فقه معاصر:پیش‌نویس یوسف صانعی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
*'''چکیده''' | *'''چکیده''' | ||
یوسف صانعی ( | '''یوسف صانعی''' (۱۳۱۶–۱۳۹۹ش) از فقهای معاصر شیعه بود که فتاوایی متفاوت از مشهور فقها به‌ویژه در زمینه‌هایی چون [[فقه زنان]] و [[حقوق اقلیت‌های غیرمسلمان]] در جامعه اسلامی داشت. این دیدگاه‌ها با واکنش‌های بسیاری از سوی فقهای سنتی مواجه شده و بررسی آن‌ها می‌تواند به درک بهتر تحولات [[فقه معاصر]] کمک کند. رویکرد او را نشان‌دهنده تلاش برای پویایی فقه شیعه و پاسخگویی به مسائل جدید با حفظ چارچوب‌های استنباطی دانسته‌اند. | ||
صانعی با تکیه بر پنج اصل کلیدی [[قاعده عدالت]]، اولویت قرآن بر روایات، بازنگری در ادله بر اساس نیازهای روز، عدم التزام به اجماع و شهرت، و [[قاعده نفی حرج]] به استنباط احکامی پرداخت که در مواردی مانند [[برابری دیه زن و مرد|برابری دیه]] و [[برابری قصاص زن و مرد|قصاص زن و مرد]]، جواز [[قضاوت زنان|قضاوت]] و [[مرجعیت زنان]]، [[بلوغ دختران]] در ۱۳ سالگی، [[برابری شهادت زن و مرد]] و [[محرمیت فرزندخوانده]] با فتاوی مشهور فقهی تفاوت داشت. او عدالت عرفی را مبنای بسیاری از احکام می‌دانست و معتقد بود شارع، تشخیص مصادیق عدالت را به عرف واگذار کرده است. | |||
یوسف صانعی | == زندگینامه علمی و سیاسی == | ||
یوسف صانعی مجتهد شیعی ایرانی بود که با فتاوایی متفاوت از مشهور فقها شیعه هم‌عصر خود شناخته می‌شود. او متولد ۱۳۱۶ش در اصفهان و متوفای ۱۳۹۹ش در شهر قم است. آغاز تحصیلات وی در حوزه علمیه اصفهان (۱۳۲۵) و تکمیل این تحصیلات در حوزه علمیه قم ( از ۱۳۳۰) بوده است. در قم از اساتیدی چون [[سید حسین طباطبایی بروجردی|آیت‌الله بروجردی]]، [[سید محمد محقق داماد|آیت‌الله محقق داماد]] و [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] بهره گرفت. از سال ۱۳۵۴ش تدریس خارج فقه را آغاز نمود. برخی از آثار فقهی منتشر شده از او عبارتند از: رساله توضيح المسائل، مناسك حج، مجمـع المسائل، منتخب الأحكام، استفتائات پزشكى، مصباح المقلّدين، احكام بانوان و كتاب الطلاق.<ref>جمعی از شاگردان، فقیه نواندیش؛ روایت زندگی فقیه اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام حضرت آیه الله العظمی صانعی، ص۵۳-۵۵.</ref> | |||
فعّاليت‌هاى انقلابى صانعی تا قبل از پيروزى انقلاب اسلامى، تلاش در ابعاد فرهنگى و تبليغاتى نظیر صدور اعلاميه و بيانيه‌هاى سياسى بوده است | فعّاليت‌هاى انقلابى صانعی تا قبل از پيروزى انقلاب اسلامى، تلاش در ابعاد فرهنگى و تبليغاتى نظیر صدور اعلاميه و بيانيه‌هاى سياسى بوده است.<ref>جمعی از شاگردان، فقیه نواندیش؛ روایت زندگی فقیه اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام حضرت آیه الله العظمی صانعی ، ص۹۳.</ref> پس از انقلاب اسلامی، عضویت در شورای نگهبان، دادستانی کل و عضویت جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، عضویت در مجلس خبرگان رهبری و [[مجمع تشخیص مصلحت نظام]] نیز در کارنامه او ثبت شده است.<ref>جمعی از شاگردان، فقیه نواندیش؛ روایت زندگی فقیه اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام حضرت آیه الله العظمی صانعی ، ص۱۱۴-۱۲۶.</ref> | ||
== فتاوای شاذ فقهی == | |||
برخی از مبانی و آرای فقهی نادر یوسف صانعی همواره مورد بحث و مناقشه قرار گرفته است. از جمله فتاوای جنجال‌برانگیز او می‌توان به بلوغ دختران در سیزده سالگی، جواز خروج زن از خانه بدون نیاز به اجازه همسر، برابری میزان قصاص و دیه برای زن و مرد، امکان قضاوت زنان، عدم اشتراط ذکوریت در مرجعیت و ولایت، قیمویت قهری مادر پس از پدر نسبت به فرزند، انحصار حرمت موسیقی و غنا به حرمت محتوایی، طهارت کفار غیرحربی، اختصاص حرمت ربا به ربای استهلاکی نه ربای استنتاجی، عمومیت حکم قصاص در مورد کافر و مسلمان، امکان ارث‌بری غیرمسلمان از مسلمان و محرمیت فرزندخوانده اشاره کرد. وی عدالت عرفی را بر بسیاری از احکام اسلامی مقدم می‌شمرد و به کرامت ذاتی هر انسان، صرف‌نظر از اعتقاداتش، باور داشت. | برخی از مبانی و آرای فقهی نادر یوسف صانعی همواره مورد بحث و مناقشه قرار گرفته است. از جمله فتاوای جنجال‌برانگیز او می‌توان به بلوغ دختران در سیزده سالگی، جواز خروج زن از خانه بدون نیاز به اجازه همسر، برابری میزان قصاص و دیه برای زن و مرد، امکان قضاوت زنان، عدم اشتراط ذکوریت در مرجعیت و ولایت، قیمویت قهری مادر پس از پدر نسبت به فرزند، انحصار حرمت موسیقی و غنا به حرمت محتوایی، طهارت کفار غیرحربی، اختصاص حرمت ربا به ربای استهلاکی نه ربای استنتاجی، عمومیت حکم قصاص در مورد کافر و مسلمان، امکان ارث‌بری غیرمسلمان از مسلمان و محرمیت فرزندخوانده اشاره کرد. وی عدالت عرفی را بر بسیاری از احکام اسلامی مقدم می‌شمرد و به کرامت ذاتی هر انسان، صرف‌نظر از اعتقاداتش، باور داشت. | ||