کاربر:Mojtaba61.Abedini/صفحه تمرین۳: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
مجتبی عابدینی | مجتبی عابدینی | ||
کتاب ماهیت و مبانی فقهی غنا در موسیقی به تحلیل دلایل حرمت ذاتی غنا می‌پردازد. ابتدا به اجماع فقها اشاره کرده و سپس آیات و روایات مرتبط با حرمت غنا را بررسی می‌کند و اعتبار آنها را مورد تحلیل قرار می‌دهد. در ادامه، دلایل قائلین به حلیت ذاتی غنا را مطرح می‌کند که شامل روایات جواز در مناسبت‌ها و موارد خاص است. همچنین آرای فقهای اهل سنت و عرفای اسلامی درباره غنا و تطبیق آن با دیدگاه صوفیه مورد بررسی قرار می‌گیرد. در پایان، موسیقی از منظر امام خمینی و فقهای معاصر تحلیل | کتاب ماهیت و مبانی فقهی غنا در موسیقی به تحلیل دلایل حرمت ذاتی غنا می‌پردازد. ابتدا به اجماع فقها اشاره کرده و سپس آیات و روایات مرتبط با حرمت غنا را بررسی می‌کند و اعتبار آنها را مورد تحلیل قرار می‌دهد. نویسنده در ادامه، دلایل قائلین به حلیت ذاتی غنا را مطرح می‌کند که شامل روایات جواز در مناسبت‌ها و موارد خاص است. همچنین آرای فقهای اهل سنت و عرفای اسلامی درباره غنا و تطبیق آن با دیدگاه صوفیه مورد بررسی قرار می‌گیرد. در پایان، موسیقی از منظر امام خمینی و فقهای معاصر را تحلیل می‌کند. | ||
== معرفی و ساختار == | == معرفی و ساختار == | ||
کتاب «ماهیت و مبانی فقهی غنا در موسیقی» نوشته رضا رنجبر، توسط انتشارات نوشناخت در ۱۲۴ صفحه به چاپ رسیده است. این اثر به بررسی جنبه‌های فقهی و مبانی نظری غنا در موسیقی می‌پردازد. | کتاب «ماهیت و مبانی فقهی غنا در موسیقی» نوشته رضا رنجبر، توسط انتشارات نوشناخت در ۱۲۴ صفحه به چاپ رسیده است. این اثر به بررسی جنبه‌های فقهی و مبانی نظری غنا در موسیقی می‌پردازد. | ||
== مفهوم غنا == | |||
نویسنده معتقد است عدم تعریف واژگان کلیدی موجب برداشت‌های متفاوت از یک کلمه می‌شود لذا در ابتدا به معنا و تعریف واژگان اصلی غنا پرداخته و سپس وارد مباحث اصلی شده است. واژگان غنا، موسیقی، سماع، ترجیع از جمله واژگان تعریف شده در کتاب حاضر هستند(ص۱۹). | نویسنده معتقد است عدم تعریف واژگان کلیدی موجب برداشت‌های متفاوت از یک کلمه می‌شود لذا در ابتدا به معنا و تعریف واژگان اصلی غنا پرداخته و سپس وارد مباحث اصلی شده است. واژگان غنا، موسیقی، سماع، ترجیع از جمله واژگان تعریف شده در کتاب حاضر هستند(ص۱۹). | ||
| خط ۸۱: | خط ۸۰: | ||
== غنا از منظر امام خمینی و فقهای معاصر == | == غنا از منظر امام خمینی و فقهای معاصر == | ||
به نظر نویسنده، دیدگاه‌های فقهی امام در زمان حاضر تغییر بزرگی در نحوه برداشت و فهم احکام الهی ایجاد کرده است که یکی از نمونه‌های آن مسئله غنا است. به باور نویسنده امام خمینی(ره) در بحث غنا و موسیقی، رویکردی اجتهادی و تطبیقی داشته و بر اهمیت زمان و مکان در فقه تأکید کرده است. رویکردی که می‌تواند به فهم بهتر مسائل فقهی و تطبیق آنها با شرایط روز کمک کند. امام در ابتدا به تعریف غنا پرداخته و آن را به «صوت رقیق و نازک انسان» تعریف کرده که قابلیت ایجاد طرب را دارد. این تعریف با تعاریف مشهور غنا که به کشیدن صدا و چهچه‌های طرب‌آور اشاره کرده، تفاوت دارد. چرا که در بسیاری از اقسام، غنا نه صدای کشیده است و نه ترجیع چهچه و قید این دو در تعریف برخی صرفا به اقتضای عرف زمان آنها بوده است.امام خمینی تأکید می‌کند غنا چون از مقوله صوت و یا کیفیت صوت است نه کلام و قول در نتیجه در پیدایش غنا فرقی ندارد که گفتار باطل باشد خواه حکمت و آیه. هر آنچه که صدا نازک، نرم، باطراوت و مطبوع باشد و موجب طرب شد غنا بشمار می‌آید. امام خمینی به آیات قرآن و روایات برای اثبات حرمت غنا استناد می‌کند (البته نویسنده به آیه و روایتی اشاره نمی‌کند) در ادامه نویسنده با استناد به کلام امام خمینی به نظرات فقها درباره حرمت ذاتی و عرضی غنا اشاره می‌کند. او همچنین به نقد نسبت‌های ناروایی که به برخی فقها همچون فیض کاشانی و محقق سبزواری داده شده، می‌پردازد و بر درک صحیح نظرات آنان تأکید می‌کند. | به نظر نویسنده، دیدگاه‌های فقهی امام در زمان حاضر تغییر بزرگی در نحوه برداشت و فهم احکام الهی ایجاد کرده است که یکی از نمونه‌های آن مسئله غنا است. به باور نویسنده امام خمینی(ره) در بحث غنا و موسیقی، رویکردی اجتهادی و تطبیقی داشته و بر اهمیت زمان و مکان در فقه تأکید کرده است. رویکردی که می‌تواند به فهم بهتر مسائل فقهی و تطبیق آنها با شرایط روز کمک کند. امام در ابتدا به تعریف غنا پرداخته و آن را به «صوت رقیق و نازک انسان» تعریف کرده که قابلیت ایجاد طرب را دارد. این تعریف با تعاریف مشهور غنا که به کشیدن صدا و چهچه‌های طرب‌آور اشاره کرده، تفاوت دارد. چرا که در بسیاری از اقسام، غنا نه صدای کشیده است و نه ترجیع چهچه و قید این دو در تعریف برخی صرفا به اقتضای عرف زمان آنها بوده است.امام خمینی تأکید می‌کند غنا چون از مقوله صوت و یا کیفیت صوت است نه کلام و قول در نتیجه در پیدایش غنا فرقی ندارد که گفتار باطل باشد خواه حکمت و آیه. هر آنچه که صدا نازک، نرم، باطراوت و مطبوع باشد و موجب طرب شد غنا بشمار می‌آید. امام خمینی به آیات قرآن و روایات برای اثبات حرمت غنا استناد می‌کند (البته نویسنده به آیه و روایتی اشاره نمی‌کند) در ادامه نویسنده با استناد به کلام امام خمینی به نظرات فقها درباره حرمت ذاتی و عرضی غنا اشاره می‌کند. او همچنین به نقد نسبت‌های ناروایی که به برخی فقها همچون فیض کاشانی و محقق سبزواری داده شده، می‌پردازد و بر درک صحیح نظرات آنان تأکید می‌کند. (ص۱۰۳ - ۱۰۵). | ||
=== غنا در اعیاد و جشن‌ها === | === غنا در اعیاد و جشن‌ها === | ||
نویسنده در ابتدا روایتی مبنی بر جواز غنا در اعیاد فطر و قربان به شرط عدم معصیت ذکر کرده است. سپس به امام خمینی اشاره کرده بعد از بحث درباره روایت جواز غنا تأکید می‌کند، مادامی که غنا منجر به معصیت نشود، اشکالی ندارد. به باور امام از آنجایی که هیچ یک از فقها این استثنا را در مورد اعیاد نقل کرده‌اند نمی‌توان بدان عمل کرد. افزون بر آنکه این روایت ضعف سندی نیز دارد. | نویسنده در ابتدا روایتی مبنی بر جواز غنا در اعیاد فطر و قربان به شرط عدم معصیت ذکر کرده است. سپس به امام خمینی اشاره کرده بعد از بحث درباره روایت جواز غنا تأکید می‌کند، مادامی که غنا منجر به معصیت نشود، اشکالی ندارد. به باور امام از آنجایی که هیچ یک از فقها این استثنا را در مورد اعیاد نقل کرده‌اند نمی‌توان بدان عمل کرد. افزون بر آنکه این روایت ضعف سندی نیز دارد.(ص۱۰۵- ۱۰۶). | ||
=== تغنی به قرآن و مراثی === | === تغنی به قرآن و مراثی === | ||
در این بحث، برخی از فقها نظیر مقدس اردبیلی حکم به اباحه تغنی به قرآن و مراثی صادر کرده‌اند و آن را از حکم حرمت غنا استثنا نموده‌اند. این فقها مدعی تعارض روایات حرمت غنا شده‌اند که بر اساس قاعده اصولی «اذا تعارضا تساقطا» به اصول اباحه و حلّیت تمسک کرده و یا بر با تمسک به دلیل عرف ادعا می‌کنند که غنا در مرثیه و نوحه‌خوانی جایز است. | در این بحث، برخی از فقها نظیر مقدس اردبیلی حکم به اباحه تغنی به قرآن و مراثی صادر کرده‌اند و آن را از حکم حرمت غنا استثنا نموده‌اند. این فقها مدعی تعارض روایات حرمت غنا شده‌اند که بر اساس قاعده اصولی «اذا تعارضا تساقطا» به اصول اباحه و حلّیت تمسک کرده و یا بر با تمسک به دلیل عرف ادعا می‌کنند که غنا در مرثیه و نوحه‌خوانی جایز است. حضرت امام خمینی (ره) به نقد این نظرات پرداخته و می‌فرمایند که میان اخبار مستحب و حرام رابطه عموم و خصوص من وجه وجود دارد. او تأکید می‌کند که ادله استحباب نشان می‌دهد که موارد مذکور به طریق مباح (غیر غنای حرام) انجام می‌گیرد و بنابراین حرام نیست. امام همچنین به نقد دلیل محقق اردبیلی در تمسک به عرف می‌پردازد و بیان می کند که چون موضوع غنا مشکوک بوده لذا صراحتا حکم به حرمت نداده‌اند. همچنین به نقد دیگر دلیل محقق اردبیلی اشاره می‌کند که تحریم غنا به خاطر طرب‌آور بودن آن است و مراثی و نوحه‌خوانی به دلیل اندوه و ماتم نمی‌تواند مشمول این تحریم باشد. امام پاسخ می‌دهد این مدعا اب اطلاق ادله غنا که عبارت است از صوت نازک مطرب مغایرت دارد. نهایتاً، امام فتوای خود را بیان می‌کند که تغنی در قرآن، مراثی و دعاها از حکم کلی حرمت استثنا نشده است. (ص۱۰۶ - ۱۰۷). | ||
حضرت امام خمینی (ره) به نقد این نظرات پرداخته و می‌فرمایند که میان اخبار مستحب و حرام رابطه عموم و خصوص من وجه وجود دارد. | |||
او تأکید می‌کند که ادله استحباب نشان می‌دهد که موارد مذکور به طریق مباح (غیر غنای حرام) انجام می‌گیرد و بنابراین حرام نیست. | |||
امام همچنین به نقد دلیل محقق اردبیلی در تمسک به عرف می‌پردازد و بیان می کند که چون موضوع غنا مشکوک بوده لذا صراحتا حکم به حرمت نداده‌اند. همچنین به نقد دیگر دلیل محقق اردبیلی اشاره می‌کند که تحریم غنا به خاطر طرب‌آور بودن آن است و مراثی و نوحه‌خوانی به دلیل اندوه و ماتم نمی‌تواند مشمول این تحریم باشد. امام پاسخ می‌دهد این مدعا اب اطلاق ادله غنا که عبارت است از صوت نازک مطرب مغایرت دارد. نهایتاً، امام فتوای خود را بیان می‌کند که تغنی در قرآن، مراثی و دعاها از حکم کلی حرمت استثنا نشده است. | |||
=== حدا و غنا در عروسی === | === حدا و غنا در عروسی === | ||
به گفته نویسنده، امام خمینی(ره) پس از بررسی روایات مربوط به حدا، آن را از حکم غنا استثنا نکرده و حرام می‌داند. با این حال، ایشان غنا در مراسم عروسی زنانه را مستثنی کرده و دلیل آن را روایات معتبر از ابو بصیر می‌داند. این حکم به‌طور خاص برای خوانندگان زن صدق می‌کند و شامل خوانندگان مرد نمی‌شود. امام تأکید می‌کند که استماع غنا برای محرم نیز حرام است. | به گفته نویسنده، امام خمینی(ره) پس از بررسی روایات مربوط به حدا، آن را از حکم غنا استثنا نکرده و حرام می‌داند. با این حال، ایشان غنا در مراسم عروسی زنانه را مستثنی کرده و دلیل آن را روایات معتبر از ابو بصیر می‌داند. این حکم به‌طور خاص برای خوانندگان زن صدق می‌کند و شامل خوانندگان مرد نمی‌شود. امام تأکید می‌کند که استماع غنا برای محرم نیز حرام است.(ص۱۰۸). | ||
نویسنده به خاطر عمومی و کاربردی بودن بحث غنا در ادامه بحث در کنار فتاوای امام خمینی، به فتاوای دیگر فقهای معاصر همچون بروجردی، خویی، بهجت نیز اشاره می‌کند. | به گفته نویسنده، پس از انقلاب اسلامی و تغییر شرایط فرهنگی، ضرورت بازنگری در مباحث موسیقی احساس شد و استفتائاتی از امام راحل درباره حرمت غنا و موسیقی ارائه گردید. نویسنده در ادامه به جمع‌آوری فتاوای امام در زمینه موسیقی و غنا می‌پردازد تا به فهم عمومی کمک کند. نویسنده به خاطر عمومی و کاربردی بودن بحث غنا در ادامه بحث در کنار فتاوای امام خمینی، به فتاوای دیگر فقهای معاصر همچون بروجردی، خویی، بهجت نیز اشاره می‌کند.(ص۱۰۸- ۱۱۶) | ||