کاربر:Khoshnudi/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۷۳: | خط ۷۳: | ||
==محتویات کتاب== | ==محتویات کتاب== | ||
نویسنده به گزارش اجمالی از محتویات کتاب پرداخته است. بورس‌بازی را به عنوان محور اصلی کتاب معرفی کرده و در دو فصل بحث موضوعی و فقهی را مطرح کرده است.(ص۲۱-۲۳) | نویسنده به گزارش اجمالی از محتویات کتاب پرداخته است. بورس‌بازی را به عنوان محور اصلی کتاب معرفی کرده و در دو فصل بحث موضوعی و فقهی را مطرح کرده است.(ص۲۱-۲۳) | ||
=== | ===موضوع شناسی بورس‌بازی=== | ||
==== | ====کلیات بورس‌بازی==== | ||
ابتدا به واژه شناسی (بورس‌بازی) پرداخته و تعاریف عمومی و تخصصی آن را ذکر کرده است. سپس تعاریف اصطلاحی مطرح شده توسط اقتصاد دانان را جمع آوری کرده و با تمرکز بر نقاط اشتراک به تعریف مشخصی رسیده است.(ص۲۷-۳۱) | ابتدا به واژه شناسی (بورس‌بازی) پرداخته و تعاریف عمومی و تخصصی آن را ذکر کرده است. سپس تعاریف اصطلاحی مطرح شده توسط اقتصاد دانان را جمع آوری کرده و با تمرکز بر نقاط اشتراک به تعریف مشخصی رسیده است.(ص۲۷-۳۱) | ||
| خط ۹۱: | خط ۹۰: | ||
نویسنده در زمینه موضوع شناسی بسیار بیشتر از حد نیاز قلم فرسوده است. با توجه به رویکرد فقهی کتاب، این همه تعاریف از فرهنگ لغات گوناگون و اقتصاد دانان مختلف و تقسیم بندی ها تأثیری در بحث فقهی ندارد. علاوه بر این که نویسنده به هدف خود یعنی تشخیص و تبیین موضوع نرسیده است و یا دست کم در توان تفهیم آن قاصر بوده است. با اینکه بارها از واژه بورس‌بازی استفاده کرده است ولی اصلا مشخص نمی کند که واژه لاتین معادل با بورس‌بازی چیست و دقیقا در مورد چه مفهومی می‌نگارد و نقل اقوال می‌کند. همچنین نگارش بخاطر نقل اقوال مختلف افسار گسیخته شده است. در ابتدا بورس‌بازی را به سفته بازی تعریف می‌کند که بار معنایی منفی دارد در آخر از بورس‌بازی آگاهانه سخن می‌گوید که بار معنای مثبت دارد. تا اخر فصل اول چندین بار معیار های بورس‌بازی را معرفی می‌کند، گاهی سه و گاهی پنج معیار و گاهی بیشتر! در نهایت به صورت شفاف مشخص نمی‌شود که در مورد چه حقیقتی مطلب نگاشته است. هر چند با دقت و استفاده از اصلاحات فنی همانند معاملات اسکلپ و سویینگ و بورس‌بازی آگاهانه می‌توان گمان برد که در مورد منظور نویسنده از بورس‌بازی همان تریدینگ است. ولی این نقطه مبهمی است که حتما نیاز به توضیح داشت. | نویسنده در زمینه موضوع شناسی بسیار بیشتر از حد نیاز قلم فرسوده است. با توجه به رویکرد فقهی کتاب، این همه تعاریف از فرهنگ لغات گوناگون و اقتصاد دانان مختلف و تقسیم بندی ها تأثیری در بحث فقهی ندارد. علاوه بر این که نویسنده به هدف خود یعنی تشخیص و تبیین موضوع نرسیده است و یا دست کم در توان تفهیم آن قاصر بوده است. با اینکه بارها از واژه بورس‌بازی استفاده کرده است ولی اصلا مشخص نمی کند که واژه لاتین معادل با بورس‌بازی چیست و دقیقا در مورد چه مفهومی می‌نگارد و نقل اقوال می‌کند. همچنین نگارش بخاطر نقل اقوال مختلف افسار گسیخته شده است. در ابتدا بورس‌بازی را به سفته بازی تعریف می‌کند که بار معنایی منفی دارد در آخر از بورس‌بازی آگاهانه سخن می‌گوید که بار معنای مثبت دارد. تا اخر فصل اول چندین بار معیار های بورس‌بازی را معرفی می‌کند، گاهی سه و گاهی پنج معیار و گاهی بیشتر! در نهایت به صورت شفاف مشخص نمی‌شود که در مورد چه حقیقتی مطلب نگاشته است. هر چند با دقت و استفاده از اصلاحات فنی همانند معاملات اسکلپ و سویینگ و بورس‌بازی آگاهانه می‌توان گمان برد که در مورد منظور نویسنده از بورس‌بازی همان تریدینگ است. ولی این نقطه مبهمی است که حتما نیاز به توضیح داشت. | ||
==== | ====بورس‌بازی و رفتارهای مخرب==== | ||
در این فصل دو نمونه از مصادیق رفتارهای مخرب مورد بررسی قرار گرفته است. دستکاری بازار که عبارت است از هر گونه دخالت در روند طبیعی بازار که مانع از تعیین قیمت عادلانه می شود. مورد دیگر استفاده از اطلاعات نهانی است بدین معنا که با در اختیار داشتن اطلاعات محرمانه کسب سود می‌شود. درپایان این فصل نیز سه مورد از ضرر و زیانهای ناشی از معاملات با اطلاعات نهانی را ذکر کرده است.(ص۷۵-۹۹) | در این فصل دو نمونه از مصادیق رفتارهای مخرب مورد بررسی قرار گرفته است. دستکاری بازار که عبارت است از هر گونه دخالت در روند طبیعی بازار که مانع از تعیین قیمت عادلانه می شود. مورد دیگر استفاده از اطلاعات نهانی است بدین معنا که با در اختیار داشتن اطلاعات محرمانه کسب سود می‌شود. درپایان این فصل نیز سه مورد از ضرر و زیانهای ناشی از معاملات با اطلاعات نهانی را ذکر کرده است.(ص۷۵-۹۹) | ||
| خط ۹۸: | خط ۹۷: | ||
نویسنده در عنوان این فصل بورس‌بازی را در کنار رفتارهای مخرب ذکر می‌کند که چنین برداشت می‌شود که فعالیتهای بروس‌بازانه سبب این رفتارهای تخریبی می‌شود. حال آنکه خودش تصریح دارد که این رفتارهای مخرب ممکن است توسط همه اقشار فعال در بازار صورت پذیرد(ص۸۰). در واقع محور اصلی این فصل رفتارهای مخرب در بازار است و ارتباطی با بورس‌بازی ندارد. چنانکه در بخش دوم و بیان حکم فقهی(ص۱۴۳)، محور بحث از اصطلاح بورس‌بازی خارج شده و دستکاری قیمتی و اطلاعات نهانی مورد توجه قرار می‌گیرد. | نویسنده در عنوان این فصل بورس‌بازی را در کنار رفتارهای مخرب ذکر می‌کند که چنین برداشت می‌شود که فعالیتهای بروس‌بازانه سبب این رفتارهای تخریبی می‌شود. حال آنکه خودش تصریح دارد که این رفتارهای مخرب ممکن است توسط همه اقشار فعال در بازار صورت پذیرد(ص۸۰). در واقع محور اصلی این فصل رفتارهای مخرب در بازار است و ارتباطی با بورس‌بازی ندارد. چنانکه در بخش دوم و بیان حکم فقهی(ص۱۴۳)، محور بحث از اصطلاح بورس‌بازی خارج شده و دستکاری قیمتی و اطلاعات نهانی مورد توجه قرار می‌گیرد. | ||
==== | ====بورس‌بازی و عدم ثبات==== | ||
فصل سوم واکنش بازار به فعالیتهای بورس‌بازانه را مورد توجه قرار داده است. بر اساس فرضیه بازار کارا، بورس‌بازی سبب ایجاد تثبیت در بازارهای مالی می شود. به این صورت که آربیتراژگران با مشاهده عدم تعادل قیمتی وارد عمل شده و اثر انحرافات شناختی و باورهای گمراه کننده ای را خنثی می کنند.(ص۱۰۱-۱۰۸) | فصل سوم واکنش بازار به فعالیتهای بورس‌بازانه را مورد توجه قرار داده است. بر اساس فرضیه بازار کارا، بورس‌بازی سبب ایجاد تثبیت در بازارهای مالی می شود. به این صورت که آربیتراژگران با مشاهده عدم تعادل قیمتی وارد عمل شده و اثر انحرافات شناختی و باورهای گمراه کننده ای را خنثی می کنند.(ص۱۰۱-۱۰۸) | ||
| خط ۱۰۹: | خط ۱۰۸: | ||
مباحث مطرح شده در این فصل هیچ کمکی به موضوع شناسی نمی‌کند. سخن از نوسانات و حباب قیمتی خصوصا ریز شدن روی این مباحث سبب خستگی خوانندگان می‌شود. | مباحث مطرح شده در این فصل هیچ کمکی به موضوع شناسی نمی‌کند. سخن از نوسانات و حباب قیمتی خصوصا ریز شدن روی این مباحث سبب خستگی خوانندگان می‌شود. | ||
=== | ===فقه بورس‌بازی=== | ||
==== | ====مبانی فقهی بورس‌بازی==== | ||
نویسنده بعد از شناخت موضوع و حقیقت بورس‌بازی در بخش دوم وارد مباحث فقهی شده است. در این فصل به تبیین مفاهیم و قواعد فقهی قابل انطباق بر مسأله بورس‌بازی به صورت مبسوط پرداخته است. قاعده ممنوعیت أکل مال بالباطل، قاعده لاضرر و لا حرج، ممنوعیت تدلیس، ممنوعیت نجش، ممنوعیت غرر، ممنوعت تبانی، ممنوعیت انحصار و احتکار، ممنوعیت قمار را بررسی کرده است.(ص۱۴۵-۲۱۸) | نویسنده بعد از شناخت موضوع و حقیقت بورس‌بازی در بخش دوم وارد مباحث فقهی شده است. در این فصل به تبیین مفاهیم و قواعد فقهی قابل انطباق بر مسأله بورس‌بازی به صورت مبسوط پرداخته است. قاعده ممنوعیت أکل مال بالباطل، قاعده لاضرر و لا حرج، ممنوعیت تدلیس، ممنوعیت نجش، ممنوعیت غرر، ممنوعت تبانی، ممنوعیت انحصار و احتکار، ممنوعیت قمار را بررسی کرده است.(ص۱۴۵-۲۱۸) | ||
| خط ۱۲۲: | خط ۱۲۱: | ||
نویسنده در این فصل صرفا به بیان قواعد فقهی پرداخته است. نکته مهم تطبیق این قواعد بر مسأله مورد نظر بود که کاملا از نظر وی مغفول مانده است. ارتباط موضوع بورس‌بازی با قواعد فقهی مشخص نشده است. | نویسنده در این فصل صرفا به بیان قواعد فقهی پرداخته است. نکته مهم تطبیق این قواعد بر مسأله مورد نظر بود که کاملا از نظر وی مغفول مانده است. ارتباط موضوع بورس‌بازی با قواعد فقهی مشخص نشده است. | ||
==== | ====فقه بورس‌بازی با فرض عدم رفتارهای مخرب==== | ||
در این فصل به بیان حکم بورس‌بازی یعنی معاملات کوتاه مدت و عاری از رفتارهای مخرب، پرداخته شده است. مدعای نویسنده این است که بورس‌بازی از مصادیق خرید و فروش بوده بنابراین فی حد نفسه جایز است و اگر در چارچوب احکام و قوانین شریعت باشد منعی ندارد.(ص۲۲۷) | در این فصل به بیان حکم بورس‌بازی یعنی معاملات کوتاه مدت و عاری از رفتارهای مخرب، پرداخته شده است. مدعای نویسنده این است که بورس‌بازی از مصادیق خرید و فروش بوده بنابراین فی حد نفسه جایز است و اگر در چارچوب احکام و قوانین شریعت باشد منعی ندارد.(ص۲۲۷) | ||
| خط ۱۴۲: | خط ۱۴۱: | ||
برگرفته از مقالات است | برگرفته از مقالات است | ||
==== | ====فقه بورس‌بازی با فرض دستکاری بازار==== | ||
بورس‌بازی با دستکاری بازار رابطه عموم و خصوص من وجه دارد. در فصل قبلی گذشت که بورس‌بازی بخودی خود صحیح است. در این فصل به انواع دستکاری ها و حکم فقهی آن پرداخته است. تمرکز اصلی دستکاری بر فریب معامله گران می باشد. بنابر این عناوین تدلیس و غرور و نجش بر بسیاری از روشهای دستکاری منطبق می شود. روشهای دستکاری: همانند ایجاد رونق مصنوعی و ایجاد افزایش قیمت کاذب، قراردادن سفارش بدون قصد انجام معامله به قصد فریب فعالان بازار، نشر اخبار و اطلاعات کذب و گمراه کننده، جلوگیری از انتشار عمومی اطلاعات مهم و مؤثر بر قیمت.(ص۲۵۱-۲۶۰) | بورس‌بازی با دستکاری بازار رابطه عموم و خصوص من وجه دارد. در فصل قبلی گذشت که بورس‌بازی بخودی خود صحیح است. در این فصل به انواع دستکاری ها و حکم فقهی آن پرداخته است. تمرکز اصلی دستکاری بر فریب معامله گران می باشد. بنابر این عناوین تدلیس و غرور و نجش بر بسیاری از روشهای دستکاری منطبق می شود. روشهای دستکاری: همانند ایجاد رونق مصنوعی و ایجاد افزایش قیمت کاذب، قراردادن سفارش بدون قصد انجام معامله به قصد فریب فعالان بازار، نشر اخبار و اطلاعات کذب و گمراه کننده، جلوگیری از انتشار عمومی اطلاعات مهم و مؤثر بر قیمت.(ص۲۵۱-۲۶۰) | ||
| خط ۱۴۹: | خط ۱۴۸: | ||
در انتها به نظریه منطقة الفراغ سید محمدباقر صدر اشاره کرده است. در مواردی ممکن است ممنوعیت شرعی برخی از روشهای دستکاری بازار پذیرفته نشد، اما برای ایجاد نظم اقتصادی در بازارهای مالی نیاز به وضع قوانین و مقررات باشد. بر اساس نظریه منطقة الفراغ حاکم اسلامی می تواند دستورات الزامی وضع نماید.(ص۲۶۹) | در انتها به نظریه منطقة الفراغ سید محمدباقر صدر اشاره کرده است. در مواردی ممکن است ممنوعیت شرعی برخی از روشهای دستکاری بازار پذیرفته نشد، اما برای ایجاد نظم اقتصادی در بازارهای مالی نیاز به وضع قوانین و مقررات باشد. بر اساس نظریه منطقة الفراغ حاکم اسلامی می تواند دستورات الزامی وضع نماید.(ص۲۶۹) | ||
==== | ====فقه بورس‌بازی با فرض استفاده از اطلاعات نهانی==== | ||
نگارنده در فصل آخر استفاده از اطلاعات نهانی را بر موارد ذیل تطبیق کرده و آن را عملی نامشروع دانسته است. | نگارنده در فصل آخر استفاده از اطلاعات نهانی را بر موارد ذیل تطبیق کرده و آن را عملی نامشروع دانسته است. | ||
# مصداق سرقت و تصرف غیر قانونی از اموال حقیقی و معنوی | # مصداق سرقت و تصرف غیر قانونی از اموال حقیقی و معنوی | ||