|
|
خط ۶۱: |
خط ۶۱: |
|
| |
|
| ===اضرار به دیگران=== | | ===اضرار به دیگران=== |
| به گفته نویسنده، هیپنوتیزم میتواند به چهار شکل ضرر داشته باشد: ۱. ضرری که جزء ذات هیپنوتیزم است؛ به این معنا که فرد در حالت هیپنوتیزم فشار یا آزاری را تحمل میکند. ۲. ضرری که از پیامدهای هیپنوتیزم محسوب میشود، مانند افسردگی، بیماریهای عصبی یا شرمندگی پس از هیپنوتیزم. ۳. ضررهای احتمالی که ممکن است فرد هیپنوتیزمشونده را تهدید کنند، مانند آسیب به برخی اعضای بدن. ۴. هیپنوتیزم به خودی خود ضرری ندارد، اما اگر با نیت آسیب به فرد انجام شود، ممکن است به ضرر او تمام شود، مثلاً گرفتن اعترافاتی که به زیان اوست. (ص۱۶۴) | | به گفته نویسنده، هیپنوتیزم میتواند چهار نوع ضرر داشته باشد: ۱. ضرر ذاتی، مانند فشار یا آزار در حالت هیپنوتیزم؛ ۲. پیامدهای هیپنوتیزم، مثل افسردگی یا بیماریهای عصبی؛ ۳. ضررهای احتمالی، مانند آسیب به اعضای بدن؛ ۴. سوءاستفاده از هیپنوتیزم برای آسیب به فرد، مثل گرفتن اعترافات زیانبار (ص۱۶۴). درباره خطرات هیپنوتیزم، میان کارشناسان اختلاف نظر وجود دارد؛ برخی آن را بیضرر و برخی مضر میدانند (ص۱۶۵). نویسنده به سیزده ضرر احتمالی مثل خوابآلودگی، سوءاستفاده از بیمار و فاش کردن اسرار اشاره کرده، اما معتقد است این موارد ناشی از عدم مهارت هیپنوتیزمکننده است (ص۱۶۸-۱۷۴). |
| | |
| نویسنده بیان میکند که در مورد خطرات هیپنوتیزم میان کارشناسان اختلاف نظر وجود دارد؛ برخی آن را بیضرر و برخی دیگر مضر میدانند. (ص۱۶۵) او همچنین به سیزده ضرر احتمالی هیپنوتیزم همچون خواب آلودگی، شکستگی استخوان، کم یا زیاد شدن حواس پنجگانه، سوء استفاده از بیمار و فاش کردن اسرار اشاره کرده که متخصصان آنها را پذیرفتهاند. (ص۱۶۸-۱۷۴) با این حال، به باور نویسنده، هیچیک از این موارد ضرر قطعی هیپنوتیزم نیستند، بلکه بیشتر ناشی از عدم مهارت هیپنوتیزمکننده هستند (ص۱۷۴).
| |
|
| |
|
| *آگاهانه بودن هیپنوتیزم | | *آگاهانه بودن هیپنوتیزم |
| به گفته مولف، برخی افراد با وجود آگاهی از خطرات، اجازه هیپنوتیزم را میدهند. (ص۱۷۵) فقها اضرار به نفس را حرام میدانند، اما در تطبیق این حکم اختلاف نظر وجود دارد. آنچه مسلم است، حرمت اضرار به نفس در مواردی است که خطر جانی جدی وجود داشته باشد و هدف عقلایی نیز بر آن مترتب نباشد. بنابراین، اگر احتمال ضرر وجود داشته باشد، حتی به صورت احتمالی، هیپنوتیزم حرام است. به عنوان مثال، اگر فردی چندین بار هیپنوتیزم شده و به علامتی شرطی شده باشد، ممکن است در موقعیتهایی مانند رانندگی به خلسه برود و جانش به خطر بیفتد. یا اگر فردی از دردی رنج میبرد و احتمال داده شود منشأ آن غدهای سرطانی باشد، استفاده از هیپنوتیزم برای او حرام است (ص۱۷۵-۱۷۷).
| | برخی افراد با آگاهی از خطرات، اجازه هیپنوتیزم میدهند. از دیدگاه فقها، اضرار به نفس در صورتی که خطر جدی جانی وجود داشته باشد و هدف عقلایی بر آن مترتب نباشد، حرام است. همچنین، اگر حتی احتمال ضرر وجود داشته باشد، هیپنوتیزم نیز حرام خواهد بود. به عنوان مثال، اگر فردی شرطی شود و در شرایطی مانند رانندگی دچار خلسه شود یا در صورت وجود احتمالی غده سرطانی، انجام هیپنوتیزم ممنوع خواهد بود (ص۱۷۵-۱۷۷). |
|
| |
|
| *ناآگاهانه بودن هیپنوتیزم | | *ناآگاهانه بودن هیپنوتیزم |
| به باور عباس نوری، اگر فرد از ضررهای احتمالی هیپنوتیزم اطلاعی نداشته باشد و این عمل مستلزم ضرر باشد، هیپنوتیزم حرام است. اما اگر ضرری نداشته باشد و تنها موجب اذیت فرد شود، طبق نظر برخی فقها مانند آیتالله خویی، هیپنوتیزم جایز است. با این حال، اگر احتمال خطراتی مانند ضرر جانی یا غیر جانی وجود داشته باشد، بر اساس ادله حرمت ایذا، انجام آن حرام است. اما در مواردی که احتمال ضرر جانی مطرح نیست، دلیلی بر حرمت وجود ندارد و اصل برائت جاری میشود. بنابراین، از نظر احتمال ضرر، مانعی برای هیپنوتیزم غیرارادی دیگران وجود ندارد (ص۱۷۸). | | به باور عباس نوری، اگر فرد از ضررهای احتمالی بیاطلاع باشد و این عمل مستلزم ضرر باشد، هیپنوتیزم حرام است. اما اگر ضرری نداشته باشد و فقط موجب اذیت شود، طبق نظر برخی فقها مانند آیتالله خویی، جایز است. در صورت احتمال ضرر جانی یا غیر جانی، هیپنوتیزم حرام است؛ اما اگر چنین احتمالی مطرح نباشد، اصل برائت جاری میشود (ص۱۷۸). |
|
| |
|
| *درمانی یا غیر درمانی بودن هیپنوتیزم | | *درمانی یا غیر درمانی بودن هیپنوتیزم |
| به گفته نویسنده، اگر هیپنوتیزمکننده احتمال دهد که فرد هیپنوتیزمشونده با خطری مواجه خواهد شد، آیا انجام هیپنوتیزم جایز است یا خیر؟ (ص۱۷۸) او معتقد است که بر اساس روایاتی که درباره انرژیدرمانی مطرح شد، انجام روشهای پزشکی حتی اگر با خطرات جدی همراه باشد، جایز است (ص۱۷۹).
| | نویسنده بیان میکند که اگر هیپنوتیزمکننده احتمال دهد فرد ممکن است با خطری روبهرو شود، انجام هیپنوتیزم مجاز است. این موضوع بر اساس برخی روایات تأیید میشود که روشهای پزشکی حتی در صورت وجود خطرات جدی نیز قابل اجرا هستند (ص۱۷۹). |
|
| |
|
| ==کارکرد پزشکی هیپنوتیزم== | | ==کارکرد پزشکی هیپنوتیزم== |