کاربر:Mkhaghanif/صفحه تمرین۴: تفاوت میان نسخه‌ها

Mkhaghanif (بحث | مشارکت‌ها)
Mkhaghanif (بحث | مشارکت‌ها)
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۱: خط ۱۱:
* سلاح‌های شیمیایی نیز طبق کنوانسیون منع گسترش سلاح‌های شیمیایی مصوب ۱۹۹۳م، شامل تمام مواد شیمیایی خواه به صورت گاز، مایع یا جامد است که به خاطر اثرات سمی مستقیم روی انسان، حیوان و گیاه به کار گرفته می‌شوند.<ref>ممتاز، حقوق بین الملل سلاح‌های کشتار جمعی، ص۱۳- ۱۶.</ref>
* سلاح‌های شیمیایی نیز طبق کنوانسیون منع گسترش سلاح‌های شیمیایی مصوب ۱۹۹۳م، شامل تمام مواد شیمیایی خواه به صورت گاز، مایع یا جامد است که به خاطر اثرات سمی مستقیم روی انسان، حیوان و گیاه به کار گرفته می‌شوند.<ref>ممتاز، حقوق بین الملل سلاح‌های کشتار جمعی، ص۱۳- ۱۶.</ref>


===حکم تولید سلاح‌های کشتار جمعی===
===حکم تولید و استفاده از سلاح‌های کشتار جمعی===
فقیهان مسلمان دو بحث «تولید و نگهداری» سلا‌ح‌های نامتعارف را از «به‌کار بستن» آن‌ها تفکیک کرده و جدا بحث کرده‌اند. حکم تولید سلاح‌های کشتار جمعی همانند به کار بستن آن مورد مناقشه و بحث اندیشمندان قرار گرفته است. برخی قائل به حرمت و برخی قائل به جواز مشروط شده‌اند.
فقیهان مسلمان دو بحث «تولید و نگهداری» سلا‌ح‌های نامتعارف را از «به‌کار بستن» آن‌ها تفکیک کرده و جدا بحث کرده‌اند. حکم تولید سلاح‌های کشتار جمعی همانند به کار بستن آن مورد مناقشه و بحث اندیشمندان قرار گرفته است. برخی قائل به حرمت و برخی قائل به جواز مشروط شده‌اند.
به کار بستن تسلیحات کشتار جمعی از سه منظر قابل تصور است. نخست: استفاده ابتدایی از تسلیحات کشتار جمعی علیه دشمن. دوم: کاربست تسلیحات کشتار جمعی در مقام مقابله به مثل. و سوم: کاربست تسلیحات کشتار جمعی در مقام اضطرار یا ضرورت.


== حرمت تولید سلاح‌های کشتار جمعی و دلایل آن==
== حرمت تولید سلاح‌های کشتار جمعی و دلایل آن==
خط ۴۳: خط ۴۵:
بنابراین یکی از مصادیق (حذر) آمادگی نظامی و مجهزشدن به مدرنترن سلاح‌های روز است که شامل سلاح‌های پیشرفتۀ کشتارجمعی نیز می‌شود و امر در آیه نه تنها دلالت بر جواز این نوع آمادگی می‌کند، بلکه ظهور در وجوب و دلالت بر لزوم آمادگی دارد.<ref>ربانی و دیگران، بررسی ادله جواز یا حرمت تولید و انباشت سلاح‌های کشتار جمعی، ص۹۸.</ref>
بنابراین یکی از مصادیق (حذر) آمادگی نظامی و مجهزشدن به مدرنترن سلاح‌های روز است که شامل سلاح‌های پیشرفتۀ کشتارجمعی نیز می‌شود و امر در آیه نه تنها دلالت بر جواز این نوع آمادگی می‌کند، بلکه ظهور در وجوب و دلالت بر لزوم آمادگی دارد.<ref>ربانی و دیگران، بررسی ادله جواز یا حرمت تولید و انباشت سلاح‌های کشتار جمعی، ص۹۸.</ref>


==حکم به کار بستن تسلیحات کشتار جمعی==
==حرمت استفاده ابتدایی از تسلیحات کشتار جمعی==
به کار بستن تسلیحات کشتار جمعی از سه منظر قابل تصور است. نخست: استفاده ابتدایی از تسلیحات کشتار جمعی علیه دشمن. دوم: کاربست تسلیحات کشتار جمعی در مقام مقابله به مثل. و سوم: کاربست تسلیحات کشتار جمعی در مقام اضطرار یا ضرورت.
در مورد کاربست ابتدایی تسلیحات کشتار جمعی، همه صاحبنظران شیعی قائل به حرمت هستند و دلیلی بر جواز آن وجود ندارد.  
==حرمت استفاده از تسلیحات کشتار جمعی==
در مورد کاربست ابتدایی تسلیحات کشتار جمعی، همه صاحبنظران شیعی قائل به حرمت هستند و دلیلی نیز دال بر جواز آن وجود ندارد. بنابراین به ذکر ادله حرمت پرداخته می شود.


=== آیه قتل نفس===
=== آیه قتل نفس===
از مهم ترین آیاتی که بر حرمت استفاده از سلاح های کشتارجمعی مطرح گردیده است، آیه ۳۲ سوره مایده است: «مَن قَتَلَ نَفسَاً بغَیرِ نفسٍ اَو فِسادٍ فِی الَارضِ فکانَّما قَتَلَ الناسَ جَمیعَاً»  
از مهم ترین آیاتی که بر حرمت استفاده از سلاح های کشتارجمعی مطرح گردیده است، آیه ۳۲ سوره مائده است: «مَن قَتَلَ نَفسَاً بغَیرِ نفسٍ اَو فِسادٍ فِی الَارضِ فکانَّما قَتَلَ الناسَ جَمیعَاً» بر اساس مفهوم اولویت در این روشن می‌شود که وقتی کشتن یک انسان محترم منزله کشتن تمام انسانهاست، پس به طریق اولی کشتن اهالی یک شهر یا کشور که بالبداهه در آن انسان‌های بیگناه هم خواهد بود، از منظر خداوند بسیار قبیح خواهد بود و خدا به آن راضی نیست.
این آیه به مفهوم اولویت دلالت میکند بر اینکه وقتی کشتن یک انسان محترم از منظر خداوند به منزله کشتن تمام انسانهاست، پس به طریق اولی کشتن اهالی یک شهر یا کشور که بالبداهه در آن انسانهای بیگناه هم خواهد بود، از منظر خداوند بسیار قبیح خواهد بود و خدا به آن راضی نیست.
=== آیه نهی از افساد فی الارض===
=== آیه نهی از افساد فی الارض===
آیه ۲۰۵ سوره بقره می‌فرماید: «اذا تَوَلی سعَی فِی الاَرض لیُفسِد فیها ویَهلِکَ الحَرثَ والنَسلَ واللهُ لا یُحِبُّ الفَسادِ» ساختن کشتزارها و نسل‌کشی را فساد در زمین می‌داند. و می‌دانیم که سلاح‌های میکروبی، شیمیایی، نیتروژنی و هسته‌ای بارزترین عواملی هستند که در زمین موجب فساد و افساد می‌شوند و قدرت تخریبی و گستره کشتار آن‌ها با هیچ سلاح متعارفی قابل مقایسه نیست.
آیه ۲۰۵ سوره بقره می فرماید: «اذا تَوَلی سعَی فِی الاَرض لیُفسِد فیها ویَهلِکَ الحَرثَ والنَسلَ واللهُ لا یُحِبُّ الفَسادِ» بی‌شک نابود ساختن کشت و نسل‌کشی، از بارزترین نوع فساد در زمین است که استفاده از سلاحهای کشتارجمعی آنرا درپی دارد. سلاح های میکروبی، شیمیایی، نیتروژنی و هسته ای از بارزترین عواملی است که در زمین موجب فساد و افساد میکند و قدرت تخریبی و گستره کشتار تسلیحات کشتار جمعی، چنان وسیع و فزاینده است که با هیچ سلاح متعارفی قابل مقایسه نیست.
=== آیه تناسب در مجازات===
=== آیه تناسب در مجازات===
یکی از ادله ای که بر حرمت استفاده از سلاح های کشتارجمعی ذکر شده است، آیه ۱۹۴ سوره بقره است: «فَمَن إعتَدی علیکُم اعتَدوا علیه بمِثل ما اعتَدی علَیکُم واتَّقواللهَ واعلَموا إِن الله مَعَ المُتقین».  این آیه میتواند از کلیدی‌ترین آیات، راجع به حرمت استفاده از ابزارهای کشتار جمعی به حساب آید، زیرا میتوان چندین اصل و قاعده را در این خصوص از آن استفاده کرد:
یکی از ادله‌ای حرمت استفاده از سلاح‌های کشتارجمعی، آیه ۱۹۴ سوره بقره است: «فَمَن إعتَدی علیکُم اعتَدوا علیه بمِثل ما اعتَدی علَیکُم واتَّقواللهَ واعلَموا إِن الله مَعَ المُتقین».  این آیه میتواند از کلیدی‌ترین آیات، راجع به حرمت استفاده از ابزارهای کشتار جمعی به حساب آید، زیرا میتوان چندین اصل و قاعده را در این خصوص از آن استفاده کرد:
 
الف- اصل تناسب در تسلیحات جنگی
الف- اصل تناسب در تسلیحات جنگی
به این‌معنا که وقتی دشمن از سلاح ضعیف یا قوی استفاده کند، باید طرف مقابل نیز به تناسب آن سلاح، عکس‌العمل نشان دهد. درحالیکه در سلاح های کشتار جمعی این تناسب وجود ندارد و این سلاح ها معمولا در برابر سلاح های غیرهمسو و یا به صورت ابتدائی بکار برده می شود.
به این‌معنا که وقتی دشمن از سلاح ضعیف یا قوی استفاده کند، باید طرف مقابل نیز به تناسب آن سلاح، عکس‌العمل نشان دهد. درحالیکه در سلاح های کشتار جمعی این تناسب وجود ندارد و این سلاح ها معمولا در برابر سلاح های غیرهمسو و یا به صورت ابتدائی بکار برده می شود.
خط ۶۲: خط ۶۲:
بر اساس این آیه، باید در جنگ میان نظامیان وغیرنظامیان تفکیک قائل شد. گروههایی همانند کودکان، زنان، پیران، بیماران، مجروحان و نیز حیوانات و اشجار و مزارع و به طور کلی محیط زیست از اهداف نظامی جدا انگاشته می شوند و نباید مورد تعرض قرار گیرند. علامه طباطبایی معتقد است که از آیه اعتداء «زنان و کودکان و پیران و همانند آنها، تخصصاً خارج‌اند»  
بر اساس این آیه، باید در جنگ میان نظامیان وغیرنظامیان تفکیک قائل شد. گروههایی همانند کودکان، زنان، پیران، بیماران، مجروحان و نیز حیوانات و اشجار و مزارع و به طور کلی محیط زیست از اهداف نظامی جدا انگاشته می شوند و نباید مورد تعرض قرار گیرند. علامه طباطبایی معتقد است که از آیه اعتداء «زنان و کودکان و پیران و همانند آنها، تخصصاً خارج‌اند»  
===روایات===
===روایات===
۱. «عن أبی عبدالله (ع) قال: کان رسول الله (ص) اذا أراد أن یَبعث سرِیة دَعَاهُم فأجلَسَهم بَین یدیه ثُم یقَول سیروا بِسمِ اللهِ و بالله وفی سَبیل الله وعلی ملة رَسول الله (ص) لا تغلُوا ولاتمثِلوا ولا تغدُروا ولا تقتُلوا شیخاً فانیاً ولا صَبیّاً ولا امرأة ولا تَقطَعوا شَجراً إلا أن تضطَروا إلیها...»،  «پیامبر گرامی اسلام وقتی اراده میکرد که جنگی را با دشمن انجام دهد سپاه خویش را دور هم جمع می کرد و میفرمود حرکت کنید با نام خدا و در راه خدا و بر دین خدا پس زیاده روی نکنید و مثله نکنید و عهد نشکنید و پیر فرتوت و کودك و زنان را نکشید و درختی را قطع نکنید، مگر اینکه مضطر به آن شوید».
#«عن أبی عبدالله (ع) قال: کان رسول الله (ص) اذا أراد أن یَبعث سرِیة دَعَاهُم فأجلَسَهم بَین یدیه ثُم یقَول سیروا بِسمِ اللهِ و بالله وفی سَبیل الله وعلی ملة رَسول الله (ص) لا تغلُوا ولاتمثِلوا ولا تغدُروا ولا تقتُلوا شیخاً فانیاً ولا صَبیّاً ولا امرأة ولا تَقطَعوا شَجراً إلا أن تضطَروا إلیها...»،  «پیامبر گرامی اسلام وقتی اراده میکرد که جنگی را با دشمن انجام دهد سپاه خویش را دور هم جمع می کرد و میفرمود حرکت کنید با نام خدا و در راه خدا و بر دین خدا پس زیاده روی نکنید و مثله نکنید و عهد نشکنید و پیر فرتوت و کودك و زنان را نکشید و درختی را قطع نکنید، مگر اینکه مضطر به آن شوید».


۲. «عن أبی عبدالله (ع) قال: إن النبی (ص) کان إذا أراد أن یَبعثَ أَمیراً علَی سریة أمَرَه بتَقوی اللهِ عز وجل فِی
#«عن أبی عبدالله (ع) قال: إن النبی (ص) کان إذا أراد أن یَبعثَ أَمیراً علَی سریة أمَرَه بتَقوی اللهِ عز وجل فِی
خاصة نفسِه ثمَ فی اصحَابه عامة ثم یَقول اُغزُوا بسمِ الله وفِی سَبیل الله قاتلوا مَن کَفَر بالله ولا تغدُروا ولا تغلُوا ولا تَمثلوا ولاتَقتلُوا ولیداً»  «پیامبر وقتی که امیری را برای جنگی انتخاب میکرد همیشه او را به رعایت تقوای الهی در مورد خودش و بقیه سپاهیان امر میکرد، بعداً می فرمود: بجنگید با نام خدا و و در راه خدا و کسانی را که کفر ورزیدند را بکشید اما عهد نشکنید و زیاده روی نکنید و مثله نکنید و کودکی را نکشید».
خاصة نفسِه ثمَ فی اصحَابه عامة ثم یَقول اُغزُوا بسمِ الله وفِی سَبیل الله قاتلوا مَن کَفَر بالله ولا تغدُروا ولا تغلُوا ولا تَمثلوا ولاتَقتلُوا ولیداً»  «پیامبر وقتی که امیری را برای جنگی انتخاب میکرد همیشه او را به رعایت تقوای الهی در مورد خودش و بقیه سپاهیان امر میکرد، بعداً می فرمود: بجنگید با نام خدا و و در راه خدا و کسانی را که کفر ورزیدند را بکشید اما عهد نشکنید و زیاده روی نکنید و مثله نکنید و کودکی را نکشید».


۳. روایات دالّ بر حرمت مسموم كردن محل سکونت دشمن
# روایات دالّ بر حرمت مسموم كردن محل سکونت دشمن
۱٫۳. «عن سکونی، ان النبیّ (ص) نهی ان یلقی السّم فی بلاد المشرکین»  «رسول خدا(ص) از سم پاشیدن در مناطق مشرکان نهی کرده است.»
۱٫۳. «عن سکونی، ان النبیّ (ص) نهی ان یلقی السّم فی بلاد المشرکین»  «رسول خدا(ص) از سم پاشیدن در مناطق مشرکان نهی کرده است.»
به نظر میرسد، منع و نهی در این روایت هرچند در مورد سم وارد شده است، لکن ملاك نهی اختصاص به سم ندارد، بلکه شامل هر گونه سلاحهای کشتار جمعی میشود، زیرا فرقی میان مسموم کردن آب و یا هوا و یا زمین با، استفاده از دیگر سلاحهای غیر متعارف، نیست.
به نظر میرسد، منع و نهی در این روایت هرچند در مورد سم وارد شده است، لکن ملاك نهی اختصاص به سم ندارد، بلکه شامل هر گونه سلاحهای کشتار جمعی میشود، زیرا فرقی میان مسموم کردن آب و یا هوا و یا زمین با، استفاده از دیگر سلاحهای غیر متعارف، نیست.