جستاری فقهی در ربات انسان‌نمای قاتل (کتاب)

نویسنده: مهدی صادقی

جستاری فقهی در ربات انسان‌نمای قاتل
اطلاعات کتاب
نویسنده	حسینعلی بینا و امیرحسین فهیمی
تاریخ نگارش	۱۴۰۱ش
موضوع	فقه جزایی
زبان	فارسی
تعداد جلد	۱
تعداد صفحات	۱۰۱
اطلاعات نشر
ناشر	میراث ماندگار
محل نشر	قم
تاریخ نشر	۱۴۰۱ش
نوبت چاپ	اول

جستاری فقهی در ربات انسان‌نمای قاتل، کتابی تخصصی در حوزه فقه جزایی است. این کتاب به قلم حسینعلی بینا و امیرحسین فهیمی تألیف شده و انتشارات میراث ماندگار چاپ کرده است. مطالب کتاب در قالب پنج گفتار سامان یافته است. هدف از نگارش این متن بررسی فقهی موضوعات مرتبط با ربات‌های قاتل بوده است. این کتاب فاقد ویراستار است و ساختاری منظم و منسجم ندارد. مباحث مطرح‌شده در پنج گفتار به صورت مستقل و بدون روشن‌شدن ارتباط آنها با موضوع اصلی پژوهش ارائه شده‌اند. با مطالعه این نوشتار، انتظار خواننده برای بررسی جامع و تحلیلی فقهی موضوع ربات‌های قاتل برآورده نمی‌شود.

در گفتار نخست، نویسندگان در دو صفحه تاریخچه ادوار حقوق جزا را بیان کرده‌ و آن را در سه مرحله‌ اصلی شامل انتقام خصوصی، عدالت خصوصی و عدالت عمومی تحلیل کرده‌اند. در مرحله انتقام خصوصی، مجازات توسط قربانی یا خانواده او اعمال می‌شد. در مرحله عدالت خصوصی، دولت نظارت محدودی بر این فرایند داشت. در مرحله‌ عدالت عمومی، دولت مسئولیت کامل اجرای عدالت و مجازات را بر عهده گرفت (ص۱۱-۱۲).

گفتار دوم به معرفی ربات قاتل و ابعاد گوناگون آن اختصاص دارد. در این بخش، مؤلفان گزارش‌هایی را از برخی خبرگزاری‌ها، مانند ایرنا و باشگاه خبرنگاران جوان، در چند صفحه کپی‌برداری کرده‌اند. البته مطالب این دو سایت، نه به صورت مستقیم، بلکه با واسطه سایت‌های غیرمرجع نقل شده‌اند. در این گفتار پیشرفت سریع هوش مصنوعی به عنوان عامل اصلی افزایش احتمال ظهور ربات‌های قاتل و تبدیل آن به یک تهدید جدی مورد بررسی قرار گرفته است (ص۱۴-۲۲).

در گفتار سوم، مؤلفان به تشریح مفاهیم بنیادین و موضوعات مرتبط با پژوهش، همچون ربات، برنامه‌نویسی، اختیار، اجبار، محاربه، مسئولیت و قتل پرداخته‌اند. در این بخش نیز مطالبی از کتاب‌هایی مانند آیات الاحکام (نوشته عباسعلی عمید زنجانی) و احکام حقوقی اسلام (نوشته نعمت‌الله یوسفیان) کپی‌برداری شده و توضیح درخوری ارائه نگردیده است (ص۲۵-۴۵).

در گفتار چهارم، ترجمه و تفسیر مختصری از آیات مرتبط با قتل بیان شده است. در این گفتار تنها فهرستی از آیات مرتبط با قتل ذکر و به تفسیر کلی این آیات بسنده شده است و نویسندگان ارتباط این مطالب تفسیری را با بحث اصلی کتاب بیان نکرده‌اند. بیشتر مطالب تفسیری نیز مربوط به کتاب‌های مرجع نیست (ص۴۶-۷۱).

نویسندگان در گفتار پایانی به بررسی قواعد فقهی مهمی همچون اتلاف، قاعده تسلط و قاعده لاضرر پرداخته‌اند. در این گفتار نیز تنها به توضیح قواعد فقهی اشاره شده است، اما ارتباط این قواعد با موضوع اصلی کتاب مشخص نمی‌شود. در این بخش علاوه بر کپی‌شدن متون کتاب‌های فقهی، در مواردی عبارت‌های عربی بدون هیچ ترجمه و توضیحی اضافه شده‌اند (ص۷۲-۱۰۱).