حق ارتفاق (منابع مطالعاتی)

آخرین ویرایش: ۱۴۰۴/۷/۱۳

---

همه منابع مطالعاتی

حق ارتفاق حقی است که به مالک یک ملک اجازه می‌دهد از ملک دیگری برای بهره‌وری از ملک خود استفاده کند. برای مثال، عبور از زمین همسایه برای رسیدن به ملک خود یا نصب ناودان روی ملک دیگر. این حق شامل مواردی مانند حق عبور، حق شرب، حق مجری (عبور آب)، حق مسیل (مسیر آب باران) و حق جوار (همسایگی) می‌شود.

این موضوع در منابع فقهی متقدم و حتی متأخر امامیه مطرح و مورد بررسی قرار نگرفته است. حق ارتفاق از حقوق مدنی کشورهای دیگر به منابع حقوقی و سپس در مطالعات فقهی راه یافته است.

حق انتفاع، حق اختصاص و نیز حریم شباهت‌هایی با حق ارتفاق در استفاده مالک زمین از غیر ملک خودش دارند ولی تفاوت‌های مهمی هم با حق ارتفاق دارند. مهمترین محور این مساله مشروعیت آن بر اساس رویکرد فقه امامیه است که با استفاده از عمومات دال بر حسن معاشرت با همسایه‌ها، استحباب تعاون بر کارهای خیر و سیره عقلا می‌توان آن را اثبات کرد.

کتاب

فارسی

1. حق ارتفاق در نظام حقوقی ایران و فقه مذاهب اسلامی، خدیجه سالارآبادی، سنجش و دانش، ۱۴۰۱ش. صفحات ابتدایی کتاب را از اینجا بخوانید.
2. حق ارتفاق از دیدگاه فقه امامیه، عبدالله گوهری‌طالع، قم، مرکز بین المللی ترجمه و نشر المصطفی(ص)، ۱۳۹۹ش. صفحات ابتدایی را در کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر بخوانید

عربی

1. حق الارتفاق دراسة فقهیة مقارنة، سیلمان بن وائل، عربستان، دار ابن الجوزی، بی‌تا.صفحات ابتدایی را در کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر بخوانید

مقالات

فارسی

1. حق ارتفاق نسبت به ملک غیر و در آثار و احکام املاک نسبت به املاک مجاور، سپیده بخشی، فصلنامه مطالعات راهبردی علوم انسانی و اسلامی، شماره ۶۲، بهار ۱۴۰۳ش. متن کامل را در کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر بخوانید
2. مقایسه تطبیقی حق ارتفاق از منظر فقه امامی، حنفی و قانون مدنی افغانستان، محمدعیسی هاشمی، عمر هاشمی، دوفصلنامه یافته‌های فقه قضایی، سال دوم، شماره ۳، بهار و تابستان، ۱۴۰۱ش. متن کامل را در کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر بخوانید
3. واکاوی موجبات ایجاد حق ارتفاق در فقه مذاهب اسلامی، محمد رسول آهنگریان و امیر احمدی، سال یازدهم، شماره ۲۱، بهار و تابستان، ۱۳۹۷ش. متن کامل را در کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر بخوانید
4. حق ارتفاق، مشروعیت و اسباب آن در فقه امامیه، عبدالله گوهری طالع و اکبر ترابی شهرضایی، فصلنامه مطالعات فقهی و فلسفی، سال ششم، شماره ۲۲، تابستان ۱۳۹۴ش. مقاله را از اینجا بخوانید.
5. دلیل مشروعیت حق ارتفاق از دیدگاه مذاهب اسلامی، امیر احمدی و مهدی خدایی، فصلنامه پژوهش‌‌های فقهی، دوره هفتم، شماره ۲، پاییز و زمستان ۱۳۹۰ش. متن کامل را از کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر بخوانید
6. طرح مقدماتی حقوق مدنی (حق ارتفاق)، ناصر کاتوزیان، فصلنامه کانون وکلا، شماره ۸۹ ، فروردین و اردیبهشت، ۱۳۴۳ش. متن کامل را در کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر بخوانید

عربی

1. حقوق الارتفاق في نظام الطيران المدني السعودي: دراسة مقارنة بالفقه الإسلامي، ابراهيم بن محمد إبراهيم الغامدي، مجلة كلية الشريعة والقانون بأسيوط، المجلد ۳، شماره ۳۵، مصر، ۲۰۲۳م. چکیده را از اینجا بخوانید.
2. حق الارتفاق ودوره في جلب المنافع ودفع المضار: دراسة تحليلية فقهية من خلال الواقع والقانون والمقاصد الشرعية، علي زواري أحمد، مجلة البحوث والدراسات، مجلد ۱۸، شماره ۱، الجزائر، ۲۰۲۱م. چکیده مقاله را از اینجا بخوانید.
3. حقوق الإرتفاق والتحملات العقارية في الفقه الإسلامي ومدونة الحقوق العينية، عبدالغني بلغمي، مجلة محاكمة، شماره ۱۱ و ۱۲، مغرب ۲۰۱۶م.چکیده مقاله را از اینجا بخوانید.
4. حقوق الارتفاق المائيه، سید محمدعلوی طاهری، منشورات مجلة العلوم القانونية - فقه القضاء العقاري، شماره ۱، مغرب، ۲۰۱۴م. چکیده مقاله را از اینجا بخوانید.
5. حق الانتفاع بمياه الأنهار العامة كحق ارتفاق: دراسة فقهية مقارنة بقانون الأنهار الدولية، أحمد طلعت حامد سعد، حولية کلية الدراسات الإسلامية والعربية للبنات بالإسکندرية، مصر، ۲۰۱۳م. مقاله را از اینجا بخوانید.
7. حق الارتفاق فی الفقه الاسلامی، احمد یوسف علی صمادی، مؤتة للأبحاث والدراسات - سلسلة العلوم الإنسانية والاجتماعية، المجلد ۱۷، شماره ۳، اردن، ۲۰۰۲م.
8. حق الارتفاق، محكمة التمييز العراق، المجلة العربية للفقه والقضاء، شماره ۱۸، مصر، ۱۹۹۷م.

پایان‌نامه

فارسی

1. بررسی فقهی حقوقی حقوق و تکالیف صاحبان اراضی کشاورزی(بررسی موردی حق حریم،حق انتفاع و حق ارتفاق)، محمد رفیعی، کارشناسی ارشد، دانشگاه مازندران، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۴۰۳ش. صفحات آغازین پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
2. تنظیم قانونی مسئولیت مدنی در قبال ارتفاق هوایی (مطالعه تطبیقی بین حقوق عراق و امارات و کویت)، علی مانع فیلح فلیح، کارشناسی ارشد، دانشگاه ادیان و مذاهب، دانشکده حقوق، ۱۴۰۲ش. متن پایان نامه را از اینجا بخوانید.
3. بررسی ماهیت حریم املاک و ارتباط آن با حقوق ارتفاقی اشخاص از منظر قانون مدنی و قوانین خاص، رضا کریمی کنگرلوئی، کارشناسی ارشد،  دانشگاه آزاد اسلامی واحد ماکو، گروه حقوق، ۱۴۰۲ش. متن پایان‌نامه را از اینجا بخوانید
4. ارتفاق از دیدگاه مذاهب اسلامی، محمد امین احسانی، رساله دکتری، جامعه المصطفی العالمیه، مجتمع آموزش عالی فقه - مدرسه عالی فقه و اصول، قم، ۱۴۰۱ق. صفحات ابتدایی را در کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر بخوانید.
5. بررسی ماهیت حریم املاک و ارتباط آن با حقوق ارتفاقی اشخاص از منظر قانون مدنی و قوانین خاص در حقوق ایران، رضا كريمی كنگرلوئی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ماکو، گروه حقوق، ۱۴۰۱ش.چکیده پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
6. بررسی تطبیقی حق ارتفاق در نظام حقوقی ایران و افغانستان، احسان الله امینی، کارشناسی ارشد، جامعه المصطفی العالمیه، جامعه المصطفی العالمیه - واحد گرگان، ۱۴۰۰ش. پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
7. تحلیل حق بر حریم در فقه و حقوق ایران، محمدرضا راه گذر شهرودی، کارشناسی ارشد، موسسه آموزش عالی روزبهان، دانشکده علوم انسانی، ۱۴۰۰ش. چکیده پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
8. ماهیت و مالکیت حقابه از منظر حقوق افغانستان، فقه امامیه و فقه حنفی، سید اسدالله حسینی، کارشناسی ارشد، جامعه المصطفی العالمیه، موسسه آموزش عالی علوم انسانی، ۱۴۰۰ش. متن پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
9. ماهیت و آثار حق ارتفاق طبیعی و نقد رویهٔ قضایی مربوط به آن، حسین سلیمی استاد، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشان، دانشکده علوم انسانی، ۱۳۹۹ش. چکیده پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
10. ماهیت و آثار حق ارتفاق طبیعی و نقد رویه‌ی قضایی مربوط به آن، حسین سلیمی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشان، دانشکده علوم انسانی، ۱۳۹۹ش. صفحات آغازین پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
11. حقوق ارتفاق در بندرگاه‌ها و فرودگاه‌ها، احمد لفته علی کاظم، کارشناسی ارشد، جامعه المصطفی العالمیه، موسسه آموزش عالی علوم و معارف، ۱۳۹۹ش. متن پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
12. بررسی تطبیقی حق ارتفاق در فقه و حقوق ایران، نادر موقر، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر انزلی، دانشکده علوم انسانی، ۱۳۹۸ش. صفحات آغازین پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
13. بررسی تطبیقی حق ارتفاق در فقه و حقوق ایران، نادر موقر، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر انزلی، دانشکده علوم انسانی، ۱۳۹۸ش. متن پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
14. بررسی تفاوت‌ها و معیارهای تشخیص حقوق ارتفاقی با اذن و نهادهای مشابه، غلامحسین عامری، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق، ۱۳۹۸ش. متن پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
15. بررسی مقایسه‌ای حق ارتفاق و انتفاع در فقه و حقوق موضوعه، نرگس کارگر، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گچساران، ۱۳۹۷ش. صفحات آغازین پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
16. حق ارتفاق دولت در املاک و اراضی خصوصی از منظر فقه و حقوق ایران «با تأکید بر طرح‌های نظامی، عمرانی و شهرداری»، محمدمهدی فراتی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، مجتمع دانشگاهی ولیعصر(عج) - دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ۱۳۹۷ش. چکیده پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
17. بررسی مقایسه‌ای حق ارتفاق و انتفاع در فقه و حقوق موضوعه، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گچساران، ۱۳۹۷ش. متن پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
18. حق ارتفاق دولت در املاک و اراضی خصوصی از منظر فقه و حقوق ایران «با تأکید بر طرح‌های نظامی، عمرانی و شهرداری»، محمدمهدی فراتی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، مجتمع دانشگاهی ولیعصر(عج) - دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ۱۳۹۷ش. چکیده پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
19. بررسی حق ارتفاق و تطبیق آن با حق انتفاع، عصمت بزازی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد صفادشت (تهران)، ۱۳۹۶ش. متن پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
20. بررسی فقهی - حقوقی حقوق مجاورت املاک با توجه به تحولات شهرسازی نوین، مرضیه امامی، کارشناسی ارشد، مرودشت، ۱۳۹۶ش. صفحات ابتدایی را در کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر بخوانید.
21. حقوق ناشی از مجاورت املاک در فقه و حقوق ایران، هادی عظیمی گرگانی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ۱۳۹۶ش. صفحات ابتدایی را در کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر بخوانید.
22. ثبت حقوق ارتفاقی ودعاوی مربوط به آن، محمد بهزادپور فریمانی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ۱۳۹۶ش. چکیده پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
23. حق ارتفاق در املاک با تاکید بر ماهیت حق ارتفاق دولت در املاک خصوصی، مطالعه تطبیقی با نظام حقوقی فرانسه، علی زارع، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، دانشکده علوم پایه، ۱۳۹۶ش. متن پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
24. بررسی حق ارتفاق و تطبیق آن با حق انتفاع، عصمت بزازی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد صفادشت (تهران)، ۱۳۹۶ش. صفحات آغازین پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
25. نظام حقوقی حاکم بر ثبت حق ارتفاق، سیدفخرالدین کلانترزاده، کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، پردیس فارابی - دانشکده مدیریت و حسابداری، ۱۳۹۵ش. متن پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
26. بررسی حق ارتفاق در حقوق ایران با مطالعه تطبیقی در حقوق مصر، مرتضی بوداقی، کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۹۳ش. متن پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
27. حق ارتفاق از منظر فقه تطبیقی و حقوق ایران، محبوبه توکلی، کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری، ۱۳۹۳ش. چکیده پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
28. بررسی حق ارتفاق در حقوق ایران با مطالعه تطبیقی در حقوق مصر کارشناسی ارشد، مرتضی بوداقی، دانشگاه تبریز، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، ۱۳۹۳ش. چکیده پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
29. حق ارتفاق از منظر فقه تطبیقی و حقوق ایران، محبوبه توکلی، کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری، ۱۳۹۳ش. چکیده پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
30. بررسی شرایط و آثار حق ارتفاق قراردادی در حقوق موضوعه ایران و اسلام، عادل شیخلو، کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ۱۳۹۳ش. صفحات ابتدایی را در کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر بخوانید.
31. بررسی شرایط و آثار حق ارتفاق قراردادی در حقوق موضوعه ایران و اسلام، عادل شیخلو، کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، ۱۳۹۳ش. متن پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
32. تحلیل حقوقی حق انتفاع، مریم بیاتی، کارشناسی ارشد، مرکز پیام نور تهران، دانشکده علوم انسانی، ۱۳۸۹ش. متن پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.
33. حق ارتفاق و بررسی تطبیق آن، محمد صادقلو، کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق(ع)، دانشکده حقوق و معارف اسلامی، ۱۳۷۴ش. متن پایان‌نامه را از اینجا بخوانید.

عربی

1. النظام القانونی لحقوق الارتفاع (دراسة مقارنة بین القانون المدنی العراقی و القانون المدنی المصری)، حسنین احمد جواد ابوعباسیه، کارشناسی ارشد، جامعه المصطفی(ص) العالمیه، قم، ۲۰۲۰م. متن کامل را در کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر بخوانید.
2. حق الارتفاق وأحكامه في الفقه الإسلامي: دراسة مقارنة بالقانون الأردني، ريحان، عزام تيسير محمد، کارشناسی ارشد، جامعة آل البيت، كلية الدراسات الفقهية والقانونية، اردن، ۱۹۹۰م.
3. حق الارتفاق: دراسة مقارنة، سليمان بن وائل بن خريف التويجري، رساله دکتری، كلية الشريعة والدراسات الإسلامية، جامعة أم القرى، عربستان، ۱۹۸۲م. مقاله را از اینجا بخوانید.

سایر منابع

1. حق ارتفاق نسبت به ملک غیر و در احکام و آثار املاک، نسبت به املاک مجاور، سایت بانک مقاله. متن کامل را در کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر بخوانید.
2. حق ارتفاق نسبت به ملک غیر و در احکام و آثار املاک، نسبت به املاک مجاور، علی اکبر نوایی، نشر: پورتال امام خمینی(ره)، ۱۳۷۸ش. چکیده را در کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر بخوانید.