استقلال قضائی (منابع مطالعاتی): تفاوت میان نسخه‌ها
ابرابزار |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{منابع مطالعاتی}} | {{منابع مطالعاتی}} | ||
[[استقلال قضائی]] یا '''استقلال قاضی''' به معنای عدم جانبداری، عدم پیش‌داوری و استقلال رأی در امر قضاوت است و اینکه قاضی آزادانه و مستقل از اعمال نفوذ و بدون تأثیرپذیری از عوامل بیرونی به صدور حکم بپردازد. استقلال قضائی را از عوامل مهم در برقراری عدالت و مؤثر در تضمین اصل حاکمیت قانون و دسترسی شهروندان به حقوق خود دانسته‌اند. امروزه استقلال قضائی از طریق [[تفکیک قوا]] و مصون سازی قوه قضائیه از دخالت دیگر قوا تضمین می‌شود؛ همچنین گفته شده این مهم در عرصه بین‌الملل، با تشکیل دادگاه‌های داوری بین‌المللی و تصویب میثاق‌های بین‌المللی ممکن خواهد شد. استقلال قضائی به عنوان یک اصل مهم در دادرسی عادلانه هم مورد پذیرش در آموزه‌های اسلامی و هم از اصول مصرح در اسناد بین‌المللی و قوانین اساسی بسیاری از کشورها است. | [[استقلال قضائی]] یا '''استقلال قاضی''' به معنای عدم جانبداری، عدم پیش‌داوری و استقلال رأی در امر قضاوت است و اینکه قاضی آزادانه و مستقل از اعمال نفوذ و بدون تأثیرپذیری از عوامل بیرونی به صدور حکم بپردازد. استقلال قضائی را از عوامل مهم در برقراری عدالت و مؤثر در تضمین اصل حاکمیت قانون و دسترسی شهروندان به حقوق خود دانسته‌اند. امروزه استقلال قضائی از طریق [[تفکیک قوا]] و مصون سازی قوه قضائیه از دخالت دیگر قوا تضمین می‌شود؛ همچنین گفته شده این مهم در عرصه بین‌الملل، با تشکیل دادگاه‌های داوری بین‌المللی و تصویب میثاق‌های بین‌المللی ممکن خواهد شد. استقلال قضائی به عنوان یک اصل مهم در دادرسی عادلانه هم مورد پذیرش در آموزه‌های اسلامی و هم از اصول مصرح در اسناد بین‌المللی و قوانین اساسی بسیاری از کشورها است. | ||
در زمینه استقلال قضائی سوالاتی پیش‌روی فقه معاصر قرار دارد؛ از جمله اینکه با توجه به محوریت قانون در امور قضائی، مفهوم استقلال قضائی چگونه تعریف می‌شود؟ گستره این اصل آیا فقط شامل قاضی می‌شود یا دستگاه قضائی را نیز شامل می‌شود؟ با توجه به تحولات وسیع در | در زمینه استقلال قضائی سوالاتی پیش‌روی فقه معاصر قرار دارد؛ از جمله اینکه با توجه به محوریت قانون در امور قضائی، مفهوم استقلال قضائی چگونه تعریف می‌شود؟ گستره این اصل آیا فقط شامل قاضی می‌شود یا دستگاه قضائی را نیز شامل می‌شود؟ با توجه به تحولات وسیع در فرآیندهای دادرسی، عوامل تضمین‌کننده استقلال قضائی چیست؟ آیا دادرسی چند مرحله ای و امکان تجدیدنظرخواهی با اصل استقلال قضایی سازگاری دارد؟ آیا پیوستن به میثاق‌های بین‌المللی و لزوم پایبندی به آنها با استقلال دستگاه قضائی تعارض ندارد؟ با توجه به آنکه حقوق قاضی را دولت پرداخت می‌کند، آیا استقلال قاضی در پرونده‌های قضایی دولت حفظ می‌شود؟ | ||
در صفحه پیش‌رو منابعی جمع‌آوری شده که از منظر فقه معاصر به پاسخ پرسش‌های فوق و دیگر پرسش‌ها در این زمینه می‌پردازد. | در صفحه پیش‌رو منابعی جمع‌آوری شده که از منظر فقه معاصر به پاسخ پرسش‌های فوق و دیگر پرسش‌ها در این زمینه می‌پردازد. | ||
==کتاب‌ها== | == کتاب‌ها == | ||
===فارسی=== | === فارسی === | ||
# استقلال قضات در پرتو قوانین داخلی و حقوق اساسی ایران، علی‌اصغر ربیع‌پور و نیما نوروزی، تهران، نشر گنجور، ۱۴۰۱ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/01/14010301049.pdf صفحات ابتدایی از سامانه خانه کتاب] | # استقلال قضات در پرتو قوانین داخلی و حقوق اساسی ایران، علی‌اصغر ربیع‌پور و نیما نوروزی، تهران، نشر گنجور، ۱۴۰۱ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/01/14010301049.pdf صفحات ابتدایی از سامانه خانه کتاب] | ||
# استقلال قوه قضاییه و چالش‌های آن از منظر حقوق عمومی، مهدی فرخان و نعمت قاسم‌زاده و حسین | # استقلال قوه قضاییه و چالش‌های آن از منظر حقوق عمومی، مهدی فرخان و نعمت قاسم‌زاده و حسین جعفرزاده، تهران، مؤسسه اندیشه کامیاب ایرانیان، ۱۴۰۱ش. | ||
# حدود استقلال قضایی از دیدگاه فقه و حقوق ایران، علیرضا میرزاپورمیانگله، ساری، نشر روجین مهر، ۱۳۹۹ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/99/99b28120.pdf صفحات ابتدایی در سامانه خانه کتاب] | # حدود استقلال قضایی از دیدگاه فقه و حقوق ایران، علیرضا میرزاپورمیانگله، ساری، نشر روجین مهر، ۱۳۹۹ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/99/99b28120.pdf صفحات ابتدایی در سامانه خانه کتاب] | ||
# حدود و ثغور استقلال قضایی قاضی، امید امامی و ساغر صمیمی‌فر، تهران، نشر قانون یار، ۱۳۹۹ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/99/99b13052.pdf صفحات ابتدایی در سامانه خانه کتاب] | # حدود و ثغور استقلال قضایی قاضی، امید امامی و ساغر صمیمی‌فر، تهران، نشر قانون یار، ۱۳۹۹ش. [https://pic.ketab.ir/DataBase/bookpdf/99/99b13052.pdf صفحات ابتدایی در سامانه خانه کتاب] | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
# استقلال القضاء في الفقه الإسلامي، عبد العزيز بن حمد الداوود، بی‌جا، بی‌تا. [https://ia804504.us.archive.org/28/items/fiqh13001/fiqh13719.pdf لینک کتاب] | # استقلال القضاء في الفقه الإسلامي، عبد العزيز بن حمد الداوود، بی‌جا، بی‌تا. [https://ia804504.us.archive.org/28/items/fiqh13001/fiqh13719.pdf لینک کتاب] | ||
==مقاله‌ها== | == مقاله‌ها == | ||
===فارسی=== | === فارسی === | ||
# بررسی فقهی و قانونی علم و اجتهاد و استقلال قضات، علیرضا مهدوی و حسین احمری و مصطفی رجائی پور، ماهنامه جامعه‌شناسی سیاسی ایران، دوره ۵، شماره ۶، ۱۴۰۱ش. [https://jou.spsiran.ir/article_154506_33a678811c3d9cd5ba5dad25a8bb778b.pdf لینک مقاله] | # بررسی فقهی و قانونی علم و اجتهاد و استقلال قضات، علیرضا مهدوی و حسین احمری و مصطفی رجائی پور، ماهنامه جامعه‌شناسی سیاسی ایران، دوره ۵، شماره ۶، ۱۴۰۱ش. [https://jou.spsiran.ir/article_154506_33a678811c3d9cd5ba5dad25a8bb778b.pdf لینک مقاله] | ||
# استقلال قضات در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران در پرتو آموزه‌های دین مبین اسلام، محمد ستایش‌پور و فاطمه زهرا آسیان، فصلنامه تمدن حقوقی، شماره ۱۲، ۱۴۰۱ش. [https://www.pzhfars.ir/article_156484_8a90a13ad95b6a1f19b3126595c50414.pdf لینک مقاله] | # استقلال قضات در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران در پرتو آموزه‌های دین مبین اسلام، محمد ستایش‌پور و فاطمه زهرا آسیان، فصلنامه تمدن حقوقی، شماره ۱۲، ۱۴۰۱ش. [https://www.pzhfars.ir/article_156484_8a90a13ad95b6a1f19b3126595c50414.pdf لینک مقاله] | ||
# بررسی حقوقی اصول و شاخص‌های استقلال قاضی و بررسی آن در قوانین اساسی، بهنام اسدی، فصلنامه | # بررسی حقوقی اصول و شاخص‌های استقلال قاضی و بررسی آن در قوانین اساسی، بهنام اسدی، فصلنامه رهیافت‌های نوین در مطالعات اسلامی، شماره ۱۱، ۱۴۰۱ش. [http://ensani.ir/file/download/article/1667020218-10261-11-5.pdf لینک مقاله] | ||
# شاخص‌های کنش قضایی در نظام عدالت کیفری ایران با تکیه بر آموزه‌های فقهی، زهرا اکبری و محمدعلی اردبیلی و محمد آشوری و نسرین مهر، [[فصلنامه فقه جزای تطبیقی]]، دوره ۲، شماره ۲، ۱۴۰۱ش. [https://www.jccj.ir/article_153617_1240f514c590dd976ef524611441eae0.pdf لینک مقاله] | # شاخص‌های کنش قضایی در نظام عدالت کیفری ایران با تکیه بر آموزه‌های فقهی، زهرا اکبری و محمدعلی اردبیلی و محمد آشوری و نسرین مهر، [[فصلنامه فقه جزای تطبیقی]]، دوره ۲، شماره ۲، ۱۴۰۱ش. [https://www.jccj.ir/article_153617_1240f514c590dd976ef524611441eae0.pdf لینک مقاله] | ||
# استقلال قضایی در اسلام و حقوق | # استقلال قضایی در اسلام و حقوق بین‌الملل: غنای اسلام، محمد ستایش پور و فاطمه زهرا آسیان، [[فصلنامه قضاوت]]، شماره ۱۰۵، ۱۴۰۰ش. [https://www.ghazavat.org/article_704796_139c3f9bffe277ea782cabb73a7624f3.pdf لینک مقاله] | ||
# بررسی تعارض تبصره ماده ۳ قانون آئین دادرسی مدنی با استقلال قاضی مجتهد، طاهره فرمنش علی‌اکبر ایزدی‌فرد، علی‌اکبر جهانی، [[فصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی]]، شماره ۲۴، ۱۴۰۰ش. [https://feqh.semnan.ac.ir/article_4928_4b22d1cfaca1c455f01349308afc3fbe.pdf لینک مقاله] | # بررسی تعارض تبصره ماده ۳ قانون آئین دادرسی مدنی با استقلال قاضی مجتهد، طاهره فرمنش علی‌اکبر ایزدی‌فرد، علی‌اکبر جهانی، [[فصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی]]، شماره ۲۴، ۱۴۰۰ش. [https://feqh.semnan.ac.ir/article_4928_4b22d1cfaca1c455f01349308afc3fbe.pdf لینک مقاله] | ||
# استقلال ساختار قضایی به مثابه ابزاری اساسی در تحقق امنیت قضایی در الگوی دادرسی اسلامی، احسان آهنگری و مسعود جهاندوست دالنجان، [[فصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی]]، شماره ۲۵، ۱۴۰۰ش. [https://feqh.semnan.ac.ir/article_5921_0b756ef0dd47f41df47720ec4598343e.pdf لینک مقاله] | # استقلال ساختار قضایی به مثابه ابزاری اساسی در تحقق امنیت قضایی در الگوی دادرسی اسلامی، احسان آهنگری و مسعود جهاندوست دالنجان، [[فصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی]]، شماره ۲۵، ۱۴۰۰ش. [https://feqh.semnan.ac.ir/article_5921_0b756ef0dd47f41df47720ec4598343e.pdf لینک مقاله] | ||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
# بررسی استقلال نهاد قضاوت و وکالت از منظر فقه امامیه و حقوق ایران و حقوق بین‌الملل، اباالفضل سلیمیان و غلامرضا ایزدپناه و سعید احمدیان، [[فصلنامه پژوهش‌های حقوق تطبیقی عدل و انصاف]]، شماره ۱۱، ۱۳۹۹ش. [http://www.aeclrjournal.ir/article_134449_d5617e9a25bbaeb89324e47198245147.pdf لینک مقاله] | # بررسی استقلال نهاد قضاوت و وکالت از منظر فقه امامیه و حقوق ایران و حقوق بین‌الملل، اباالفضل سلیمیان و غلامرضا ایزدپناه و سعید احمدیان، [[فصلنامه پژوهش‌های حقوق تطبیقی عدل و انصاف]]، شماره ۱۱، ۱۳۹۹ش. [http://www.aeclrjournal.ir/article_134449_d5617e9a25bbaeb89324e47198245147.pdf لینک مقاله] | ||
# واکاوی فقهی مسئله استقلال داور، حسین هوشمند فیروزآبادی، [[فصلنامه پژوهش‌نامه حقوق اسلامی]]، شماره ۴۵، ۱۳۹۶ش. [https://iranjournals.nlai.ir/bitstream/handle/123456789/176995/C8E045EB27160440279A1F54A79A69C4.pdf?sequence=1&isAllowed=y لینک مقاله] | # واکاوی فقهی مسئله استقلال داور، حسین هوشمند فیروزآبادی، [[فصلنامه پژوهش‌نامه حقوق اسلامی]]، شماره ۴۵، ۱۳۹۶ش. [https://iranjournals.nlai.ir/bitstream/handle/123456789/176995/C8E045EB27160440279A1F54A79A69C4.pdf?sequence=1&isAllowed=y لینک مقاله] | ||
# | # رابطهٔ میان استقلال قضاوت و استقلال وکالت، حسن محسنی و مجید غمامی، [[فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی]]، دوره ۴۵، شماره ۲، ۱۳۹۴ش. [https://jlq.ut.ac.ir/article_54450_b379c5b41921d80924c151108d8c533c.pdf لینک مقاله] | ||
# استقلال قضایی در نظام حقوقی ایران با مطالعه تطبیقی، محمدجعفر حبیب‌زاده و قاسم کرامت و مرتضی شهبازی‌نیا، [[فصلنامه پژوهش‌های حقوق تطبیقی]]، دوره ۱۴، شماره ۴، ۱۳۸۹ش. [http://ensani.ir/file/download/article/20120419184803-8023-10.pdf لینک مقاله] | # استقلال قضایی در نظام حقوقی ایران با مطالعه تطبیقی، محمدجعفر حبیب‌زاده و قاسم کرامت و مرتضی شهبازی‌نیا، [[فصلنامه پژوهش‌های حقوق تطبیقی]]، دوره ۱۴، شماره ۴، ۱۳۸۹ش. [http://ensani.ir/file/download/article/20120419184803-8023-10.pdf لینک مقاله] | ||
# استقلال قاضی در نظام قضایی ایران در پرتو تحولات قانون‌گذاری، علی دهقانی، [[دوفصلنامه پژوهش‌های حقوقی]]، شماره ۱۵، ۱۳۸۸ش. [https://jlr.sdil.ac.ir/article_41796_36edeb419dd621662fabf1c98acf1b0e.pdf لینک مقاله] | # استقلال قاضی در نظام قضایی ایران در پرتو تحولات قانون‌گذاری، علی دهقانی، [[دوفصلنامه پژوهش‌های حقوقی]]، شماره ۱۵، ۱۳۸۸ش. [https://jlr.sdil.ac.ir/article_41796_36edeb419dd621662fabf1c98acf1b0e.pdf لینک مقاله] | ||
# استقلال و بی‌طرفی مقام قضایی با تکیه بر آرا و اندیشه‌های امام خمینی(س)، احمد قاسمی، [[فصلنامه پژوهش‌نامه متین]]، شماره ۴۴، ۱۳۸۸ش. [https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_63601_60ecdb2324eb27257fc2bc679b9ab77a.pdf لینک مقاله] | # استقلال و بی‌طرفی مقام قضایی با تکیه بر آرا و اندیشه‌های امام خمینی (س)، احمد قاسمی، [[فصلنامه پژوهش‌نامه متین]]، شماره ۴۴، ۱۳۸۸ش. [https://matin.ri-khomeini.ac.ir/article_63601_60ecdb2324eb27257fc2bc679b9ab77a.pdf لینک مقاله] | ||
# استقلال قوه قضایی و میزان اقتدار قاضی در اسلام، علی‌اکبر حسنی، ماهنامه درس‌هایی از مکتب اسلام، سال ۲۱، شماره ۱۲، ۱۳۶۰ش. [http://ensani.ir/file/download/article/20120426185009-5198-257.pdf لینک مقاله] | # استقلال قوه قضایی و میزان اقتدار قاضی در اسلام، علی‌اکبر حسنی، ماهنامه درس‌هایی از مکتب اسلام، سال ۲۱، شماره ۱۲، ۱۳۶۰ش. [http://ensani.ir/file/download/article/20120426185009-5198-257.pdf لینک مقاله] | ||
===عربی=== | ===عربی=== | ||
| خط ۶۴: | خط ۶۴: | ||
# دراسات فی استقلال القضاء: فی الشریعتین الإسلامیة و الإنجلیزیة، جمال العطیفی، مجلة المحاماة، شماره ۲، ۱۹۷۰م. | # دراسات فی استقلال القضاء: فی الشریعتین الإسلامیة و الإنجلیزیة، جمال العطیفی، مجلة المحاماة، شماره ۲، ۱۹۷۰م. | ||
==پایان‌نامه‌ها== | == پایان‌نامه‌ها == | ||
=== فارسی === | === فارسی === | ||
# | # مقایسه عزل و نصب و استقلال قضات ایران و افغانستان، عصمت‌الله عثمانی، کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد، ۱۳۹۹ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/c48e393b8d956f2493bc37ce220c76ce صفحه پایان‌نامه در سامانه گنج] | ||
# استقلال قاضی از منظر فقه و حقوق، طاهره فرمنش، دکتری، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه مازندران، ۱۳۹۹ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/fe5a2fb64af91b9cd5ce57ade80e2c4c صفحه رساله در سامانه گنج] | # استقلال قاضی از منظر فقه و حقوق، طاهره فرمنش، دکتری، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه مازندران، ۱۳۹۹ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/fe5a2fb64af91b9cd5ce57ade80e2c4c صفحه رساله در سامانه گنج] | ||
# آداب قضاوت در فقه اسلامی با نگاهی به حقوق ایران، کارشناسی ارشد، محمدصادق مصدق، دانشکده پیشگیری از جرم و اصلاح و تربیت، دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، ۱۳۹۸ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/12b275666155f61041c8bf7471d02196 صفحه پایان‌نامه در سامانه گنج] | # آداب قضاوت در فقه اسلامی با نگاهی به حقوق ایران، کارشناسی ارشد، محمدصادق مصدق، دانشکده پیشگیری از جرم و اصلاح و تربیت، دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، ۱۳۹۸ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/12b275666155f61041c8bf7471d02196 صفحه پایان‌نامه در سامانه گنج] | ||
# استقلال قاضی در فقه امامیه و حقوق ایران، محمداسماعیل علیایی، | # استقلال قاضی در فقه امامیه و حقوق ایران، محمداسماعیل علیایی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شیروان، ۱۳۹۵ش. | ||
# بررسی تطبیقی استقلال قاضی در حقوق ایران، فقه امامیه و حقوق انگلستان، حسین زنگباری، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، ۱۳۹۲ش. | # بررسی تطبیقی استقلال قاضی در حقوق ایران، فقه امامیه و حقوق انگلستان، حسین زنگباری، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، ۱۳۹۲ش. | ||
# استقلال قضایی در حقوق ایران، محمد مصطفی‌لو، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه مازندران، ۱۳۹۱ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/226855b004caadcad4045f88c95455c1 صفحه پایان‌نامه در سامانه گنج] | # استقلال قضایی در حقوق ایران، محمد مصطفی‌لو، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه مازندران، ۱۳۹۱ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/226855b004caadcad4045f88c95455c1 صفحه پایان‌نامه در سامانه گنج] | ||
| خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
# استقلال قاضی در حقوق ایران، امیر محمدی، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق، دانشگاه تهران - پردیس فارابی، ۱۳۸۸ش. [https://noordoc.ir/thesis/38140 چکیده پایان‌نامه] | # استقلال قاضی در حقوق ایران، امیر محمدی، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق، دانشگاه تهران - پردیس فارابی، ۱۳۸۸ش. [https://noordoc.ir/thesis/38140 چکیده پایان‌نامه] | ||
# استقلال قضات در نظام کیفری ایران، مجتبی دانش، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه قم، ۱۳۸۲ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/0f7ed64a190ad4d1f81438c1902dd94e صفحه پایان‌نامه در سامانه گنج] | # استقلال قضات در نظام کیفری ایران، مجتبی دانش، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه قم، ۱۳۸۲ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/0f7ed64a190ad4d1f81438c1902dd94e صفحه پایان‌نامه در سامانه گنج] | ||
# استقلال قضات در حقوق ایران، حسین شفیق‌فرد، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، ۱۳۷۸ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/6fd40f185f082e92b910937092384fc5 صفحه پایان‌نامه در سامانه گنج] | # استقلال قضات در حقوق ایران، حسین شفیق‌فرد، کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، ۱۳۷۸ش. [https://ganj.irandoc.ac.ir/#/articles/6fd40f185f082e92b910937092384fc5 صفحه پایان‌نامه در سامانه گنج] | ||
===عربی=== | ===عربی=== | ||