کاربر:Khoshnudi/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۸۳: | خط ۸۳: | ||
در بخش اول گستردگی ذکر اقوال ملالآور است و بخش عمدهای از مطالب به تبیین موضوع کمک نمیکند. در بخش دوم نیز مباحث فقهی به صورت مبسوط به ذکر ادله عقلی و شرعی و نظریات فقها پرداخته است. نیازی به این تفصیل نبود و تطبیق این قواعد بر بورسبازی مورد توجه قرار نگرفته است. کتاب از انسجام کافی برخوردار نیست و ارتباط بعضی از بخشهای آن با هم مفهوم نمیشود. | در بخش اول گستردگی ذکر اقوال ملالآور است و بخش عمدهای از مطالب به تبیین موضوع کمک نمیکند. در بخش دوم نیز مباحث فقهی به صورت مبسوط به ذکر ادله عقلی و شرعی و نظریات فقها پرداخته است. نیازی به این تفصیل نبود و تطبیق این قواعد بر بورسبازی مورد توجه قرار نگرفته است. کتاب از انسجام کافی برخوردار نیست و ارتباط بعضی از بخشهای آن با هم مفهوم نمیشود. | ||
== فقه بورسبازی == | |||
=== مبانی فقهی === | |||
نویسنده بعد از شناخت موضوع و حقیقت بورسبازی در بخش دوم وارد مباحث فقهی شده است. در این فصل به تبیین مفاهیم و قواعد فقهی قابل انطباق بر مسئله بورسبازی به صورت مبسوط پرداخته است. قاعده ممنوعیت أکل مال بالباطل، قاعده لاضرر و لا حرج، ممنوعیت تدلیس، ممنوعیت نجش، ممنوعیت غرر، ممنوعت تبانی، ممنوعیت انحصار و احتکار، ممنوعیت قمار را بررسی کرده است. (ص۱۴۵–۲۱۸) | نویسنده بعد از شناخت موضوع و حقیقت بورسبازی در بخش دوم وارد مباحث فقهی شده است. در این فصل به تبیین مفاهیم و قواعد فقهی قابل انطباق بر مسئله بورسبازی به صورت مبسوط پرداخته است. قاعده ممنوعیت أکل مال بالباطل، قاعده لاضرر و لا حرج، ممنوعیت تدلیس، ممنوعیت نجش، ممنوعیت غرر، ممنوعت تبانی، ممنوعیت انحصار و احتکار، ممنوعیت قمار را بررسی کرده است. (ص۱۴۵–۲۱۸) | ||
| خط ۹۵: | خط ۹۵: | ||
نویسنده در این فصل صرفاً به بیان قواعد فقهی پرداخته است. نکته مهم تطبیق این قواعد بر مسئله مورد نظر بود که کاملاً از نظر وی مغفول مانده است. ارتباط موضوع بورسبازی با قواعد فقهی مشخص نشده است. | نویسنده در این فصل صرفاً به بیان قواعد فقهی پرداخته است. نکته مهم تطبیق این قواعد بر مسئله مورد نظر بود که کاملاً از نظر وی مغفول مانده است. ارتباط موضوع بورسبازی با قواعد فقهی مشخص نشده است. | ||
=== فرض عدم رفتارهای مخرب === | |||
در این فصل به بیان حکم بورسبازی یعنی معاملات کوتاه مدت و عاری از رفتارهای مخرب، پرداخته شده است. مدعای نویسنده این است که بورسبازی از مصادیق خرید و فروش بوده بنابراین فی حد نفسه جایز است و اگر در چارچوب احکام و قوانین شریعت باشد منعی ندارد. (ص۲۲۷) | در این فصل به بیان حکم بورسبازی یعنی معاملات کوتاه مدت و عاری از رفتارهای مخرب، پرداخته شده است. مدعای نویسنده این است که بورسبازی از مصادیق خرید و فروش بوده بنابراین فی حد نفسه جایز است و اگر در چارچوب احکام و قوانین شریعت باشد منعی ندارد. (ص۲۲۷) | ||
==== دلایل صحت ==== | |||
برای اثبات جواز بورسبازی به اطلاقات و عمومات آیات شریفه تمسک کرده است. از جمله به این آیات شریفه استناد کرده است احل الله البیع،<ref>بقره / ۲۷۵</ref> لا تأکلوا أموالکم بالباطل إلا أن تکون تجارة عن تراض منکم<ref>نساء / ۲۹،</ref> و لو کنت أعلم الغیب لاستکثرت من الخیر.<ref>اعراف / ۱۸۸</ref> در دو آیه ابتدایی هر گونه داد و ستدی اگر از روی رضایت طرفین باشد، حلال شمرده شده است که بورسبازی هم از همین قبیل معاملات است. اما نسبت به آیه سوم به دلالت ضمنی آیه استدلال کرده است. با تأکید بر کلمه خیر و تفسیر ابی حاتم و ابن جریج که خیر را به خرید هر آنچه در آن سود میکنند، تعریف کرده است. بورسبازی نیز خرید به قصد سود است پس با توجه به کلام خدا این عمل منعی ندارد. | برای اثبات جواز بورسبازی به اطلاقات و عمومات آیات شریفه تمسک کرده است. از جمله به این آیات شریفه استناد کرده است احل الله البیع،<ref>بقره / ۲۷۵</ref> لا تأکلوا أموالکم بالباطل إلا أن تکون تجارة عن تراض منکم<ref>نساء / ۲۹،</ref> و لو کنت أعلم الغیب لاستکثرت من الخیر.<ref>اعراف / ۱۸۸</ref> در دو آیه ابتدایی هر گونه داد و ستدی اگر از روی رضایت طرفین باشد، حلال شمرده شده است که بورسبازی هم از همین قبیل معاملات است. اما نسبت به آیه سوم به دلالت ضمنی آیه استدلال کرده است. با تأکید بر کلمه خیر و تفسیر ابی حاتم و ابن جریج که خیر را به خرید هر آنچه در آن سود میکنند، تعریف کرده است. بورسبازی نیز خرید به قصد سود است پس با توجه به کلام خدا این عمل منعی ندارد. | ||
در ادامه به سه روایت در تأیید صحت داد و ستد کوتاه مدت استدلال کرده است. (ص۲۲۷–۲۳۲) | در ادامه به سه روایت در تأیید صحت داد و ستد کوتاه مدت استدلال کرده است. (ص۲۲۷–۲۳۲) | ||
==== اشکالات ==== | |||
برخی از اشکالات را مطرح کرده و ضمن جواب به این اشکالات به فتاوای مراجع عظام تقلید نیز اشاره کرده است. (ص۲۳۳–۲۵۰) | برخی از اشکالات را مطرح کرده و ضمن جواب به این اشکالات به فتاوای مراجع عظام تقلید نیز اشاره کرده است. (ص۲۳۳–۲۵۰) | ||
* بورسبازی مصداق عدم کار مفید اقتصادی و اکل مال بالباطل است. اینچنین پاسخ داده است که در این معاملات سبب شرعی یعنی عقد بیع وجود دارد. همچنین عوض دارای ارزش است که در حقیقت بخشی از مالکیت یک شرکت را مبادله میکنند. بورسبازی خدماتی همچون افزایش نقدشوندگی، افزایش ظرفیت تقبل ریسک و افزایش کارایی را به بازارهای مالی ارائه میشود. | * بورسبازی مصداق عدم کار مفید اقتصادی و اکل مال بالباطل است. اینچنین پاسخ داده است که در این معاملات سبب شرعی یعنی عقد بیع وجود دارد. همچنین عوض دارای ارزش است که در حقیقت بخشی از مالکیت یک شرکت را مبادله میکنند. بورسبازی خدماتی همچون افزایش نقدشوندگی، افزایش ظرفیت تقبل ریسک و افزایش کارایی را به بازارهای مالی ارائه میشود. | ||
| خط ۱۱۵: | خط ۱۱۵: | ||
برگرفته از مقالات است | برگرفته از مقالات است | ||
=== فرض دستکاری بازار === | |||
بورسبازی با دستکاری بازار رابطه عموم و خصوص من وجه دارد. در فصل قبلی گذشت که بورسبازی بخودی خود صحیح است. در این فصل به انواع دستکاریها و حکم فقهی آن پرداخته است. تمرکز اصلی دستکاری بر فریب معامله گران میباشد. بنابر این عناوین تدلیس و غرور و نجش بر بسیاری از روشهای دستکاری منطبق میشود. روشهای دستکاری: همانند ایجاد رونق مصنوعی و ایجاد افزایش قیمت کاذب، قراردادن سفارش بدون قصد انجام معامله به قصد فریب فعالان بازار، نشر اخبار و اطلاعات کذب و گمراه کننده، جلوگیری از انتشار عمومی اطلاعات مهم و مؤثر بر قیمت. (ص۲۵۱–۲۶۰) | بورسبازی با دستکاری بازار رابطه عموم و خصوص من وجه دارد. در فصل قبلی گذشت که بورسبازی بخودی خود صحیح است. در این فصل به انواع دستکاریها و حکم فقهی آن پرداخته است. تمرکز اصلی دستکاری بر فریب معامله گران میباشد. بنابر این عناوین تدلیس و غرور و نجش بر بسیاری از روشهای دستکاری منطبق میشود. روشهای دستکاری: همانند ایجاد رونق مصنوعی و ایجاد افزایش قیمت کاذب، قراردادن سفارش بدون قصد انجام معامله به قصد فریب فعالان بازار، نشر اخبار و اطلاعات کذب و گمراه کننده، جلوگیری از انتشار عمومی اطلاعات مهم و مؤثر بر قیمت. (ص۲۵۱–۲۶۰) | ||
| خط ۱۲۲: | خط ۱۲۲: | ||
در انتها به نظریه منطقة الفراغ سید محمدباقر صدر اشاره کرده است. در مواردی ممکن است ممنوعیت شرعی برخی از روشهای دستکاری بازار پذیرفته نشد، اما برای ایجاد نظم اقتصادی در بازارهای مالی نیاز به وضع قوانین و مقررات باشد. بر اساس نظریه منطقة الفراغ حاکم اسلامی میتواند دستورات الزامی وضع نماید. (ص۲۶۹) | در انتها به نظریه منطقة الفراغ سید محمدباقر صدر اشاره کرده است. در مواردی ممکن است ممنوعیت شرعی برخی از روشهای دستکاری بازار پذیرفته نشد، اما برای ایجاد نظم اقتصادی در بازارهای مالی نیاز به وضع قوانین و مقررات باشد. بر اساس نظریه منطقة الفراغ حاکم اسلامی میتواند دستورات الزامی وضع نماید. (ص۲۶۹) | ||
=== فرض استفاده از اطلاعات نهانی === | |||
نگارنده استفاده از اطلاعات نهانی را بر عنواین فقهی تطبیق کرده و در نتیجه آن را عملی نامشروع دانسته است. اطلاعات نهانی را به عنوان مصادیق سرقت و تصرف غیر قانونی از اموال حقیقی و معنوی، خیانت در امانت، تدلیس در معامله، تدلیس در معامله، روایات نهی از تلقی رکبان، غبن در معامله و ضرر و ضرار در بازار معرفی کرده است. | نگارنده استفاده از اطلاعات نهانی را بر عنواین فقهی تطبیق کرده و در نتیجه آن را عملی نامشروع دانسته است. اطلاعات نهانی را به عنوان مصادیق سرقت و تصرف غیر قانونی از اموال حقیقی و معنوی، خیانت در امانت، تدلیس در معامله، تدلیس در معامله، روایات نهی از تلقی رکبان، غبن در معامله و ضرر و ضرار در بازار معرفی کرده است. | ||