کاربر:Khoshnudi/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها
| خط ۸۸: | خط ۸۸: | ||
== فقه بورس‌بازی == | == فقه بورس‌بازی == | ||
=== مبانی فقهی === | === مبانی فقهی === | ||
پس از تشخیص موضوع به تبیین مفاهیم و قواعد فقهی قابل انطباق بر مسئله بورس‌بازی به صورت مبسوط پرداخته است. قاعده ممنوعیت أکل مال بالباطل، قاعده لاضرر و لا حرج، ممنوعیت تدلیس، ممنوعیت نجش، ممنوعیت غرر، ممنوعت تبانی، ممنوعیت انحصار و احتکار، ممنوعیت قمار را بررسی کرده است. (ص۱۴۵–۲۱۸) | |||
نظریه [[منطقة الفراغ]] نیز قابل انطباق است. ممکن است بر اساس قواعد فقهی بروس‌بازی منعی نداشته باشد. اما برای برقراری نظم اقتصادی در بازارهای مالی لازم است که قوانینی جعل شود و برخی فعالیتها ممنوع شود. در چنین شرایطی بر اساس نظریه منطقة الفراغ [[سید محمد باقر صدر]] حاکم اسلامی می‌تواند قوانین را الزامی کند. (ص۲۱۹–۲۲۶) | |||
نویسنده به صورت تفصیلی هر یک از قواعد را بررسی کرده و آیات و روایات و ادله عقلی و عقلائی را جمع‌آوری کند و علاوه بر این برداشتهای مختلف از علما و صاحب‌نظران را ذکر کرده است. بیان قواعد فقهی گرچه لازم و هدف نگارنده بوده است ولی این مقدار تطویل و تفصیل هیچ لزومی ندارد. مخاطب کتابهایی با موضوعات جزئی تخصصی فقط در پی فهم و حل همان مسئله است. مناسب این بود که به کلیات و نقل برداشت مشهور کفایت می‌کرد و تفصیلات را به کتب مبسوط ارجاع می‌داد. چنانکه نویسنده در بحث منطقة الفراغ خیلی مختصر و مفید این نظریه را تبیین کرده و از تطویل دوری جسته است. | |||
=== فرض عدم رفتارهای مخرب === | === فرض عدم رفتارهای مخرب === | ||
حکم بورس‌بازی یعنی معاملات کوتاه مدت و عاری از رفتارهای مخرب را بررسی کرده است. مدعای نویسنده این است که بورس‌بازی از مصادیق خرید و فروش بوده بنابراین فی حد نفسه جایز است و اگر در چارچوب احکام و قوانین شریعت باشد منعی ندارد. (ص۲۲۷) | |||
==== دلایل صحت ==== | ==== دلایل صحت ==== | ||
برای اثبات جواز بورس‌بازی به اطلاقات و عمومات آیات شریفه تمسک کرده است. از جمله به این آیات شریفه استناد کرده است | برای اثبات جواز بورس‌بازی به اطلاقات و عمومات آیات شریفه تمسک کرده است. از جمله به این آیات شریفه استناد کرده است «احل الله البیع» ،<ref>بقره / ۲۷۵</ref> «لا تأکلوا أموالکم بالباطل إلا أن تکون تجارة عن تراض منکم»<ref>نساء / ۲۹،</ref> «و لو کنت أعلم الغیب لاستکثرت من الخیر».<ref>اعراف / ۱۸۸</ref> در دو آیه ابتدایی هر گونه داد و ستدی اگر از روی رضایت طرفین باشد، حلال شمرده شده است که بورس‌بازی هم از همین قبیل معاملات است. اما نسبت به آیه سوم به دلالت ضمنی آیه استدلال کرده است. با تأکید بر کلمه خیر و تفسیر ابی حاتم و ابن جریج که خیر را به خرید هر آنچه در آن سود می‌کنند، تعریف کرده است. بورس‌بازی نیز خرید به قصد سود است پس با توجه به کلام خدا این عمل منعی ندارد. | ||
در ادامه به سه روایت در تأیید صحت داد و ستد کوتاه مدت استدلال کرده است. (ص۲۲۷–۲۳۲) | در ادامه به سه روایت در تأیید صحت داد و ستد کوتاه مدت استدلال کرده است. (ص۲۲۷–۲۳۲) | ||