حجیت سیره‌های متشرعه (منابع مطالعاتی): تفاوت میان نسخه‌ها

[[حجیت سیره‌های متشرعه]] به معنای اعتبار سلوک عمومی، عادت رفتاری یا رویه‌های فرهنگی متشرعان به‌عنوان مستندی برای استنباط حکم شرعی است. این آداب یا رفتارها فقط وقتی سیره متشرعه محسوب می‌شوند که مسلمانان به دلیل مسلمان بودن به آنها ملتزم باشند و برآمده از دیگر عوامل اجتماعی و فرهنگی نباشند. بنابراین نمی‌توان هر عمل عادی و روزمره‌ای که مسلمانان انجام می‌دهند را جزو سیره متشرعه دانست. از این رو، بلند خواندن (جهر) نماز جمعه یا باقی گذاشتن ریش مردان مسلمان جزو سیره متشرعه است؛ اما مثلاً نوع پوشش محلی مسلمانان شرق آفریقا جزو سیره متشرعه نیست؛ چراکه صرفا به دلیل مسلمان بودنشان وارد عرف و سیره آنها نشده است. سیره متشرعه با مفاهیم شرعی دیگری مانند [[سیره‌ی عقلا]]، سنّت و [[ارتکاز متشرعه]] مرتبط است.  

در این باره پرسش پیش روی فقه این است که آیا سیره متشرعه می‌تواند مستند حکم شرعی باشد؟ اگر سیره‌ متشرعه به معنای توافق عملی مسلمانان بر رویه‌ای شرعی باشد، جایگاهی همچون اجماع دارد؟ آیا حجیت سیره متشرعه مشروط به عمل مسلمانان عصر ظهور معصومان است یا آداب شرعی مسلمانان عصر غیبت نیز نوعی سیره متشرعه محسوب می‌شود؟ آیا عدم ردع شارع برای احراز حجیت سیره متشرعه کافی است؟ آیا حجیت رفتار متشرعان مشروط به مسائلی همچون ابراز موافقت شارع از طریق قول یا فعل معصوم است؟ آیا احراز یک موضوع به‌عنوان سیره متشرعه می‌تواند مقدمه‌ای برای اثبات ارتکاز متشرّعه باشد؟

به طور تاریخی، شروط و محدودیت‌های نهاده شده در طریق حجیت شرعی سیره متشرعه باعث شده تا استدلال فقهی بر اساس آن بسیار دشوار و عملاً استناد به آن بسیار نادر باشد.  

همچنین علی‌رغم اهمیت این بحث در فقه شیعی، فقیهان معاصر در آثار خود توجه زیادی به آن نداشته‌اند و آثار کمی در این رابطه منتشر شده است. حجیت سیره‌های متشرعه نیازمند پژوهش فقهی بیشتر است.