کاربر:Mkhaghanif/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها
Mkhaghanif (بحث | مشارکت‌ها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
Mkhaghanif (بحث | مشارکت‌ها) |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
بنا به نظر فقهای معاصر شیعه، جراحی زیبایی اگر جنبه درمانی داشته و انجام آن ضرورت داشته باشد، عملی جایز به شمار می‌رود. بیشتر فقهای معاصر بر این نظرند، چنانچه جراحی زیبایی دارای غرض عقلایی باشد، انجام آن جایز است. فقهایی مانند حسینعلی منتظری و محمد فاضل لنکرانی، تأمین زیبایی را از جمله اغراض عقلایی دانسته‌اند. فقیهانی چون: محمدتقی بهجت و محمدعلی علوی گرگانی، جراحی زیبایی را اگر صرفاً به هدف افزایش زیبایی باشد، جایز ندانسته‌اند. از نظر فقها اگر جراحی زیبایی صرفاً برای کسب زیبایی باشد، در صورتی که مستلزم نگاه و لمس نامحرم باشد، جایز نیست؛ اما اگر جنبه درمانی داشته و انجام آن ضرورت داشته باشد و پزشک غیر هم‌جنس وجود نداشته باشد، اشکالی ندارد. | بنا به نظر فقهای معاصر شیعه، جراحی زیبایی اگر جنبه درمانی داشته و انجام آن ضرورت داشته باشد، عملی جایز به شمار می‌رود. بیشتر فقهای معاصر بر این نظرند، چنانچه جراحی زیبایی دارای غرض عقلایی باشد، انجام آن جایز است. فقهایی مانند حسینعلی منتظری و محمد فاضل لنکرانی، تأمین زیبایی را از جمله اغراض عقلایی دانسته‌اند. فقیهانی چون: محمدتقی بهجت و محمدعلی علوی گرگانی، جراحی زیبایی را اگر صرفاً به هدف افزایش زیبایی باشد، جایز ندانسته‌اند. از نظر فقها اگر جراحی زیبایی صرفاً برای کسب زیبایی باشد، در صورتی که مستلزم نگاه و لمس نامحرم باشد، جایز نیست؛ اما اگر جنبه درمانی داشته و انجام آن ضرورت داشته باشد و پزشک غیر هم‌جنس وجود نداشته باشد، اشکالی ندارد. | ||
==تبیین مسئله و جایگاه آن== | ==تبیین مسئله و جایگاه آن== | ||
جراحی زیبایی (عملیة التجمیل) یا جراحی پلاستیک | جراحی زیبایی (عملیة التجمیل) یا جراحی پلاستیک <ref>کلهرنیا گلکار و دیگران، «بررسی فقهی-حقوقی مبانی و محدوده تجویز جراحی‌های زیبایی و ترمیمی»، ص۸۳</ref> شاخه‌ای از جراحی و عبارت است از عمل زیباسازی، اصلاح و بهبود شکل ظاهری عضوی مانند بینی، فک، گونه‌ها و لب است. <ref>مؤسسه دایره المعارف الفقه الاسلامی، فرهنگ فقه فارسی، ۱۳۸۷ش، ج۳، ص۶۹</ref> از بین بردن و زدودن زوائد بدن مانند چربی‌های اضافی در شکم یا ران و یا در سینه‌ها و همچنین کاشت مو، ابرو و مژه (اکستنشن) از جمله مصادیق جراحی زیبایی به شمار می‌روند. <ref>المحامید، «اذن الزوج العملیات التجمیلیة التحسینیة»، ص۳۱۵</ref> | ||
===جایگاه مسئله در فقه معاصر=== | ===جایگاه مسئله در فقه معاصر=== | ||
جراحی زیبایی از شاخه‌های نوظهور در پزشکی نوین است که امروزه در سراسر جهان و به ویژه در جوامع اسلامی، از مسائل مورد ابتلای مردان و زنان است. | جراحی زیبایی از شاخه‌های نوظهور در پزشکی نوین است که امروزه در سراسر جهان و به ویژه در جوامع اسلامی، از مسائل مورد ابتلای مردان و زنان است. فراگیری این مسئله، فقها را برآن داشته است تا درباره حکم شرعی آن نظریه‌پردازی کنند. | ||
جراحی زیبایی از عناوین جدید و در زمره مسائل مربوط به فقه پزشکی است و در بعضی کتب فقهی معاصر و در پاسخ به استفتائات، از احکام آن سخن گفته‌اند. <ref>مؤسسه دایره المعارف الفقه الاسلامی، فرهنگ فقه فارسی، ۱۳۸۷ش، ج۳، ص۶۹</ref> درباره احکام جراحی زیبایی باب مستقلی در متون فقهی اختصاص داده نشده است؛ اما موضوعات مرتبط به این مسئله در باب فقهی نکاح بیان شده است. <ref>صفاتی، کاظمی، «جراحی زیبایی از منظر فقه»، ص۲۲.</ref> همچنین برخی از احکام آن در مباحث وضو و غسل مربوط به عضو مورد جراحی <ref>تبریزی، صراط النجاة فی اجوبة الاستفتائات، ۱۴۳۶ق، ج۷، ص۲۱۸.</ref> و مباحث مرتبط با احکام نظر و لمس نامحرم، بیان شده است. <ref>مکارم شیرازی، استفتائات جدید، ۱۴۲۷ق، ج۱، ص۴۷۹.</ref> | |||
جراحی زیبایی با توجه به اغراض و هدف انجام آن به سه دسته تقسیم می‌شود: | جراحی زیبایی با توجه به اغراض و هدف انجام آن به سه دسته تقسیم می‌شود: | ||
# جراحی ترمیمی کارکردی که برای رفع نقص عملکرد عضو مربوطه صورت می‌گیرد و واجد ضرورت حیاتی است؛ | |||
# جراحی ترمیمی شکلی که صرفاً به جهت اصلاح و زیباسازی عضوی از بدن که صورتی غیر طبیعی دارد صورت گرفته و دارای یک ضرورت عینی مانند اصلاح‌سازی عضو معیوب است؛ | |||
# جراحی زیبایی محض که در آن فردی طبیعی به جهت ارتقاء و افزایش زیبایی رضایت به عمل جراحی می‌دهد و بعضاً می‌تواند به خاطر ضرورتی غیر عینی (روحی-روانی) مانند افزایش اعتماد به نفس و یا «اختلال زشتی بدن» و افسردگی ناشی از آن باشد. <ref>کلهرنیا گلکار و دیگران، «بررسی فقهی-حقوقی مبانی و محدوده تجویز جراحی‌های زیبایی و ترمیمی»، ص۷۹؛ مصری، ملاحظات شرعی و قانونی اعمال جراحی زیبایی، ۱۳۹۲ش، ص۲۳.</ref> بر فقیه لازم است که با در نظر گرفتن این اغراض و ملاحظه کردن جوانب مختلف مسئله، به بررسی حکم شرعی آن با توجه به ادله بپردازد. | |||
===تاریخچه و زمینه شکل‌گیری=== | ===تاریخچه و زمینه شکل‌گیری=== | ||
ابن سعد در کتاب «الطبقات الکبری» که یکی از منابع مهم در صحابه‌شناسی به شمار می‌رود، در بیان شرح حال شخصی به نام «عَرفجة بن اسعد بن کرب عُطاردی» روایتی نقل می‌کند که این شخص در یکی از جنگ‌های دوران جاهلیت، بینی‌اش را از دست داده و برای خودش بینی‌ای از نقره ساخته بود، ولی چون که بوی بدی از آن می‌آمد، پیامبر (ص) به او سفارش کرد تا بینی‌ای از طلا بسازد و استفاده کند. (ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۷، ص۳۲) برخی این روایت را به عنوان نمونه‌ای از جراحی زیبایی بینی در دوران صدر اسلام تلقی کرده‌اند. (جلال ندیر، عملیات التقویم و التجمل و احکامها فی الفقه الاسلامی، ۲۰۲۱م، ص۲۸) همچنین در روایتی دیگر که در منابع روایی شیعه و اهل سنت از پیامبر (ص) نقل شده است، چند دسته از زنان مورد نکوهش واقع شده‌اند: ۱-زنی که موی صورت زن دیگری را می‌کند. ۲-زنی که دندان‌های زن دیگری را می‌تراشد. ۳-زنی که موی سر زنی را به موی سر زن دیگری وصل می‌کند. ۴-زنی که بر بدن و صورت زنان دیگر خالکوبی می‌کند. (شیخ صدوق، معانی الاخبار، ص۲۵۰؛ بخاری، صحیح البخاری، ۱۴۲۲ق، ج۷، ص۱۶۶) از این روایت فهمیده می‌شود اعمالی چون کندن موی صورت، تراشیدن داندان‌ها و مرتب کردن آنها برای زیبایی، وصل کردن مو به موی سر زنی که موهایش کم‌پشت است و خالکوبی، از مصادیق عملیات زیبایی در گذشته بوده است. البته جراحی زیبایی به شکل امروزی آن در کتاب‌های روایی و فقهی گذشته مطرح نبوده است و از مسائل نوظهور پزشکی است که در حیطه فکر و مطالعات فقهای معاصر، جهت بررسی حکم شرعی آن، قرار گرفته است. | ابن سعد در کتاب «الطبقات الکبری» که یکی از منابع مهم در صحابه‌شناسی به شمار می‌رود، در بیان شرح حال شخصی به نام «عَرفجة بن اسعد بن کرب عُطاردی» روایتی نقل می‌کند که این شخص در یکی از جنگ‌های دوران جاهلیت، بینی‌اش را از دست داده و برای خودش بینی‌ای از نقره ساخته بود، ولی چون که بوی بدی از آن می‌آمد، پیامبر (ص) به او سفارش کرد تا بینی‌ای از طلا بسازد و استفاده کند. (ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۷، ص۳۲) برخی این روایت را به عنوان نمونه‌ای از جراحی زیبایی بینی در دوران صدر اسلام تلقی کرده‌اند. (جلال ندیر، عملیات التقویم و التجمل و احکامها فی الفقه الاسلامی، ۲۰۲۱م، ص۲۸) همچنین در روایتی دیگر که در منابع روایی شیعه و اهل سنت از پیامبر (ص) نقل شده است، چند دسته از زنان مورد نکوهش واقع شده‌اند: ۱-زنی که موی صورت زن دیگری را می‌کند. ۲-زنی که دندان‌های زن دیگری را می‌تراشد. ۳-زنی که موی سر زنی را به موی سر زن دیگری وصل می‌کند. ۴-زنی که بر بدن و صورت زنان دیگر خالکوبی می‌کند. (شیخ صدوق، معانی الاخبار، ص۲۵۰؛ بخاری، صحیح البخاری، ۱۴۲۲ق، ج۷، ص۱۶۶) از این روایت فهمیده می‌شود اعمالی چون کندن موی صورت، تراشیدن داندان‌ها و مرتب کردن آنها برای زیبایی، وصل کردن مو به موی سر زنی که موهایش کم‌پشت است و خالکوبی، از مصادیق عملیات زیبایی در گذشته بوده است. البته جراحی زیبایی به شکل امروزی آن در کتاب‌های روایی و فقهی گذشته مطرح نبوده است و از مسائل نوظهور پزشکی است که در حیطه فکر و مطالعات فقهای معاصر، جهت بررسی حکم شرعی آن، قرار گرفته است. | ||
==نظرات و ادله در فقه شیعه== | ==نظرات و ادله در فقه شیعه== | ||
حکم شرعی مسئله جراحی زیبایی در سه جهتِ «حکم اولی»، «حکم ثانوی» و «لوازم و آثار» قابل بررسی است: | حکم شرعی مسئله جراحی زیبایی در سه جهتِ «حکم اولی»، «حکم ثانوی» و «لوازم و آثار» قابل بررسی است: | ||