کاربر:Alikhani/صفحه تمرین۲: تفاوت میان نسخهها
اصلاح ارقام |
|||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''همزادسازی انسان'''؛ | '''همزادسازی انسان'''؛ | ||
== تبیین مسئله و جایگاه آن == | == تبیین مسئله و جایگاه آن == | ||
همزادسازی انسان (عربی: الاستتئام | همزادسازی انسان یا تقسیم جنینی (عربی: الاستتئام<ref>مرتضوی، و مجتبی نوروزی، «بررسی ابعاد فقهی همزادسازی و بدلسازی انسانی»، ص۱۰۶.</ref>) یکی از اقسام شبیهسازی انسان است<ref>جواهری، «تقسیم جنینی و شبیهسازی»، ص۸۲.</ref> که با استفاده از سلول جنسی انجام میگیرد.<ref>ناظمزاده قمی، جراحی پلاستیک و شبیهسازی انسان از نگاه فقه، ۱۴۰۲ق، ص۱۷۴.</ref> در توضیح این روش گفته شده، پس از لقاح اسپرم با تخمک، سلول جدیدی به وجود میآید. این سلول ابتدا به ۲، بعد به ۴، ۸، ۱۶ و در نهایت به ۳۲ سلول تقسیم میشود. با رسیدن تعداد سلولها به عدد ۳۲، تقسیمبندی متوقف میگردد و هر یک از ۳۲ سلول، زمینه به وجود آمدن یکی از اعضای بدن را تا شکلگیری کامل انسان بر عهده میگیرد. با این حال اگر یکی از سلولهای ۳۲گانه از بقیه سلولها جدا و در محیط مناسبی قرار گیرد، خود به تنهایی میتواند به ۳۲ سلول تقسیم شده، زمینه شکلگیری انسان کاملی را فراهم آورد.<ref>حائری، «شبیهسازی انسان»، ص۳۰.</ref> ازاینرو انسانهایی که از این ۳۲ سلول به وجود آیند، همانند انسانهای دوقلو و همزاد خواهند بود که منشأ پیدایش آنها، سلول جنسی بوده است.<ref>ناظمزاده قمی، جراحی پلاستیک و شبیهسازی انسان از نگاه فقه، ۱۴۰۲ق، ص۱۷۳.</ref> | ||
برای همزادسازی انسان فواید و زیانهای متعددی ذکر شده است.<ref>موسوی سبزواری، الاستنساخ بین التقنیة و التشریع، ۱۴۲۳ق، ص۴۶.</ref> از جمله فواید آن میتوان به امکان بارورسازی زنانی که تخمک ضعیف دارند، به وجود آوردن نسخه بدلها به منظور استفاده از اعضای | برای همزادسازی انسان فواید و زیانهای متعددی ذکر شده است.<ref>موسوی سبزواری، الاستنساخ بین التقنیة و التشریع، ۱۴۲۳ق، ص۴۶.</ref> از جمله فواید آن میتوان به امکان بارورسازی زنانی که تخمک ضعیف دارند، به وجود آوردن نسخه بدلها به منظور استفاده از اعضای آنها در هنگام بیماری و به وجود آوردن انسانهای سالم برای جبران خطرهای ناشی از بیماریهای ارثی اشاره کرد.<ref>مرتضوی، و مجتبی نوروزی، «بررسی ابعاد فقهی همزادسازی و بدلسازی انسانی»، ص۱۰۶-۱۰۷.</ref> همچنین از بین رفتن تفاوتهای موجود بین انسانها و احتمال سوءاستفاده مجرمان از این روش، از جمله زیانهای همزادسازی انسان دانسته شده است.<ref>موسوی سبزواری، الاستنساخ بین التقنیة و التشریع، ۱۴۲۳ق، ص۵۴-۶۳.</ref> | ||
=== پیشینه === | === پیشینه === | ||
برای نخستینبار در سال ۱۹۹۳م دانشمندانی در کانادا توانستند سلولهای اولیه انسان را از یکدیگر جدا کرده و امکان همزادسازی را اثبات کنند.<ref>جواهری، حسن، بحوث فی الفقه المعاصر، دار الذخائر، ج۲، ص۲۷۹؛ شریعتمداری، «بدلسازی انسان»، ص۱۱۸.</ref> اگرچه این تحقیق برنده بهترین پژوهش جشنواره علمی در آن سال شد، اما نتیجه تحقیق آنان واکنشهای اجتماعی و دینی را بههمراه داشت.<ref>شریعتمداری، «بدلسازی انسان»، ص۱۱۸-۱۲۰.</ref> فقیهان شیعه در این مسئله دیدگاههای مختلفی، | برای نخستینبار در سال ۱۹۹۳م دانشمندانی در کانادا توانستند سلولهای اولیه انسان را از یکدیگر جدا کرده و امکان همزادسازی را اثبات کنند.<ref>جواهری، حسن، بحوث فی الفقه المعاصر، دار الذخائر، ج۲، ص۲۷۹؛ شریعتمداری، «بدلسازی انسان»، ص۱۱۸.</ref> اگرچه این تحقیق برنده بهترین پژوهش جشنواره علمی در آن سال شد، اما نتیجه تحقیق آنان واکنشهای اجتماعی و دینی را بههمراه داشت.<ref>شریعتمداری، «بدلسازی انسان»، ص۱۱۸-۱۲۰.</ref> فقیهان شیعه در این مسئله دیدگاههای مختلفی، ارائه دادهاند. | ||
== دیدگاه فقیهان == | == دیدگاه فقیهان == | ||
موضعگیری فقهی درباره جایز بودن یا جایز نبودنِ همزادسازیِ انسان اندک است و فقیهان کمتری دیدگاه خود را در این باره ارائه دادهاند. صرفنظر از برخی مقدمات یا روشهای حرام در همزادسازی (مانند لمس کردن یا نگاه کردن به بدن نامحرم<ref>حائری، «شبیهسازی انسان»، ص۳۵.</ref>) فقیهان شیعه در جواز یا عدم جواز همزادسازی انسان اتفاق نظر ندارند. در | موضعگیری فقهی درباره جایز بودن یا جایز نبودنِ همزادسازیِ انسان اندک است و بر خلاف مسئله شبیهسازی انسان، فقیهان کمتری دیدگاه خود را در این باره ارائه دادهاند. صرفنظر از برخی مقدمات یا روشهای حرام در همزادسازی (مانند لمس کردن یا نگاه کردن به بدن نامحرم<ref>حائری، «شبیهسازی انسان»، ص۳۵.</ref>) فقیهان شیعه در جواز یا عدم جواز همزادسازی انسان اتفاق نظر ندارند. در همزادسازی فرضهای مختلفی قابل طرح است که در حکم فقهی اثرگذارند؛ مانند معلوم بودن صاحب سلول یا معلوم نبودن آن، گرفتن سلول از فرد زنده یا میت، و نیز پرورش سلول در رحم همسر یا زن نامحرم.<ref>موسوی سبزواری، الاستنساخ بین التقنیة و التشریع، ص۴۴-۴۵.</ref> | ||
[[محمد مؤمن]] اصل همزادسازی را جایز و تنها برخی اقسام آن را حرام دانسته است.<ref>نگاه کنید به: مؤمن، «شبیهسازی»، ص۵۰-۸۰.</ref> محمد فاضل لنکرانی نیز اگر چه این کار را جایز دانسته، اما معتقد است اگر بخواهند سلول به وجود آمده را بعد از فوت مرد، در رحم همسرش قرار دهند، این عمل جایز نیست.<ref>فاضل لنکرانی، احکام پزشکان و بیماران، ۱۳۸۵ش، ص۹۴.</ref> سید محمدسعید حکیم همزادسازی را تنها در صورتی جایز دانسته که سلول در رحم همسر پرورش یابد، اما پرورش سلول در رحم زن اجنبی را بنا بر احتیاط واجب جایز ندانسته است.<ref>حکیم، فقه الاستنساخ البشری و فتاوی الطبیة، ص۴۲.</ref> در مقابل سید علی سیستانی بر این باور است، همزادسازی انسان حتی در رحم زن اجنبی حرام نیست.<ref>سیستانی، «[https://www.sistani.org/persian/qa/01019/ پرسش و پاسخ، لقاح مصنوعی]»، سایت دفتر آیتالله سیستانی.</ref> [[حسن جواهری]] با رعایت دو شرط، همزادسازی را جایز دانسته است: ۱. نطفه به وجود آمده از بین نرود؛ ۲. به صورت بسیار گسترده انجام نگرفته، منجر به اختلال نظام نشود.<ref>جواهری، «تقسیم جنینی و شبیهسازی»، ص۸۵.</ref> البته محمد مؤمن معتقد است، رعایت نکردن شرایط ذکر شده در دستیابی به انسانِ همزاد، مستلزم حرام دانستن اساسِ همزادسازی نیست؛ بلکه در این صورت باید گفت همزادسازی، عملی جایزی است که با مقدمات حرام انجام شده است و لازمه حرام بودن مقدمه، حرمتِ ذیالمقدمه نیست.<ref>مؤمن، «شبیهسازی»، ص۸۰.</ref> محمد محمدی قائینی بر این نظر است که همزادسازی حتی در مورد همسر شخص نیز ممنوع است، چرا که در آیه | [[محمد مؤمن]] اصل همزادسازی را جایز و تنها برخی اقسام آن را حرام دانسته است.<ref>نگاه کنید به: مؤمن، «شبیهسازی»، ص۵۰-۸۰.</ref> محمد فاضل لنکرانی نیز اگر چه این کار را جایز دانسته، اما معتقد است اگر بخواهند سلول به وجود آمده را بعد از فوت مرد، در رحم همسرش قرار دهند، این عمل جایز نیست.<ref>فاضل لنکرانی، احکام پزشکان و بیماران، ۱۳۸۵ش، ص۹۴.</ref> سید محمدسعید حکیم همزادسازی را تنها در صورتی جایز دانسته که سلول در رحم همسر پرورش یابد، اما پرورش سلول در رحم زن اجنبی را بنا بر احتیاط واجب جایز ندانسته است.<ref>حکیم، فقه الاستنساخ البشری و فتاوی الطبیة، ص۴۲.</ref> در مقابل سید علی سیستانی بر این باور است، همزادسازی انسان حتی در رحم زن اجنبی حرام نیست.<ref>سیستانی، «[https://www.sistani.org/persian/qa/01019/ پرسش و پاسخ، لقاح مصنوعی]»، سایت دفتر آیتالله سیستانی.</ref> [[حسن جواهری]] با رعایت دو شرط، همزادسازی را جایز دانسته است: ۱. نطفه به وجود آمده از بین نرود؛ ۲. به صورت بسیار گسترده انجام نگرفته، منجر به اختلال نظام نشود.<ref>جواهری، «تقسیم جنینی و شبیهسازی»، ص۸۵.</ref> البته محمد مؤمن معتقد است، رعایت نکردن شرایط ذکر شده در دستیابی به انسانِ همزاد، مستلزم حرام دانستن اساسِ همزادسازی نیست؛ بلکه در این صورت باید گفت همزادسازی، عملی جایزی است که با مقدمات حرام انجام شده است و لازمه حرام بودن مقدمه، حرمتِ ذیالمقدمه نیست.<ref>مؤمن، «شبیهسازی»، ص۸۰.</ref> | ||
در مقابل، محمد محمدی قائینی بر این نظر است که همزادسازی حتی در مورد همسر شخص نیز ممنوع است، چرا که در آیه ۳۱ سوره نور (وَقُلْ لِلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ : و به زنان با ایمان بگو: چشمان خود را از آنچه حرام است فرو بندند، و شرمگاه خود را حفظ کنند) تنها جماع و فرزندآوری از راه معمول آن جایز دانسته شده و موارد دیگر آن حرام معرفی شده است.<ref>محمدی قائینی، المبسوط فی فقه المسائل المعاصرة (المسائل الطبیة)، ۱۴۲۷ق، ج۲، ص۲۸۷-۲۸۸.</ref> | |||
== بررسی ادله حرمت شبیهسازی == | == بررسی ادله حرمت شبیهسازی == |