کاربر:Ms.sadeghi/صفحه تمرین
نشر اکاذیب به معنای انتشار اطلاعات نادرست یا کذب است که می‌تواند به حیثیت افراد و جامعه لطمه وارد کند. این عمل از منظر فقه اسلامی گناهی بزرگ محسوب شده و به شدت منع شده است. همچنین از دیدگاه اخلاقی، نشر اکاذیب نشان‌دهنده بی‌مسئولیتی اجتماعی و بی‌احترامی به حقیقت است. در جوامع امروزی، با گسترش فضای مجازی، توجه به این موضوع اهمیت بیشتری یافته است.
از نظر حقوقی، نشر اکاذیب می‌تواند به عنوان یک جرم شناخته شود و متخلفان با مجازات‌هایی نظیر حبس یا جریمه‌های مالی روبه‌رو شوند. در فقه اسلامی نیز، علاوه بر تأکید بر توبه، جبران خسارت به عنوان راهی برای اصلاح این عمل مطرح شده است. این موضوع نشان‌دهنده اهمیت حفظ کرامت انسانی و جلوگیری از آسیب به دیگران است.
فقه معاصر با توجه به چالش‌های ناشی از تکنولوژی و سرعت انتشار اطلاعات در فضای مجازی، به دنبال ارائه راهکارهایی برای مقابله با نشر اکاذیب است. نقش فقهاء و روحانیون در آموزش و ترویج فرهنگ صداقت و مسئولیت اجتماعی بسیار برجسته است. آن‌ها می‌توانند با ارائه راهنمایی‌های اخلاقی و دینی، زمینه‌ساز احترام به حقیقت شوند.
تربیت اخلاقی و قانونی از جمله راهکارهای مؤثر در کاهش این پدیده است. آموزش ارزش‌های اخلاقی و تأکید بر مسئولیت‌پذیری می‌تواند به تقویت روابط اجتماعی و حفظ کرامت انسانی کمک کند. در نهایت، همکاری جامعه، نهادهای آموزشی و مذهبی برای مقابله با نشر اکاذیب و ترویج فرهنگ صداقت ضروری است.
کتاب
فارسی
- رویه قضایی محاکم استان تهران تهدید، افترا، نشر اکاذیب و توهین (سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۱)، محمدعلی کولائی، سیدرضا سجودی و کریم حبیب‌پروین، تهران، دادگستری کل استان تهران، چاپ اول، ۱۴۰۳ش. صفحات ابتدایی کتاب را اینجا بخوانید.
- مسئولیت مدنی و کیفری ارجاف و شایعه‌پراکنی، سجاد ترکاشوند، مصطفی ونایی و عابدین رحمتی، تبریز، عاصم، ۱۴۰۳ش. صفحات ابتدایی کتاب را اینجا بخوانید.
- مسئولیت مدنی و کیفری ارجاف و شایعه‌پراکنی، زهراسادات جادران، اراک، ارشک، ۱۴۰۳ش. صفحات ابتدایی کتاب را اینجا بخوانید.
- مسئولیت مدنی جرائم در فضای مجازی: بررسی جرائم هتک حیثیت و نشر اکاذیب، سیدامین میرزایی، حامد گومه‌ای و اکبر آقابابائیان، تهران، فانوس دنیا، چاپ اول، ۱۳۹۹ش. صفحات ابتدایی کتاب را اینجا بخوانید.
- مجموعه گفتارهای فقه رسانه و ارتباطات، علی نهاوندی، مشهد، به‌نشر، ۱۳۹۸ش. صفحات ابتدایی را در کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر بخوانید.
- جرم نشر اکاذیب در رویه دادگاه‌ها، گروه پژوهشی انتشارات چراغ دانش، تهران، چراغ دانش، چاپ اول، ۱۳۹۶ش. صفحات ابتدایی کتاب را اینجا بخوانید.
- نشر اکاذیب از دیدگاه فقه امامیه و حقوق ایران، فهیمه علائی، ساری، هاوژین، چاپ اول، ۱۳۹۴ش. صفحات ابتدایی کتاب را اینجا بخوانید.
- تحلیلی بر جرم نشر اکاذیب، علی‌محمد روشنی، تهران، بهنامی، چاپ اول، ۱۳۸۶ش. صفحات ابتدایی کتاب را اینجا بخوانید.
عربی
مقاله
فارسی
- تحلیلِ قابل گذشت یا غیرقابل گذشت بودن بزه نشر اکاذیب رایانه ای در پرتو حقوق کیفری ایران و فقه امامیه، علیرضا درزی رامندی، زهرا میرزائی راد، فصلنامه فقه و اصول، اسفند ۱۴۰۳ش. مقاله را اینجا بخوانید.
- بازاندیشی در ماهیت و شرایط تحقق بزه «نشر اکاذیب»، مجتبی ملک افضلی اردکانی، بهاره کرمی، فصلنامه حقوق اسلامی، دوره ۲۱، شماره ۸۰، اردیبهشت ۱۴۰۳ش. مقاله را اینجا بخوانید.
- مسئولیت مدنی و کیفری ناشی از نشر اکاذیب در فضای مجازی، سجاد شیرعلی نیا و سهیل عبداللهی فلکدهی، دومین کنفرانس بین المللی حقوق، مدیریت، علوم تربیتی، روا نشناسی و مدیریت برنامه ریزی آموزشی، ۱۴۰۳ش. مقاله را اینجا بخوانید.
- نشر اکاذیب و تشویش اذهان عمومی، حسین تراهی، هفتمین کنگره ملی در علوم انسانی، ۱۴۰۳ش. مقاله را اینجا بخوانید.
- سازوکارهای مقابله با شایعه سازمانی با رویکرد اسلامی، محسن منطقی، فصلنامه اسلام و مطالعات اجتماعی، شماره پیاپی ۴۷، زمستان ۱۴۰۳ش. مقاله را اینجا بخوانید.
- دلایل حرمت شایعه پراکنی و تاثیرات آن بر جامعه، زهرا سادات جادران، مجله معارف علوم اسلامی و علوم انسانی، شماره ۱۷، تابستان ۱۴۰۳ش.
- جرم سیاسی (ارجاف) در فقه اسلام، منصور ترکاشوند، عباسعلی حیدری و محمود قیوم زاده، فصلنامه جستارهای سیاسی معاصر، شماره پیاپی ۴۲، زمستان ۱۴۰۰ش. مقاله را اینجا بخوانید.
- تحلیل فقهی نشر اکاذیب در مطبوعات، احسان قباد، دوفصلنامه مطالعات فقه امامیه، شماره پیاپی ۱۱، بهمن ۱۳۹۷ش. چکیده را اینجا بخوانید.
- مسوولیت رسانه‌ها در جبران ضرر ناشی از نشر اکاذیب، مسعود دهباشی مسعود، رویا فنائی، همایش کنفرانس ملی دستاوردهای نوین جهان در تعلیم و تربیت، روانشناسی، حقوق و مطالعات فرهنگی اجتماعی، ۱۳۹۷ش. مقاله را اینجا بخوانید.
- بررسی افترا و نشر اکاذیب در فقه و حقوق جزا، اکبر فهیمی و ناصر نوروزی، کنفرانس سالانه پژوهش در علوم انسانی و مطالعات اجتماعی،تهران، ۱۳۹۶ش. مقاله را اینجا بخوانید.
- نگاهی نو به ارتباط رسانه با ماهیت جرم نشر اکاذیب در قوانین ایران با محوریت رسانه‌های مجازی، مصطفی زارعی و اصغر مرادی، فصلنامه امنیت پایدار انتظامی، شماره ۳۱، زمستان ۱۳۹۶ش. مقاله را اینجا بخوانید.
- بررسی فقهی ـ حقوقیِ مباهته رسانه‌ای، حیدری, علی‌مراد، مجله حقوق اسلامی، شماره ۴۷، ۱۳۹۴ش. مقاله را اینجا بخوانید.
- بازپژوهی امکان و روائی انتشار اکاذیب از نظرگاه فقه امامیه، محمد حسن حائری، احسان علی اکبری بابوکانی، فصلنامه دین و ارتباطات، شماره ۲، پاییز و زمستان ۱۳۹۲ش. متن کامل را در کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر بخوانید.
- حمایت از حرمت اشخاص در برابر آزادی بیان، باقر انصاری، فصلنامه رسانه، شماره ۲، تابستان ۱۳۹۲ش. مقاله را اینجا بخوانید.
- بررسی نشر اکاذیب در حوزه رسانه‌ها و مطبوعات از منظر فقهی، مهدی بیژنی، حسین علی سعدی، فصلنامه فقه و حقوق ارتباطات، شماره ۳، پاییز و زمستان ۱۳۹۱ش. متن کامل را در کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر بخوانید.
- بحثی پیرامون افترا و نشر اکاذیب و قذف در قوانین جاری، داریوش وفاقی، مجله حقوقی دادگستری، دوره ۵۷، شماره ۸، مهر ۱۳۷۲ش. مقاله را اینجا بخوانید.
عربی
- حماية الأعراض بالتصدي للشائعات دراسة فقهية مقارنة بالقانون الوضعي، حسن محمد أحمد حسن عيد، مجلة الدراية، مصر، شماره ۲۷، ۲۰۲۵م. مقاله را اینجا بخوانید.
- ترويج الشائعات وأثره في الأزمات - دراسة فقهية، أسماء معتمد محمد سيد، مجلة کلیة الشریعة و القانون بطنطا، المجلد ۳۸، شماره ۵، ۲۰۲۳م. مقاله را اینجا بخوانید.
- الأحكام الفقهية المتعلقة بترويج الشائعات، منيرة بنت سعيد بن عبدالله أبو حمامة، مجلة كلية الدراسات الإسلامية والعربية للبنات بالإسكندرية، شماره ۳۸، ۲۰۲۲م. مقاله را اینجا بخوانید.
- الشائعات ووسائلها المعاصرة في منظور الفقه الإسلامي، مظهر أحمد عمر حسن الراغب، مجلة كلية الدراسات الإسلامية والعربية للبنات بكفر الشيخ، مصر، شماره ۶، ۲۰۲۲م. مقاله را اینجا بخوانید.
- نشر وترويج الإشاعات: دراسة فقهية، منيرة سعيد عبدالله أبو حمامة، مجلة جامعة جازان للعلوم الإنسانية، عربستان، المجلد ۹، شماره ۱، ۲۰۲۰م. چکیده را اینجا بخوانید.
پایان‌نامه
فارسی
- بررسی تطبیقی جرم نشر اکاذیب در حقوق ایران با آرای امام خمینی (ره) و محقق حلی، علی حقیقی ازگمی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر انزلی، دانشکده علوم انسانی، ۱۴۰۳ش. صفحات ابتدایی پایان‌نامه را اینجا بخوانید.
- بررسی تطبیقی بزه‌های افتراء توهین ونشر اکاذیب در نظام کیفری ایران و فقه امامیه، علی اصغر فراتی، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان (دانشکده حقوق)، ۱۴۰۰ش. صفحات ابتدایی پایان‌نامه را اینجا بخوانید.
- مطالعه تطبیقی جرم توهین، افترا، نشر اکاذیب در قانون مجازات اسلامی فقه امامیه و فرانسه، مهسا مقدسی، کارشناسی ارشد، موسسه آموزش عالی رضویه، زمستان ۱۳۹۹ش. متن کامل را در کتابخانه پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر بخوانید.
- بررسی نشر اکاذیب در حقوق کیفری و رویه قضایی ایران، سحر جعفر شادی، کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز (دانشکده حقوق و علوم اجتماعی)، ۱۳۹۶ش. صفحات ابتدایی پایان‌نامه را اینجا بخوانید.
- توهین ، شایعه پراکنی ،مزاحمت و نشر اکاذیب در فضای مجازی از نظر فقه و حقوق (موضوعه)، زینب حقایقی رودی، کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان خراسان رضوی، مرکز پیام نور مشهد، ۱۳۹۶ش. صفحات ابتدایی پایان‌نامه را اینجا بخوانید.
- مبانی فقهی شایعه پراکنی ، پیامدها و راهکارهای آن، ناهید شکریان، کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان تهران، مرکز پیام نور تهران جنوب، ۱۳۹۵ش. صفحات ابتدایی پایان‌نامه را اینجا بخوانید.
- افتراء و نشر اکاذیب از منظر فقه امامیه و حقوق موضوعه، فاطمه کرمان، کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم تهران (دانشکده حقوق و علوم سیاسی)، ۱۳۹۴ش. چکیده را اینجا بخوانید.
- بررسی جرایم افترا و نشر اکاذیب در حقوق جزا و فقه، براتعلی بی‌ریا، سطح ۳ حوزه علمیه (کارشناسی ارشد)، قم، مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، معاونت پژوهش حوزه‌های علمیه، ۱۳۹۰ش.
- بررسی جرایم افتراء، توهین و نشر اکاذیب در حقوق جزا و فقه امامیه، محمدعلی نصرالهی، کارشناسی ارشد، مرکز پیام نور تهران (دانشکده حقوق و علوم سیاسی)، ۱۳۹۰ش. پایان‌نامه را اینجا بخوانید.
- بررسی تطبیقی جرایم افترا و نشر اکاذیب در فقه جزایی و حقوق موضوعه،سمیرا سعیدی، کارشناسی ارشد، مرکز پیام نور تهران (دانشکده علوم انسانی)، ۱۳۹۰ش. پایان‌نامه را اینجا بخوانید.
- تحلیل جرم نشر اکاذیب، علی محمد روشنی، کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی، ۱۳۷۹ش. صفحات ابتدایی پایان‌نامه را اینجا بخوانید.
عربی
- جریمه نشرالإشاعات و الأکاذیب ؛ دراسه مقارنه بین القانون العراقی و الفقه الإسلامی، یاس جابر عوده عوده، کارشناسی ارشد، دانشگاه ادیان و مذاهب (دانشکده حقوق)، ۱۴۰۳ش. چگیده را اینجا بخوانید.