فقه معاصر:پیشنویس یوسف صانعی: تفاوت میان نسخهها
خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
== فتاوای شاذ فقهی == | == فتاوای شاذ فقهی == | ||
برخی از مبانی و آرای فقهی نادر یوسف صانعی همواره مورد بحث و مناقشه قرار گرفته است. از جمله فتاوای | برخی از مبانی و آرای فقهی نادر یوسف صانعی همواره مورد بحث و مناقشه قرار گرفته است. از جمله فتاوای متفاوت او میتوان به [[بلوغ دختران]] در سیزده سالگی، [[خروج زن از خانه بدون اجازه همسر|جواز خروج زن از خانه بدون نیاز به اجازه همسر]]، [[برابری قصاص]] و [[برابری دیه زن و مرد|دیه برای زن و مرد]]، امکان [[قضاوت زنان]]، عدم اشتراط ذکوریت در [[مرجعیت زنان|مرجعیت]] و [[ولایت زنان|ولایت]]، [[قیمومت مادر|قیمویت قهری مادر پس از پدر نسبت به فرزند]]، انحصار حرمت موسیقی و غنا به [[حرمت محتوایی غنا|حرمت محتوایی]]، [[طهارت کفار غیرحربی]]، اختصاص حرمت ربا به ربای استهلاکی نه [[ربای تولیدی|ربای استنتاجی]]، عمومیت حکم قصاص در مورد کافر و مسلمان، امکان [[ارثبری غیرمسلمان از مسلمان]] و [[محرمیت فرزندخوانده]] اشاره کرد. وی عدالت عرفی را بر بسیاری از احکام اسلامی مقدم میشمرد و به [[کرامت انسانی|کرامت ذاتی هر انسان]]، صرفنظر از اعتقاداتش، باور داشت. | ||
فتاوای فقهی صانعی بدون استدلال و اقامه دلیل نبودهاند و وی کوشش کرده تا دلایل این فتاوای شاذ را تبیین کند. در همین راستا سلسله کتابچههایی از او با عنوان «فقه و زندگی» منتشر شده است که در هر یک از آنها به تبیین دلایل هر یک از این فتاوا پرداخته است. | |||
== اصول و قواعد فقهی == | == اصول و قواعد فقهی == | ||
اصول و قواعدی که فتاوای فقهی | اصول و قواعدی که فتاوای فقهی صانعی متاثر از آنها استنباط شده عبارت است از پنج اصل تأثیرگذار [[قاعده عدالت]]، توجه ویژه به قرآن، بازنگری در ادله بر اساس اقتضائات روز، [[قاعده لاحرج]] و عدم ترس از اجماع و شهرت. فتاوای صانعی هرچند نوین، از چهارچوب استنباطات فقهی، ولو با ارائه برخی اصول نسبتاً جدید، بیرون نیستند. | ||
=== قاعده عدالت === | === قاعده عدالت === | ||
خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
بررسی انتقاداتی که به صانعی شده است نشان میدهد که به صورت کلان برخی از این انتقادات نسبت به اصول یادهشده زاویه دارند و در حقیقت از حیث کبروی آنها را نمیپذیرند؛ نظیر نقدهایی که به قاعده عدالت شده است (علیاکبریان، قاعده عدالت در فقه امامیه، ص ۶۰-۷۳) و برخی دیگر از انتقادات در تطبیق موضوعات فقهی بر اصول یاد شده و از حیث صغروی مطرح شدهاند؛ نظیر انتقادی که به محرمیت فرزندخوانده شده است و وجود حرج در این مسئله پذیرفته نشده است (صادق شریعتی نسب، محرمیت در فرزندخواندگی، ص ۲۴۱-۲۴۲). | بررسی انتقاداتی که به صانعی شده است نشان میدهد که به صورت کلان برخی از این انتقادات نسبت به اصول یادهشده زاویه دارند و در حقیقت از حیث کبروی آنها را نمیپذیرند؛ نظیر نقدهایی که به قاعده عدالت شده است (علیاکبریان، قاعده عدالت در فقه امامیه، ص ۶۰-۷۳) و برخی دیگر از انتقادات در تطبیق موضوعات فقهی بر اصول یاد شده و از حیث صغروی مطرح شدهاند؛ نظیر انتقادی که به محرمیت فرزندخوانده شده است و وجود حرج در این مسئله پذیرفته نشده است (صادق شریعتی نسب، محرمیت در فرزندخواندگی، ص ۲۴۱-۲۴۲). | ||
برخی از منتقدان صانعی، او را به بدعت متهم نکردهاند؛ زیرا هر نوآوری بدعت نیست و امری بدعت است که اولاً بهعنوان بخشی از دین ارائه شود و ثانیاً دلیل خاص یا عامی بر آن از منابع معتبر دینی نتوان اقامه کرد.<ref>طریحی، مجمع البحرين، ج۴، ص۲۹۸-۲۹۹؛ راغب، مفردات ألفاظ القرآن، ص۱۱۱.</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== |