کاربر:Mkhaghanif/صفحه تمرین ۵: تفاوت میان نسخهها
Mkhaghanif (بحث | مشارکتها) |
Mkhaghanif (بحث | مشارکتها) |
||
خط ۲: | خط ۲: | ||
==چیستی و جایگاه فلسفه فقه== | ==چیستی و جایگاه فلسفه فقه== | ||
فلسفه فقه دانشی است که نگاهی درجه دوم به فقه دارد.<ref>آهنگران، نجفی، فرایند دلالت لفظی در اصول فقه، ص۵۵۴.</ref> این دانش شامل مجموعه گزارههایی است درباره مبادی تصوری و تصدیقی، غایت و تقسیمات فقه.<ref>موسوی گرگانی، (۱۳۷۷-۱۳۷۶)، ج: ۱۳ و ۱۴، ص ۴۱۲.</ref>گروهی دیگر فلسفه فقه را دانشی دانستهاند که علاوه بر پیشفرضها، اهداف، قلمرو فقه و... از مسائل مربوط به اجتهاد فقهی، رابطه فقه و فقیه، و چگونگی عمل اجتهاد نیز توجه دارد. مانند عوامل مؤثر در اجتهاد و معرفتشناسی اجتهاد.<ref>مهریزی، (۱۳۷۶) ۷۴۷-۷۴۸.</ref> از نظر دیگران، چیستی این دانش نوظهور و حوزه مسائل آن، تابع موضوع و غایت است که برای آن ترسیم شده اشت. چیزی که باعث سختی تعیین چیستی آن است، این است که از نظرگاه تاریخی، ابتدا پژوهشگران نامی را برای علمی که هنوز ایجاد نشده برگزیدهاند سپس در پی تبیین چیستی آن علم برآمدهاند. | فلسفه فقه دانشی است که نگاهی درجه دوم به فقه دارد.<ref>آهنگران، نجفی، فرایند دلالت لفظی در اصول فقه، ص۵۵۴.</ref> این دانش شامل مجموعه گزارههایی است درباره مبادی تصوری و تصدیقی، غایت و تقسیمات فقه.<ref>موسوی گرگانی، (۱۳۷۷-۱۳۷۶)، ج: ۱۳ و ۱۴، ص ۴۱۲.</ref>گروهی دیگر فلسفه فقه را دانشی دانستهاند که علاوه بر پیشفرضها، اهداف، قلمرو فقه و... از مسائل مربوط به اجتهاد فقهی، رابطه فقه و فقیه، و چگونگی عمل اجتهاد نیز توجه دارد. مانند عوامل مؤثر در اجتهاد و معرفتشناسی اجتهاد.<ref>مهریزی، (۱۳۷۶) ۷۴۷-۷۴۸.</ref> از نظر دیگران، چیستی این دانش نوظهور و حوزه مسائل آن، تابع موضوع و غایت است که برای آن ترسیم شده اشت. چیزی که باعث سختی تعیین چیستی آن است، این است که از نظرگاه تاریخی، ابتدا پژوهشگران نامی را برای علمی که هنوز ایجاد نشده برگزیدهاند سپس در پی تبیین چیستی آن علم برآمدهاند. | ||
===جایگاه و اهمیت=== | |||
از نظر برخی پژوهشگران، گرچه مسائل فلسفه فقه مباحثی عقلی است که جزو علم فقه نیستند؛<ref>عابدی شاهرودی (۱۳۷۶)، ص ۱۳.</ref> اما بایستی پیش از ورود به فقه آنها را برهانی ساخت.<ref>محقق داماد، (۱۳۷۳)، ج: ۱۲، ص ۲ و ۳.</ref> اهمیت بررسی این مباحث از نظر پژوهشگران معاصر فقه به حدی است که برخی از آن به منزله شرطى از شروط اجتهاد تعبیر کردهاند.<ref>مبلغی، پیشدرآمدى بر فلسفه فقه،ص ۱۵.</ref> برخی از موارد ضرورت بررسی فلسفه فقه را چنین برشمردهاند: کسب آگاهى افزون تر به نقش فقه و توانایى بیشتر جهت عملى کردن این نقش، شناسایى ظرفیت هاى واقعى منابع استنباط، تصحیح روند و جریان فهم از کتاب و سنت و پایین آوردن ضریب خطاپذیرى در فهم از این دو منبع.<ref>مبلغی، پیشدرآمدى بر فلسفه فقه، ص ۱۲.</ref> | |||
===پرسشهای بنیادین فلسفه فقه=== | ===پرسشهای بنیادین فلسفه فقه=== | ||
* پذیرش یا عدم پذیرش منطقة الفراغ (و در صورت پذیرش آن تعیین قلمرو این منطقه) در تحدید قلمرو قه چه نقشی میتواند داشته باشد؟ | * پذیرش یا عدم پذیرش منطقة الفراغ (و در صورت پذیرش آن تعیین قلمرو این منطقه) در تحدید قلمرو قه چه نقشی میتواند داشته باشد؟ | ||
خط ۶۴: | خط ۴۵: | ||
* نقش استدلالهای عقلی در پیشفرضهای کلامی | * نقش استدلالهای عقلی در پیشفرضهای کلامی | ||
*نقش ریزهکاریها در فقه. فقیه تا کجا حق دارد که در احکام ریز شود و فرعهای جدید فرض کند و به الاحوط و الاقوی برسد؟ آیا اساسا دین اینقدر دقیق است؟ | *نقش ریزهکاریها در فقه. فقیه تا کجا حق دارد که در احکام ریز شود و فرعهای جدید فرض کند و به الاحوط و الاقوی برسد؟ آیا اساسا دین اینقدر دقیق است؟ | ||
=== موضوع مسائل فلسفه فقه=== | |||
=== | موضوع مسائل فلسفه فقه را چنین برشمردهاند: | ||
{{ستون-شروع|۳}} | |||
* تعریف فقه، | |||
* جایگاه و اهمیت فقه، | |||
* غایت فقه، | |||
* نسبت فقه با علوم دیگر، | |||
* مبانی فلسفی تطور تاریخی فقه، | |||
* قلمرو فقه، | |||
* ساختار نظام فقهی، | |||
* روششناسی فقه، | |||
* ماهیت حکم فقهی، | |||
* ثبات یا تغییر حکم فقهی، | |||
* انواع استدلال فقهی، | |||
* تعریف اجتهاد، | |||
* مبانی اجتهاد، | |||
* رابطه مصالح و مفاسد با حکم فقهی، | |||
* حجیت منابع تشریع، | |||
* وثاقت متون، | |||
* شیوههای تفسیر نصوص .<ref>توحیدی، بهبهانی، (۱۳۸۳)، ص: ۹.</ref> | |||
{{پایان}} | |||
===نسبت فلسفه فقه با دیگر دانشهای همگن=== | ===نسبت فلسفه فقه با دیگر دانشهای همگن=== |