بخت‌آزمایی (منابع مطالعاتی)
بخت‌آزمایی از منظر فقه اسلامی به عملی اطلاق می‌شود که فرد با پرداخت مبلغی، وارد رقابتی می‌شود که نتیجه آن به‌طور تصادفی و بدون دخالت مستقیم اراده فردی مشخص می‌شود. این فعالیت معمولاً به‌صورت خرید بلیط یا شرکت در قرعه‌کشی‌ها صورت می‌گیرد و به امید بردن جایزه یا سود مالی انجام می‌شود. در این نوع بازی‌ها، فرد به‌طور معمول هیچ‌گونه مهارت یا تلاشی برای کسب نتیجه ندارد و تنها به شانس خود متکی است.
از نظر فقهی، قمار به عنوان یکی از مصادیق حرام در اسلام شناخته می‌شود. قمار به معنای بازی‌ای است که در آن افراد با پرداخت مبالغ مالی، در شرایطی که احتمال برد و باخت به شانس بستگی دارد، وارد رقابت می‌شوند. در قمار، غالباً یکی از افراد با بردن پول یا دارایی دیگران برنده می‌شود، که از نظر فقهی این امر به دلیل آنکه موجب ضرر و زیان دیگران می‌شود، حرام است. علاوه بر آن، در قمار، فرد به طور مستقیم درگیر رقابت و تلاش برای برنده شدن است، در حالی که در بخت‌آزمایی چنین دخالتی وجود ندارد.
تفاوت قمار و بخت‌آزمایی از منظر فقه اسلامی در این است که در قمار، افراد به طور فعال با هدف برد و باخت در رقابتی که نتیجه آن به شانس و مهارت بستگی دارد، شرکت می‌کنند و معمولاً یکی از افراد با بردن پول یا دارایی دیگران برنده می‌شود. این عمل به دلیل ایجاد ضرر برای دیگران و فساد اجتماعی، حرام است.
اما در بخت‌آزمایی، فرد تنها با خرید بلیط یا ثبت‌نام در مسابقه‌ای، بدون دخالت فعال در رقابت، امیدوار به برنده شدن است و نتیجه آن بیشتر به شانس وابسته است. این نوع فعالیت ممکن است تحت شرایط خاص (مثلاً در قالب خیریه یا نظارت قانونی) مجاز باشد.
در نهایت، قمار حرام است، ولی بخت‌آزمایی بسته به شرایط و نظارت قانونی ممکن است مجاز باشد.بنابراین، قمار به دلیل ضرر و زیان به دیگران و فساد اجتماعی حرام است، در حالی که بخت‌آزمایی بسته به شرایط و قوانین حاکم ممکن است جایز باشد.
مقاله‌ها
فارسی
- نسبت سنجی فقهی-حقوقی بخت آزمایی با قمار، میثم نظری علوم و محمدحسین اسفندیارپور، فصلنامه مبانی فقهی حقوق اسلامی، شماره ۲، سال ۱۰، ۱۳۹۶ش. کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر
- فقه و پدیده بخت آزمایی،حسین حلی، مترجم آرش مردانی‌پور،فصلنامه کیهان اندیشه، شماره ۶۴، ۱۳۷۴ش.اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- اسناد فقهی : بلیط بخت آزمایی-قسمت ۲، روح الله خمینی و محمد محمدی گیلانی، فصلنامه مجله فقه اهل بیت، شماره ۲، ۱۳۷۴ش.اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
- نسبت سنجی فقهی-حقوقی بخت آزمایی با قمار(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)، میثم نظری علوم و محمدحسین اسفندیارپور، دوفصلنامه مبانی فقهی حقوق اسلامی، سال دهم، شماره ۲، پاییز و زمستان ۱۳۹۶ش.اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید
پایان‌نامه‌ها
فارسی
- امکان سنجی تحریم و جرم انگاری قماربازی، شرط بندی و بخت آزمایی به صورت سازمان یافته و در فضای سایبری، الناز انصاری، کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه سمنان، پردیس علوم انسانی، ۱۴۰۱ش. اطلاعات پایان‌نامه را از اینجا ببینید