماندن دست کم نصف روز دانسته‌اند. <ref>اصفهانی، وسیلة النجاة، ج۳، ص۴۳.</ref> 
 
لذا در شک در حیات حیوان بعد از بیهوشی طبق نظر فقیه مد نظر در مسئله ی استقرار حیات می‌توان توجه کرد.
 
2. فقهایی که  قائل به عدم اشتراط استقرار حیات قبل از ذبح شده‌اند.<ref>شهید ثانی، الروضة البهیة، ج۷، ص۲۲۷؛ مقدس اردبیلی، مجمع الفائدة و البرهان، ج۱۱، ص۱۰۲.</ref> 
 
ایشان داشتن اصل حیات را لازم دانسته‌اند و حرکت بعد از ذبح ولو مختصر را کاشف از چنین حیاتی می‌دانند. <ref>خمینی، تحریر الوسیله(ترجمه فارسی)، ج۲، ص۱۵۷،مسئله ۴.</ref> حتی بعضا حرکت مختصر ذبیحه را کافی می‌دانند ولو خونی خارج نشود. <ref>سایت نمایندگی ولی فقیه در دامپزشکی زنجان.</ref> لذا اگر حیوانی که بیهوش شده ذبح شود و طبق این مبانی حیات ثابت شود حلال است.
ادله
1. با ملاحظه نصوص و مطلقات قرآنی <ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۱۶، ص۲۶۲، باب ۱۱ از ابواب ذبایح، حدیث ؛ تفسیر عیاشی، ج۱، ص۲۹۱ و ۲۹۲.</ref>  و روایی <ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۱۶، ص۳۹۱، باب ۷، حدیث ۴ و ص ۲۶۳ و ص۲۶۵، باب۱۳، ح۱؛ شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ج۹، ص۵۷-۵۸، ح۲۳۸ و ۲۴۱؛ عیاشی، تفسیر عیّاشی، ج۱، ص۲۹۱-۲۹۲، کلینی، الکافی، ج۶، ص۲۳۲، ح۴.</ref> و دلالت واضح آنها بر اشتراط اصل حیات در ذبیحه، جای شکی باقی نمی‌ماند که استقرار حیات، شرط حلّیت ذبیحه نمی‌باشد.
 
2. اصل حرمت که بعضا مستمسک قائلین به اشتراط قرار گرفته است، در موارد وجود اصول لفظی و ظهور اطلاقات قرآنی و روایی، جریان نمی‌یابد و اساسا اگر در شرط بودن چیزی در ذبح شرعی شک شود، با اصل لفظی (اطلاق آیات و روایات) می‌توان آن را نفی نمود. <ref>ادیبی‌مهر، مبانی لزوم استقرارا حیات در ذبح با دستگا ههای مدرن،[https://hawzah.net/fa/Default\hd'hi پایگاه اطلاع رسانی حوزه علمیه]</ref>
 
در بحث استقرار حیات میان فقهای اهل سنت بین لزوم استقرار حیات <ref>عبیری، الصید و الذباحة فی الشریعة الاسلامیة، ج۲، ص۵۷۷.</ref>  یا عدم لزوم <ref>عاشور، فقه آسان در مذهب امام شافعی، ص۴۷۳.</ref> و شیوه‌ی احراز آن <ref>عبیری، الصید و الذباحة فی الشریعة الاسلامیة، ج۲، ص۴۴۰.</ref> اختلاف وجود دارد.


==پانویس==
==پانویس==